یادمان

شوش ۴۰۰ هکتاری ثبت جهانی می‌شود

کارشناسان یونسکو تا یک ماه دیگر برای بررسی وضعیت شهر باستانی شوش به ایران می‌آیند تا پرونده این شهر تاریخی را با عرصه‌ای ۴۰۰ هکتار مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند. عرصه‌ای که باستان‌شناسان وسعت واقعی‌ آن را ۱۲۰۰ هکتار اعلام کرده‌اند اما مدیر پایگاه معتقد است، به‌دلیل پیچیدگی‌های این شهر باستانی ثبت جهانی شوش با عرصه‌ای بیش از ۴۰۰ هکتار عملی نیست.

shock drop air force 1 full uv reactive | Nike React Element 87

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ در سال‌های جنگ تحمیلی بود که در یک برنامه‌ای اضطراری، محدوده تپه‌های شوش مشخص و میله‌کوبی شد. این محدوده‌ها که تقریبا حدود 400 هکتار بود توسط مهدی رهبر مورد کاوش قرار گرفت. در واقع همان زمان هم این باستان‌شناس به‌صورت شفاهی و کتبی اعلام کرد که محدوده عرصه شوش بیش از  400 هکتار است و اندازه مشخص شده در شرایط اضطراری و در سالهای جنگ تحمیلی صورت گرفته است.
 
پس از این اظهار نظر بود که در سال 87 هیأتی به سرپرستی محمدتقی عطائی برای تعیین عرصه و حریم راهی شوش شد. این گروه با گمانه‌های یک در یک عرصه محوطه باستانی شوش را 1200 هکتار ارزیابی کردند. عرصه‌ای که باز هم توسط مدیران منطقه با اما و اگرهای مختلفی مواجه شد و در نهایت با عرصه 800 هکتاری موافقت شد.
 
اما حالا پس از گذشت 7 سال «مجید ارسطو‌زاده» مدیر پایگاه شوش بدون در نظر گرفتن آنچه که از سوی باستان‌شناسان به‌عنوان عرصه واقعی و  1200 هکتاری خوانده می‌شود به عرصه 400 هکتاری اشاره می‌کند که قرار است در پرونده ثبت جهانی گنجانده شود. موضوعی که به‌قدری نگرانی باستان‌شناسان را نسبت به آینده شوش برانگیخته که به‌گفته آن‌ها، تا مشکلاتی از قبیل عرصه و حریم، حفاظت از محوطه، بلندمرتبه‌سازی‌ها حل نشود تعجیل در ثبت جهانی این شهر به صلاح نیست.
 
به‌گفته باستان‌شناسان، شوش به قدری از پشتوانه تاریخی برخوردار است که حتی اگر پرونده‌ آن ناقص به یونسکو ارائه شود بدون هیچ خرده‌ای ثبت می‌شود اما حل نشدن موضوع عرصه و حریم شوش در آینده مشکلاتی ایجاد خواهد کرد که ممکن است پرونده از فهرست آثار جهانی خارج شود.
 
اما با تمامی این اظهارات، ارسطوزاده به CHN می‌گوید: «براساس گمانه‌زنی‌ها و مطالعات باستان‌شناسان 400 هکتار مشخص شده عرصه محسوب می‌شود.» به‌گفته او، از شوش تا اهواز و از شوش تا دزفول و شوشتر مملو از آثار تاریخی است اما لازم است بر اساس ضوابط مشخص و شرایط موجود تعیین عرصه و حریم‌ها انجام گیرد.»
 
مدیر پایگاه شوش می‌گوید: «در شهر باستانی شوش زندگی جاری است و اگر هر نقطه از آن را باستان‌شناسان گمانه بزنند با آثار تاریخی مواجه می‌شوند بنابراین ثبت عرصه بیش از 400 هکتار عملا میسر نیست این درحالی است که آثار و محدوده‌ای خارج از عرصه 400 هکتاری در عرصه قرار می‌گیرند که  ارتباط مستقیمی با آثار کاخ آپادانا و محدوده 400 هکتاری شهر داشته باشند. در غیراینصورت از شوش تا اهواز مملو از آثار تاریخی است.»
 
او معتقد است، در آخرین جلسات شورای فنی سازمان میراث‌فرهنگی و شواری ثبت کارشناسان برای حل مشکلاتی که مربوط به اماکن مسکونی و فضاهای عمومی شهر که در طول 100 سال گذشته شکل گرفته‌ اعلام کردند که محدوده‌ای از شهر شوش که خارج از عرصه 400 هکتاری است و ساخت و ساز در آن انجام می‌شود مشمول ضوابط حریم شود. و آن بخشی که ساخت و ساز نشده و داخل 400 هکتار است عرصه شهر محسوب شود.
 
ارسطو زاده درحالی به قوانین مرمتی و حفاظتی حاکم در عرصه شهرستان شوش تاکید می‌کند که بخش وسیعی از عرصه واقعی این شهر نادیده گرفته شده است. هر چند که مابقی عرصه که شامل تمامی شهر و روستاهای اطراف آن می‌شود در دایره حریم این شهر قرار می‌گیرد اما به نگرانی‌ها و آسیب‌هایی که ممکن است در آینده گریبان این شهر باستانی را بگیرد خاتمه نمی‌دهد.
 
سوال اینجاست که آیا ثبت جهانی شوش تا این حد اهمیت دارد که بدون در نظر گرفتن چارچوب‌ها و قوانین مدون ملی از عرصه واقعی این شهر باستانی چشم‌پوشی کرد؟
 
درحال‌حاضر پرونده ثبت جهانی شوش با عرصه 400 هکتاری به یونسکو ارسال شده و قرار است ارزیابان یونسکو در اولین فرصت آن را مورد بررسی قرار دهند. آنطور که ارسطو زاده می‌گوید تا یک ماه دیگر نیز ارزیابان یونسکو برای بازدید میدانی به شوش می‌آیند و این پرونده در جریان سیکل اداری آثار یونسکو قرار می‌گیرد. ولی موضوعی که همچنان نگران‌کننده است مربوط به عرصه شوش می‌شود که توسط کارشناسان و مدیران میراث‌فرهنگی نادیده گرفته شده است.

• < قبلی
• بعدی >