یادمان

نقش جهان در انتظار مرگ تدریجی - خطر حذف میدان از فهرست آثار جهانی

خبرگزاری مهر: میدان تاریخی نقش جهان (میدان امام) یکی از زیباترین میدان‌های تاریخی ایران و جهان به شمار می‌رود که بازدیدکنندگان بسیاری را از سراسر جهان به سمت خود فرا می‌خواند اما برخی بی توجهی‌ها برای عبور مترو از زیر این میدان تاریخی این اثر را در خطر مرگ تدریجی قرار می دهد.

nike air force 1 low uv | Latest Releases , IetpShops - Women's Nike Air Jordan 1 trainers - burgundy and orange nike air max blue jean boots

به گزارش خبرنگار مهر، میدان تاریخی نقش جهان از جمله بناهای تاریخی دارای ثبت جهانی است که تا کنون مورد بی مهری‌های زیادی قرار گرفته و برخی از مسئولین اصفهانی که روشن نیست آگاهانه و یا از سر بی آگاهی این بنای تاریخی و هویت تاریخی آن را به زیر سوال می‌برند.

چنانچه شهرداری اصفهان در چند سال پیش با ساخت برج عظیمی در برابر این میدان تاریخی زمینه از فهرست جهانی خارج شدن این بنا را فراهم کرد و پس از آن با پیگیری و خطر از فهرست آثار جهانی خارج شدن این میدان باعث شد تا جهان نما در برابر نقش جهان کوتاه بیاید.

اما اکنون نیز عبور مترو از زیر میدان نقش جهان موضوعی است که دوباره ترس و نگرانی خاصی را برای دوست‌داران عرصه میراث فرهنگی ایجاد کرده، ترسی که شاید این بار به راستی تخریب و حذف این میدان تاریخی را به همراه داشته باشد.

هر چند که مسئولین شهرداری اصفهان و شورای شهر در گفتگوهای خود چندین بار اعلام کرده‌اند که در حال حاضر عبور مترو شرقی – غربی اصفهان در اولویت نیست اما متاسفانه بعضا شاهد این موضوع بوده‌ایم که پس از شروع کار موضوعی خلاف این واقعه را شاهد بوده‌ایم.

در این خصوص باید به سخنان رئیس شورای شهر اصفهان در مهرماه سال 1389 (در میزگرد تخصصی شهر تاریخی اصفهان در افق توسعه پایدار که به همت خبرگزاریهای مهر، ایلنا و ایسنا برگزار شد) اشاره کرد که اظهار داشت: خط شرق و غرب متروی اصفهان مصوب 12 سال پیش شورای‌عالی ترافیک کشور است و طرحی مصوب است اما باید در این خصوص ابتدا کار کارشناسی و سپس طرح را اجرایی کرد.

وی با اشاره به عبور مترو از کنار ابنیه تاریخی فرانسه اظهار داشت: یونسکو چنین امری را در آن زمان پذیرفته است.

وی ادامه داد: ولی در هر صورت باید مشخصات را در نظر گرفت و اگر ارتعاش نداشت طرح را اجرایی می‌کنیم و در عین حال که مصوبه شورای‌عالی ترافیک را دارد.

حاج رسولی‌ها با اشاره به حساسیت‌های ایجاد شده برای عبور مترو از زیر میدان امام گفت: در این مسیر مسجد جامع نیز وجود دارد که دارای قدمتی بیش از میدان امام است و در حال حاضر تردد اتوبوسها در چهارباغ و میدان امام خسارت بیشتری دارد.

رئیس شورای شهر اصفهان اظهار داشت: برای حذف مترو مشکلی نداریم ولی باید این موضوع را تصمیم گیران از ما بخواهند.

وی ادامه داد: وظیفه شورای شهر اجرای مصوبات است و از سوی دیگر مرجع تصمیم گیرنده نیز شورای شهر است لذا باید برای ما نوشته شود که چنین طرحی اجرایی نمی‌شد.

حاج‌رسولی‌ها ادامه داد: اگر در این طرح با یونسکو مشاوره شود موفق خواهیم شد و اگر یونسکو در اجرای این طرح ایرادگیری کند ما هم نمی‌خواهیم چنین طرحی را انجام دهیم.

