یادمان

بیانیهٔ جمعی از پژوهشگران، باستان‌شناسان، هنرمندان، خبرنگاران و دوستداران میراث فرهنگی دربارهٔ «ثبت جهانی شوش»

نامزدی «مجموعهٔ باستانی شوش» در فهرست میراث جهانی خبر خوشی است که بعد از سال‌ها مظلومیتِ این مجموعهٔ میراثِ بشری، از چند ماه پیش به طور جدی در فضای رسانه‌ای کشور زمزمه می‌شود. با وجود این و به رغم تقدیر و تحسینی که می‌بایست از تلاش‌های مسؤولان محترم سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور انجام داد، نمی‌توان نسبت به نگرانی‌ها و نقدهای جدی کار‌شناسی که در این زمینه وجود دارد بی‌توجه بود. به‌ویژه به سادگی نمی‌توان چشم بر ابهام‌هایی بست که اظهارات مسؤولان محترم دربارهٔ مشخصاتِ عرصه و حریم این مجموعهٔ میراث بشری پدید آورده است.

بنابراین، با توجه به نزدیک بودن زمانِ حضور ارزیابانِ سازمان ایکوموس به نمایندگی از یونسکو که به منظور وارسیِ پروندهٔ ثبت جهانی شوش در این شهر کهنسال و مقاوم حاضر خواهند شد، از ایشان تقاضا داریم به‌گونه‌ای تصمیم بگیرند که هم در خور شأن این میراث بشری باشد و هم اعتبار حرفه‌ای سازمان یونسکو را ضمانت کند.

در این زمینه، دو نکته حایز اهمیت است:

یکی این‌که، با وجود گذشت ماه‌ها از ارسال پروندهٔ شوش به یونسکو هنوز مقامات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مشخصات این پرونده را تشریح نکرده‌اند و طی هفته‌های گذشته جلسه‌هایی به منظور مشخص شدن محدودهٔ عرصهٔ شوش برگزار کردند که با توجه به ارسال پرونده به یونسکو پرسش‌برانگیز بوده است. در شرایط کنونی، یافتن راهکاری برای حفظ و صیانت از عرصهٔ باستانی شوش، که طی آخرین تحقیقات علمی در سال ۱۳۸۷ حدود ۱۲۰۰ هکتار برآورد شده، ضروری است. همچنین ضروری است، تا حد امکان، راهکارهای حفظ این سرمایهٔ ملّی و بشری با استفاده از همهٔ توان و با مشورت و چاره‌جویی از متخصصان و کاوشگران و نیز با استفاده از تجربیات جهانی پیگیری شود. بخصوص، از پافشاریِ بی‌دلیل و تقلیلِ بی‌منطقِ عرصهٔ شوش به «۴۰۰ هکتار»، که منجر به نادیده گرفتن بخش قابل توجهی از این سرمایه و میراثِ بی‌مانندِ ملّی و بشری خواهد شد، پیشگیری شود؛

دوم این‌که، پروندهٔ ثبت جهانی شوش به صورت یک «مجموعهٔ میراثی» و یا در صورت امکان «منظر فرهنگی ـ طبیعی» تدوین شود نه به عنوان یک اثر «منفرد»، تا هم محوطه‌های اقماری پیرامونِ هستهٔ مرکزیِ بقایای باستانی شوش (همچون تپه‌ها و محوطه‌های جعفرآباد، جوی، بندبال، ایوان کرخه و نظایر آن) را دربرگیرد و هم نسبت به بستر طبیعیِ شکل‌گیریِ این شهر ریشه‌دار و کهن بی‌توجهی نشود. لازم به یادآوری است که پروندهٔ اولیهٔ ثبت جهانی شوش که در زمان ریاست آقای مهندس سیدمحمد بهشتی بر سازمان میراث فرهنگی توسط آقای میرعابدین کابلی، باستان‌شناس و کار‌شناس پیشکسوت سازمان میراث فرهنگی و از کاوشگران شوش، زیر نظر معاونت پژوهشی وقت این سازمان و دکتر شهریار عدل تهیه می‌شد نیز شوش به صورت یک «مجموعه» و نه «تک اثر» دیده شده بود.

