ایران‌بوم

دو هزار و 400 هکتار بافت تاریخی اصفهان با همه خیابانها و خانه هایی که متعلق به دوره ساسانیان است توسط مسئولان سازمان نوسازی و شهرسازی شهرداری و سازمان مسکن به بهانه عمران، بهسازی و نوسازی در حال کوچک و کوچکتر شدن است.

به گزارش خبرنگار مهر، از پل مارون تا میدان انقلاب، پل بزرگمهر تا سبزه میدان و میدان طوقچی و فلکه شهدا و منطقه جلفای شهر اصفهان بخشی از محدوده بافت قدیمی شهر اصفهان را تشکیل می دهند که از مجموع 6 هزار هکتار بافت فرسوده استان اصفهان، دو هزار و 400 هکتار یعنی نزدیک به یک سوم آن دارای ارزش تاریخی است.

به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، تا حدود 25 سال پیش پنج هزار خانه تاریخی در بافت قدیمی اصفهان وجود داشت، بافتی که قدمت آن به دوره ساسانیان برمی گردد.

اما همزمان با توسعه شهرها و تبدیل مناطق فرسوده به مدرن، بافتهای تاریخی هم در آتش ساخت و ساز بی رویه سوختند و از بین رفتند. استان اصفهان هم در کنار سایر استانهای مهم تاریخی ایران در این مهلکه قرار دارد و این بافت با تخریب خانه های تاریخی و کوچه های قدیمی هر روز کوچک و کوچک تر می شود.

اجرای 33 طرح وپروژه در بافت فرسوده شهر اصفهان در سال جاری در دستور کار سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان قرار گرفته است. به باور بسیاری از کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی سازمانی مانند شهرداری نمی تواند بافت تاریخی این شهر را احیا کند چرا که نتیجه فعالیت آنها نشان دهنده زشت سازی بافت تاریخی این شهر بوده است نه بهسازی!
حسن کریمیان، کارشناس باستان شناسی درباره ساخت و ساز در بافتهای تاریخی گفت: با جمع‌بندی حوادثی که در ارتباط با بافت ارزشمند تاریخی اصفهان رخ داده و می‌دهد ضروری است مسئولان شهر اصفهان پیش از استمرار پروژه‌های عمرانی که به‌ نحوی با بافت فرهنگی شهر مرتبط می‌شود، یکبار دیگر پروژه‌ها را با حضور صاحب‌نظران دانشگاهی بررسی و سپس آن را عملیاتی کنند.

داوود پاک نژاد، عضو هیئت مدیره انجمن دوستداران میراث فرهنگی و اصفهان پژوهان به خبرنگار مهر گفت: مسئولان سازمان میراث فرهنگی در معاونت حفظ و احیا به قوانین مربوط به بافتهای تاریخی استانهای کشور واقف هستند اما برای نگهداری از آنها تلاشی نمی کنند. شهرداری اصفهان هم راه مبارزه با میراث فرهنگی را به مردم یاد می دهد!

وی توضیح داد: شهرداری خمینی شهر به مردم این شهرستان اعلام کرده بود که برای تخریب خانه های قدیمی خود می توانند روی کمک شهرداری حساب کنند! به همین منظور بسیاری از خانه های تاریخی این شهرستان به بهانه فرسودگی تخریب شد. این در حالی است که هنوز تفکیکی بین بافت فرسوده و تاریخی شهرها انجام نشده است.

پاک نژاد گفت: بعضی ها مردم را ترساندند و گفتند اگر سازمان میراث فرهنگی روی خانه تان دست بگذارد دیگر نمی توانید آن را بفروشید پس مردم هم خانه شان را به دست بلدوزرهای شهرداری سپردند.

این فعال میراث فرهنگی ادامه داد: بیشتر مردم سعی دارند خانه های خودشان را که اکنون جزو بافت تاریخی است حفظ کنند اما سازمانهای شهرداری و میراث فرهنگی با آنها همکاری نمی کنند.