وی ادامه داد: اما نباید فراموش کرد که در طول مسیر متروی شرقی - غربی اصفهان بافتهای تاریخی بسیاری است و اگر گفتند میدان امام نه بعد از آن نوبت به مسجد جامع و دیگر مکانها می‌رسد.

مجموع این سخنان رئیس شورای شهر در چند سال پیش به گونه‌ای حساسیت بیشتر متولیان امر را می‌طلبد تا در خصوص عبور مترو از زیر میدان نقش جهان نیز می‌تواند انجام شود.

محور شرقی - غربی در اولویت نیست

در خصوص عبور مترو از زیر میدان نقش جهان سخنگوی شورای شهر اصفهان به خبرنگار مهر گفت: مطالعاتی در خصوص عبور مترو از محور خیابان حافظ و سپاه انجام شده اما آنچه در حال حاضر در اولویت است خطی است که شرق اصفهان را از طریق خیابان حمزه به جنوب اصفهان مرتبط می‌کند.

ابوالفضل قربانی ادامه داد: در حال حاضر موارد و خطوط دیگر متروی اصفهان در حال بررسی است و در صورتی که قرار باشد اقدامی انجام دهیم به طور حتم همه جنبه‌های قانونی کار را دنبال خواهیم کرد.

وی همچنین در خصوص اینکه آیا این خط مصوبه شورای عالی ترافیک را دارد یا خیر نیز به خبرنگار مهر گفت: خط شرقی – غربی اصفهان مصوبه شورای عالی ترافیک را دارد اما در اولویت نیست و بدیهی است که اگر قرار باشد تغییری در کار باشد موضوع را از طریق مراجع دنبال خواهیم کرد.

بی توجهی به نقش جهان هزینه بالایی را به همراه دارد

در خصوص عبور متروی شرقی – غربی اصفهان که توجه بسیاری را به سمت و سوی خود جلب کرده رئیس سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان نیز به خبرنگار مهر گفت: هر اندازه که به این موضوع توجه نکنیم هزینه بالایی را متحمل خواهیم شد و در واقع خود را با یکسری موارد چالشی روبرو کرده‌ایم.

محسن مصلحی ادامه داد: انتظار می‌رود تا این بار دوستان ما در مجموعه شهرداری نظر کارشناسان را جدی گرفته و به این موضوع توجه کنند.

وی در ادامه سخنان خود به عبور مترو از خیابان چهارباغ اشاره و تصریح کرد: ابتدا قرار بود تا مترو از خیابان چهارباغ رد نشود که به این موضوع بی توجهی شد و در ادامه هزینه سنگینی را به همراه داشت.

مصلحی یادآور شد: در صورتی که این بار نیز مترو از میدان نقش جهان عبور کند ما شاهد هزینه‌های سنگین تری خواهیم بود که غیر قابل جبران است.

اما آنچه باید علاوه بر موضوع یونسکو و ثبت جهانی این میدان زیبا به آن توجه داشت این است که عبور مترو از زیر میدان نقش جهان می‌تواند برای این بنای تاریخی زیبا اثرات ناگواری را به همراه داشته باشد.

تغیرات سازه ای در اطراف تونل مترو ایجاد می‌شود

در این خصوص یک استاد دانشگاه و متخصص سازه و ژئوفیزیک معتقد است: تونل مترو یک سازه ژئومکانیکی و اندر کنشی است یعنی در واقع یک پوسته بتی و استوانه‌ای شکل درون آب زیر زمینی و خاک پنهان می‌شود و روی خاک و زمین نیز بناهای معمولی و مهم قرار گرفته است.

عبدالعظیم شاه کرمی ادامه داد: در سه حالت حفاری، ساخت و بهره برداری از تونل مترو بارگذاری و تغییرات سازه ای در اطراف تونل ایجاد می‌شود و از طریق آب زیرزمینی و خاک این تغییرات به صورت تغییر شکل و لرزش به بناهای روی زمین منتقل می‌شود که در واقع می‌توان از آن با عنوان همین نشست زمین یاد کرد.

این استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه امیر کبیر ادامه داد: ساخت هر اثر و یا بنا از سه منظر دارای ارزش است که ارزش مهندسی، ارزش معماری یا کاربری و ارزش هنری و الهامی مجموعه ارزش‌های یک بنای تاریخی است که باید در مجموعه آب زیر زمینی، خاک و بناهای تاریخی اصفهان جای بگیرد.

مترو اصفهان در زمینه مهندسی یکی از مشکل ترین مهندسی‌های ژئومکانیکی است

وی در ادامه گفت: مترو اصفهان در زمینه هندسی یکی از مشکل ترین مهندسی‌های ژئومکانیکی است که دلایل آن عبارتند از سطح بالای آب زیرزمینی، ماسه ریز و سبک که مستعد برای روان گرا شدن هستند و بناهای تاریخی بسیار فاخر و ارزشمند تاریخی از محورهای مهندسی است که باید در نظر گرفته شود.

شاه کرمی به وضعیت اصفهان اشاره کرد و گفت: اصفهان شهری است که به علت ایمن بودن در برابر زلزله، بناهای تاریخی آن در برابر ارتعاش و برش و تغییر شکل زمین طراحی نشده و در واقع نباید فراموش کرد که اختلاف نشست بنای تاریخی باعث ترک خوردگی، ارتعاش و خستگی و کاهش حواس مهندسی بنا می‌شود.

این استاد دانشگاه در ادامه منارجنبان اصفهان را یک بنای تاریخی استثنا دانست و گفت: منارجنبان خود دانشگاهی است که در ارتعاش و بارگذاری‌های دینامیکی لحاظ شده است.

وی تصریح کرد: ولی همانگونه که پیش‌تر نیز گفته شد این موضوع تنها در این بنا به سبب آموزشی و نمادین است که در سایر بناهای اصفهان این موضوع لحاظ نشده است.

شاه کرمی گفت: با توجه به مشکلات اعلام شده مهندسی و یک تیم مهندسی لایق و آشنای با تحلیل‌های حجمی، تحلیل اندر کنش‌ها و میان کنش‌ها به صورت اثرهای توام برای فائق آمدن و موفق شدن در اصفهان نیاز است.

وی گفت: تغییر شکل زمین در اثر حفاری، تغییر مسیر جریان آب زیر زمینی و تغییر سطح آب زیرزمینی با توجه به آلایندگی شیمیایی آب اصفهان از جمله اثراتی است که در اثر ساخت پوسته تونل و ارتعاش ناشی از بهره برداری را در مدل سازی و تحلیل عددی دید و این تغییرات را روی بناهای تاریخی پیش بینی کرد و با تصمیم گیری در طرح تونل مهندسی ارزشی و بهترین یابی را سرلوحه کار خود قرار دهیم.

مرجع تونل مترو در اصفهان پوسته تونل نیست

این متخصص سازه و ژئوفیزیک ادامه داد: بر خلاف تونل‌های معمول که مرجع آن پوسته تونل است در خصوص موضوع اصفهان مرجع و هدف تحلیل و طرح بنا باید بناها و آثار تاریخی روی زمین باشد که در واقع این کار بسیار مشکل بوده چون باید ویژگی بناها کاملا کمی شود تا بتوان تغییرات روی بناها را ارزیابی کرد.

شاه کرمی تصریح کرد: اصفهان علاوه بر یک تیم ژئومکانیک، مهندسی سازه، مهندسی مواد و مصالح نیازمند یک تیم مطلع به ارش‌های تاریخی و بناها نیز هست و در واقع این تیم یک تیم مهندسی ارزش و مهندسی بهینه سازی است که حضور آن نیاز است.

متروی اصفهان نیازمند تیمی تجربی نیست

این استاد دانشگاه در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه این کار تجربی نیست، تصریح کرد: متروی اصفهان کاری تجربی نیست و یا اینکه یک آئین نامه داشته باشد و بر اساس آن کار کرد بلکه نیازمند افرادی منحصر به فرد است که در این کار خبره باشند تا در نهایت از عهده تصمیم گیری، تحلیل ، طرح مراحل حفاری، ساخت و ساز و بهره برداری برآیند و نمی‌توان آن را با زور و تعجیل به ثمر دهی مفید رساند.