با همتی که تاکنون مسؤولان نشان داده‌اند خوشبختانه بخشی از مسیر برای ثبت جهانی شوش پیموده شده است. با وجود این، درخواستِ مؤکد ما این است که پروندهٔ ثبت جهانی شوش می‌بایست متناسب با شأن و جایگاه تاریخی و تمدنی آن باشد. شوش یکی از نخستین کانون‌هایِ شکل‌گیریِ حکومت‌های اولیه، شهرنشینی و ابداع خط در جهان است. این شهر کهن، دیرپا‌ترین «پایتخت» در سرتاسر تاریخ ایران بوده است. شوش همچنین یکی از نخستین جا‌ها در ایران و جهان بوده که کاوش‌های علمی و مدرن باستان‌شناسی در آن آغاز شد و ادامه یافت. در جنگ تحمیلی اخیر علیه میهن-مان نیز اگرچه شوش قهرمانانه ایستاد، اما میراثش آسیب‌ها و لطمات بسیاری دید. یادآوری این سرگذشتِ پر فراز و نشیب به ما اجازه نمی‌دهد که با تعجیلِ غیرضروری در ثبت جهانی، نسبت به ارزش‌ها و خصایصِ واقعی آن ناسپاسی و حق‌نا‌شناسی روا داریم.

لذا ما امضاکنندگان این بیانیه، ضمن تشکر از تلاش‌های مسؤولان، قویاً تقاضا داریم بحث‌ها و نقدهای کار‌شناسی مورد توجه قرار گیرد و پروندهٔ میراث جهانی شوش پس از بازبینی و تکمیل بر اساس نظرات کاوشگران و متخصصان نهایی شود.

با احترام:

