یادمان

یادداشتی درباره حفاظت مجموعه باستانی شوش؛ چرا حصار محوطه شوش رو به تخریب است؟/آیا احداث گلخانه از ملزومات ثبت جهانی شوش است؟

هم اکنون بخش زیادی از مجموعه باستانی شوش فاقد هرگونه حصار محافظتی است و از سوی دیگر، هنوز شوش ثبت جهانی نشده، بخش های زیادی از همان دیوارهای احداث شده نیز شکسته و فروریخته و یا مصالح آن به سرقت رفته است.

هادی مهران‌پور- یکی از مسایلی که درباره حفاظت مجموعه باستانی شوش طی چند سال اخیر مورد بحث قرار داشته، لزوم ایجاد حصاری پیرامون عرصة باستانی شوش بوده است. البته کارشناسان در این زمینه همواره ملاحظاتی را مطرح کرده اند. از جمله این که، طراحی و اجرای حصار مذکور نباید به گونه ای باشد که خود به عنوان عامل آسیب رسان موجب صدمه به عرصة این مجموعه باستانی شود. جدی بودن این هشدار وقتی آشکارتر شده که در محدودة بیرونی حصار در دست احداث، آثار و بقایای باستانی کشف شد و شواهد دال بر این بود که حصار مذکور نه تنها از محدودة واقعی عرصه محافظت نمی‌کند بلکه با جداسازی محدوده های عرصه موجب تخریب و تعرض به بخشی از عرصه خواهد شد که در بیرون حصار قرار خواهد گرفت.

به هر روی، طی سال های اخیر تلاش هایی جهت ایجاد دیوار برای حفاظت از عرصه محوطه شوش آغاز شده بود. اخیراً با تندی گرفتن تب ثبت جهانی شوش و با توجه به این نکته که یکی از مهم ترین ملزومات ثبت جهانی یک اثر، توانایی در نگهداری و حفظ آن است، به نظر می رسید با توجه به بودجه های فراوانی که اختصاص یافته، دست کم حصار پیرامون این محوطه تکمیل شود. اما این امر محقق نشد و هم اکنون بخش زیادی از مجموعه باستانی شوش فاقد هرگونه حصار محافظتی است. از سوی دیگر، هنوز شوش ثبت جهانی نشده، بخش های زیادی از همان دیوارهای احداث شده نیز شکسته و فروریخته و یا مصالح آن به سرقت رفته است.

این امر بار دیگر مسأله کیفیت محافظت از آثار و محوطه ها را پیش می کشد. این که یک محوطه یا اثر در فهرست آثار جهانی قرار گیرد کاری بس پسندیده و نیکوست، اما آیا معیارهای اولیه حفاظت از این آثار رعایت می شود؟ لذا، این انتظار بزرگی نیست که مسؤولان سازمان میراث فرهنگی ابتدا به فکر حفاظت اولیه و اصولی محوطه شوش و نگهداری آن باشند تا به محلی برای انباشت نخاله و زباله و رفت و آمد و بیتوته معتادان تبدیل نشود، و سپس –یا همزمان با آن- به فکر ثبت جهانی آن باشند. وضع این محوطه ی در نوبت ثبت جهانی با آن که در ماه های گذشته تحت بازرسی و ارزیابی قرار داشته اینگونه نابسامان است، پس چه تضمینی وجود دارد که پس از ثبت جهانی، رکود مضاعفی را تجربه نکند و وضع بدتر از این نشود؟ آیا این امر که مسؤولان صرفاً بخواهند شوش را ثبت جهانی کنند ، کمکی به محافظت و نگهداری آن خواهد کرد؟

همه اینها در حالی است که مدیریت پایگاه شوش به جای پرداختن به مسایل بنیادین حفاظت این مجموعه باستانی و مسایل و مشکلات عدیده آن، مشغول احداث گلخانه در باغ موزه شوش و گلکاری و زیباسازی محوطه است. بر کسی پوشیده نیست که این امر با در نظر گرفتن گرمای ۶۰ درجه ای خوزستان و مشکلات آبی، کاری بی فایده است و فقط موجب هدر دادن سرمایه و نیرویی خواهد شد که می تواند در خدمت ارتقای وضع محوطه قرار گیرد.

حال این پرسش‌ مطرح می شود که چرا حصار محوطه شوش رو به تخریب است؟ و همچنین آیا احداث گلخانه از ملزومات ثبت جهانی شوش است؟ پاسخ های قانع کننده مسوولان به پرسش¬های افکار عمومی در این زمینه چیست؟

باستان شناس و فعال میراث فرهنگی

برگرفته از تارنمای هنرنیوز

• < قبلی
• بعدی >