پاک نژاد با اعلام این مطلب که سازمان نوسازی و شهرسازی شهرداری برخی از خانه هایی را که در بافت تاریخی اصفهان قرار دارد به بهانه نوسازی تخریب می کند گفت: این سازمان برخی از مناطق بافت تاریخی را چنان به صورت نامناسب بازسازی کرده که تصور می شود در خیابانهای شهرک سینمایی قدم برمی دارید!

وی افزود: بهانه دیگر این سازمان برای تخریب خانه های بافت تاریخی، عریض کردن کوچه ها و خیابانهای باریک است تا اگر اتفاقی مانند آتش سوزی رخ داد امکان امداد رسانی وجود داشته باشد. در حالی که به عنوان نمونه، شهرداری پاریس برای تردد در بافتهای تاریخی خودروی کوچکی را طراحی کرده که مردم در آن منطقه بتوانند از کوچه های بافت قدیم گذر کنند. اما اکنون در کنار خانه های تاریخی اصفهان و یزد برج ساخته می شود!

وی تاکید کرد: طبق ماده 115 برنامه چهارم توسعه، سازمان شهرداریها باید در همه شهرهای تاریخی اداره ناحیه تاریخی تشکیل دهند تا عملکرد آن با بخشهای دیگر شهرداری متفاوت باشد.

به گفته پاک نژاد، شهرداری در استان اصفهان دستور تخریب خانه های تاریخی را می دهد و سازمان میراث فرهنگی هم دفاعی از خانه ها نمی کند.

عضو هیئت مدیره انجمن دوستداران میراث فرهنگی بیان کرد: باید مشخص شود که یک بنای تاریخی چه تعریفی دارد. آیا تنها داشتن تزئینات معماری ساختمان دلیل تاریخی بودن یک خانه است یا خیر.

وی افزود: اگر محله ای که در عرض 500 سال شکل گرفته و مغازه های قدیمی، حمامهای سنتی، میدان گاه و بازار در آن محله کنار هم قرار گرفته باشد و با گذشت زمان تک تک آنها حذف شود آیا باز هم می توان گفت بافت تاریخی داریم؟

پاک نژاد گفت: متاسفانه بسیاری از محله های قدیمی و تاریخی اصفهان به این معضل دچار شده اند و از یک بافت تاریخی تنها مسجد آن باقی مانده است.

مسعود نریمانی، معاون عمرانی شهرداری‎ ‎اصفهان درباره ساخت و سازهای مدرن در بافت قدیمی شهر اصفهان گفت: شهرداری اصفهان هم اکنون در حال ‎تملک ساختمان‌های واقع در‌ طرح بهسازی جنوب میدان‎ ‎امام خمینی(ره) است تا‌ امسال در صورت مصوب شدن طرح، این محدوده تاریخی را با معماری سنتی مرمت‎ ‎کند.

حاج رسولیان، رئیس شورای شهر اصفهان هم درباره اینکه کارشناسان میراث فرهنگی فعالیت سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان را در زمینه ساخت و ساز در بافت تاریخی این شهر غیر کارشناسی می دانند، به خبرنگار مهر گفت: حتما کارشناسان میراث فرهنگی در جریان این موضوع نیستند و گرنه سازمان نوسازی و بهسازی اقدامات کار خود را به بهترین شکل انجام می دهد!

بافت تاریخی شهری مانند اصفهان در کنار آثار باستانی فراوانی که دارد به یک موزه شبیه است. وجود صنایع دستی، آثار باستانی و بافت تاریخی شهر اصفهان مهمترین جاذبه هایی است که هر گردشگر را روانه استان اصفهان می کند. اکنون اگر قرار باشد آثار مهم تاریخی این استان مانند مسجد جامع عتیق، میدان نقش جهان و ... در معرض خطر تخریب قرار بگیرند و بافت تاریخی آن نیز جای خود را به ساختمانهای جدید بدهد و صنایع دستی چینی جای صنایع دستی ایرانی را در این شهر بگیرد دیگر از نصف جهان ایران چیزی نخواهد ماند تا به آن ببالیم!