سیاوش آریا (کنشگر میراث فرهنگی و روزنامه‌نگار آزاد)، احمد آزادی (باستان‌شناس، پژوهشکده باستان‌شناسی)، سحر آقاجان‌نسب (باستان‌شناس)، هاشم ابراهیمی (کنشگر میراث فرهنگی)، یوسف ارزانی بیرگانی (فعال اجتماعی)، سعید اسکندری (شاعر)، محمد اکبری (مدیر کانون پارس‌فرهنگ، الیگودرز)، پرویز افشاربابادی (فعال اجتماعی ـ خوزستان)، علیرضا افشاری (روزنامه‌نگار و فعال فرهنگی)، رضا ایزدستا (فعال فرهنگی و معاونت اجرایی کانون آینده‌نگری ایران)، ثریا باباخانی (فعال اجتماعی ـ خوزستان)، ابوالفضل بابادی شوراب (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، مسعود بُربُر (روزنامه‌نگار)، امین بختیاری (هنرمند نقاش ـ خوزستان)، مجتبی برزویی (نویسنده و پژوهشگر تاریخ)، حامد بصارتی (فعال فرهنگی)، سعید بنی‌اسد (فعال هنری ـ خوزستان)، دکتر روشنا بهباش (استاد محیط زیست دانشگاه ـ خوزستان)، محمود بهرامی (کارگردان تئاتر ـ خوزستان)، دکتر تورج پارسی (استاد سابق دانشگاه)، نجمه پرویزی (کارشناس ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی)، پرویز پیران (جامعه‌شناس)، الهام تقی‌پور (دوستدار میراث فرهنگی ـ خوزستان)، خاطره توانا (کارشناس ارشد مدیریت جهانگردی)، آریوشاهین جعفری (دانشجوی دکترای تخصصی قارچ‌شناسی)، نسرین جودکی (کارشناس مردم‌شناسی ـ خوزستان)، امیر چراغی (دوستدار میراث فرهنگی ـ خوزستان)، امین چراغی (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، محمدرضا چیت‌ساز (دکترای تاریخ، رییس اسبق پایگاه پژوهشی محوطهٔ شوش)، رسول حاجی‌ِباقری (دبیر انجمن پیشگامان خورشید استهبان)، نیا حبیبیان (فعال اجتماعی ـ خوزستان)، هادی حجازی (راهنمای گردشگری)، سیدحمید حسن‌زاده (فعال اجتماعی ـ خوزستان)، هومن حمدان (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، مرجان حمزوی (فعال میراث فرهنگی ـ خوزستان)، یعقوب حیدری (راهنمای موزه و بناهای تاریخی ـ خوزستان)، زهره خانی (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، حمید خانی حویزاوی (دوستدار میراث فرهنگی ـ خوزستان)، مهناز خدری غریبوند (دوستدار میراث فرهنگی ـ خوزستان)، فرناز خطیبی (دانشجوی دکترای باستان‌شناسی، دانشگاه توکیو، ژاپن)، رحیم دارابی (کارشناس تربیت بدنی ـ خوزستان)، علی داودی (فعال اجتماعی ـ خوزستان)، سریا داودی حموله (نویسنده و شاعر ـ خوزستان)، میلاد دهقان (فعال فرهنگی)، شاهرخ رزمجو (دکترای باستان‌شناسی، عضو هیأت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران)، هدا رشیدی (دوستدار میراث فرهنگی ـ خوزستان)، کوروش روستایی (دکترای باستان‌شناس، پژوهشکده باستان‌شناسی)، شهرام زارع (باستان‌شناس و سردبیر مجلهٔ باستان‌پژوهی)، اسدالله زارعی (ارشد روان‌شناسی عمومی ـ خوزستان)، علی زلقی (دانشجوی دکترای باستان‌شناسی، دانشگاه ماینس، آلمان)، پوران زنگنه (عکاس ـ خوزستان)، مهرنوش سروش (دانشجوی دکترای باستان‌شناسی، دانشگاه نیویورک، آمریکا)، اصغر سعیدان (رییس انجمن ترویج و توسعهٔ فناوری و بهره‌برداری از آب‌های معدنی گرم)، سپیده سعیدی (دانشجوی دکترای باستان‌شناسی، دانشگاه ایالتی نیویورک)، رضا سلیمان‌نوری (روزنامه‌نگار)، فرامز سه‌دهی (شاعر ـ خوزستان)، سیدمنصور سیدسجادی (دکترای باستان‌شناسی، سرپرست هیأت کاوش‌های شهر سوخته و دهانهٔ غلامان)، مژگان سیدین (دکترای باستان‌شناسی از دانشگاه ورشو، لهستان)، سیداباذر شبیری (دانشجوی دکتری باستان‌شناسی ـ دانشگاه آتن)، معصومه شعبانی (فعال اجتماعی ـ خوزستان)، مرجان شیخی‌نسب (کارشناسی ارشد روانشناسی ـ خوزستان)، رضا شیرالی (دوستدار میراث فرهنگی ـ خوزستان)، مجتبی شیرالی (دوستدار میراث فرهنگی ـ خوزستان)، علیرضا صادقی امیری (کنشگر میراث فرهنگی و دبیر انجمن سپيد پارس ـ بابل)، علی‌رضا صادقی (دبیر انجمن خشت خام ـ یزد)، امیرمنصور صفوت (کارشناس موسیقی و خواننده ـ خوزستان)، حمید طاهری (سینماگر ـ خوزستان)، زهرا طباطبایی (کارشناس گردشگری و دوستدار میراث فرهنگی)، محسن