شاه کرمی ادامه داد: مترو اصفهان با اتفاق‌هایی که اطراف سی و سه پل افتاد نشان داد که یک تیم تحلیل گر و گروهی توانمند که به مسائل اندرکنش زمین و بناهای تاریخی را ندارد که بتواند بهترین یابی و پیش بینی قابل قبولی را داشته باشد لذا مترو حداقل در زمینه مهندسی که پایه و اساس این مجموعه است نیازمند گروه‌های مهندسی کاردان است.

علاوه بر مسائل مهندسی از دیگر مسائلی که باید در خصوص عبور مترو از میدان نقش جهان به آن توجه داشت تاثیراتی که می تواند در بعد جهانی برای ایران به همراه داشته باشد که یکی از آنها حذف این بنای زیبای تاریخی از فهرست آثار ملی است.

اگر مدیریت شهری استراتژی خود را تغییر ندهد خطر جدی است

در این خصوص معاون میراث فرهنگی کشور نیز به خبرنگار مهر گفت: باید تاکید کرد که خطر جدی است و اگر مدیریت شهری استراتژی خود را تغییر ندهد در خصوص میدان نقش جهان با مشکلی جدی روبرو خواهیم شد.

مسعود علویان صدر ادامه داد: انتظار می‌رود تا مسئولین شهری در اصفهان نظرات خود را در این خصوص اعلام کنند و در این خصوص تعیین موضوع شود.

وی ادامه داد: باید به مردم گفته شود و آنها اعلام کنند که آیا می‌خواهند این اثر در فهرست آثار جهانی باقی بماند یا خیر و در صورتی که آنان علاقه مند به باقی ماندن این بنای تاریخی هستند با این سبک نمی‌توان حافظ این بنا بود.

علویان صدر آثار تاریخی در اصفهان را متعلق به جهان اسلام و کل کشور ایران دانست و تصریح کرد: شایسته نیست که با این آثار اینگونه برخورد شود.

به گزارش مهر علویان صدر پیش از این نیز در خصوص وضعیت میدان نقش جهان و عبور مترو نیز گفته بود: براساس گزارشی که در زمان حضور کارشناسان یونسکو در ایران ارائه شد، مسئولان قطار شهری اصفهان در اجرای محور‌های شرقی ـ غربی که از زیر میدان نقش جهان می‌گذرد، اصرار دارند و این موضوع خطری جدی برای میدان نقش جهان و مجموعه‌اطراف آن محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: طبق سخنان انجام‌شده قرار بود مسیر قطار‌ شهری اصفهان در محور شرقی ـ غربی تغییر کند و حتی مسیر جایگزین هم اعلام شده بود ولی اکنون مسئولان مربوط بر اجرای همین محور تأکید دارند.

علویان‌صدر با بیان اینکه این کار هنوز شروع نشده است، گفت: در صورتی که مدیریت شهری اصفهان و اعضای شورای شهر بر این تصمیم اصرار داشته باشند، شک نکنید میدان نقش جهان از فهرست ثبت جهانی خارج خواهد شد لذا از آنجا که در آستانه‌ برگزاری اجلاس یونسکو هستیم، آنها هرچه سریع‌تر موضع خود را اصلاح و نیز مسیر قطار شهری را به‌طور رسمی اعلام کنند.

به گزارش مهر، عبور مترو از زیر میدان نقش جهان موضوعی است که تا کنون مسئولین شهری اجرا و یا عدم اجرای آن را تائید و رد نکرده‌اند و انتظار می‌رد تا در سریع‌ترین زمان ممکن مسئولین شهری با موضع گیری صریح و شفاف این موضوع را به اطلاع مردم برسانند و نباید در این خصوص همانند محور خیابان چهارباغ عمل کرد که پس از وقوع حادثه این موضوع از طریق رسانه‌ها اعلام شود.

........................

گزارش: محمد قاسمی

• < قبلی
• بعدی >