عاشوری (راهنمای گردشگری)، ابراهیم عبدالله‌زاده (کارشناس ارتباطات اجتماعی)، میثم عبدالهی (کارمند امور عشایر خوزستان)، کامیار عبدی (دکترای باستان‌شناسی، سردبیر مجلهٔ باستان‌شناسی و تاریخ)، ندا عزیزیه (کارشناس موزه ـ خوزستان)، وحید عسکرپور (دکترای باستان‌شناسی، استادیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز)، محمدتقی عطائی (دانشجوی دکترای باستان‌شناسی، دانشگاه مونیخ، آلمان)، محمد عظیمی (مدیر کمیسیون انجمن‌های دوستداران میراث فرهنگی مازندران)، عادل عکرش (فعال اجتماعی ـ خوزستان)، کریم علیزاده (دانشجوی دکترای باستان‌شناسی، دانشگاه هاروارد، آمریکا)، حبیب‌الله فاضلی (عضو هیأت علمی گروه سیاسی دانشگاه تهران)، علیرضا فتاحی (ارشد مدیریت علوم تحقیقات ـ خوزستان)، رعنا فرهادیان (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، میترا قلندری (فعال اجتماعی ـ خوزستان)، آرش قنواتی (کارشناس هنر و مدرس معماری)، فردین کوراوند (نویسنده و شاعر ـ خوزستان)، محمود گل (طراح هنرمند ـ خوزستان)، مجتبی گهستونی (روزنامه‌نگار و دوستدار میراث فرهنگی ـ خوزستان)، مرضیه لرکی (هنرمند ـ خوزستان)، شعله لرکی (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، شبنم لرکی (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، مصظفی لطفی نجف‌آبادی (فعال میراث فرهنگی ـ خوزستان)، حمید لویمی (فعال اجتماعی)، سپیده مازیار (دانشجوی دکترای باستان‌شناسی، دانشگاه گوته فرانکفورت، آلمان)، فریدون مجلسی (نویسنده و مترجم)، سعید محمدپور (فعال میراث فرهنگی و کارشناس حقوق ـ خوزستان)، مهدی مرادی (شاعر ـ خوزستان)، کوروش محمدخانی (دکترای باستان‌شناسی از دانشگاه لیون، فرانسه)، میثم موحدفرد (دبیر انجمن پاسداشت مفاخر ایران)، یاسر موحدفرد (دبیر بنیاد فردوسی)، لیلا محمدپور (کارشناس مدیریت جهانگردی و راهنمای جهانگردی)، هدایت محمدی (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، محمود محمدی (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، فرید محمدی (کارشناس حسابداری ـ خوزستان)، محمدحسین محمدی (کارشناسی ارشد برق ـ خوزستان)، سعادت محمدی (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، دکتر بابک مختاری (رییس پارک علم‌وفناوری خوزستان)، صدرالدین مرتضوی (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، سیدمیثم مرعشی‌پور (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، ایوب مروانی (فیلمساز ـ خوزستان)، الهه معروضی (فعال میراث فرهنگی ـ خراسان رضوی)، مهدی مکارمی (فعال اجتماعی)، فاطمه منصوری (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، علی‌اکبر موسوی (کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل و فعال فرهنگی)، سیدایمان موسوی (دوستدار میراث فرهنگی ـ خوزستان)، سیدرضا موسوی (سخنگوی شورای استان خوزستان)، سیدنور موسوی (استاد دانشگاه ـ خوزستان)، سیدمحمود موسوی (رییس اسبق مرکز پژوهش‌های باستان‌شناسی کشور و از کاوشگران شوش)، فرزاد موسوی (هنرمند ـ خوزستان)، سیدحبیب موسوی (فعال فرهنگی ـ خوزستان)، فرشید مهدیکار (دبیر اجرایی شورای هماهنگی سمن‌های بابل)، ویدا مهین‌پور (دوستدار میراث فرهنگی ـ خوزستان)، رامین ناصح (دبیر کانون آینده‌نگری ایران ـ خوزستان)، مهرداد ناصری (شاعر ـ خوزستان)، صادق نجاتی (معلم ـ خوزستان)، پیمان نجف‌پور شهنی (نمایندگی مطبوعات در خوزستان)، نگار نخلی (فعال محیط زیست ـ خوزستان)، رضا نیکپور (دبیر انجمن ایلام‌شناسی ایران)، حامد وحدتی‌نسب (دکترای باستان‌شناسی، عضو هیأت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس)، احسان هوشمند (جامعه‌شناس و فعال فرهنگی)، علی هژبری (دانش‌آموختهٔ کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، دانشگاه تهران)، حمیدرضا یزدانی (کنشگر فرهنگی) و احسان یغمایی (کارشناس و باستان‌شناس پیشکسوت سازمان میراث فرهنگی و از کاوشگران شوش).

• < قبلی
• بعدی >