زیست بوم
فرصت طلایی برای نجات دریاچه ارومیه
- زيست بوم
- نمایش از شنبه, 17 آبان 1393 08:03
- بازدید: 5638
برگرفته از همشهری آنلاین
دکتر حسین آخانی:
خبرهایی که از تأثیر بارندگی‌های اخیر در افزایش آب دریاچه ارومیه می‌رسد خوشحال‌کننده است.
خوشحال کننده‌ترین بخش ماجرا این است که دریاچه ارومیه نمرده است. هر حرفی که درخصوص مرگ ارومیه زده شود غیرعلمی است. درست در اوج بدبینی‌ها و انتشار حرف‌های نا امید‌کننده در تیر‌ماه جاری که از گرم‌ترین ماه‌های سال است، به جنوب دریاچه ارومیه رفتم. اگر چه ده‌ها کیلومتر به نمک‌زار تبدیل شده بود، اما هیچ جای دریاچه خشک نبود. گِلی بودن بستر دریاچه شور با عمق کم نشان می‌دهد که دریاچه هنوز از آب اشباع است، اگر چه شما در سطح آبی نمی‌بینید اما از نظر اکولوژیکی گِلی بودن بستر دریاچه بسیار مهم است. یعنی با ورود آب به دریاچه به راحتی می‌توان دریاچه را به حال قبلی خود بازگرداند.
دریاچه از یک سیستم طبیعی خود پایداری برخوردار است. با کاهش آب دریاچه حجم بالای رسوبات باعث شده است که شیب آن به‌خصوص در جنوب به‌شدت کاهش یابد. کاهش شیب مزیت بالایی برای نجات بخشی دریاچه دارد. به این مفهوم که با کمترین آبی می‌توان پهنه بسیار وسیعی را عمق داد، از تأثیرات گسترش ریزگردهای نمکی جلوگیری کرد و تراز دریاچه را به‌طور منظم و پیوسته دوباره بالا برد. ستاد احیای دریاچه ارومیه راهکارهای 24گانه را ارائه و به تصویب هیأت دولت رسانده است. اگر چه من به‌عنوان کسی که مدتی با ستاد همکاری داشتم از بعضی مصوبات راضی نیستم (به‌طور مشخص انتقال آب بین حوضه‌ای) ولی اجرای درست و سریع بعضی از مصوبات می‌تواند با خوش‌شانسی اقلیمی که این روزها خداوند به ما ارزانی داشته است به راحتی به نجات نگین فیروزه‌ای ایران منجر شود.
من درست مطلبی را که سال گذشته نوشتم تکرار می‌کنم که تا زمستان است باید دریاچه را نجات داد. چون تبخیر به حداقل رسیده و به آب رودخانه‌ها برای کشاورزی نیازی نیست. اختصاص آب بزرگ‌ترین سد منطقه یعنی سد بوکان به دریاچه از اقدامات درست و بجایی است که باید در رها‌سازی آب آن لحظه‌ای درنگ نکرد. مردم دریاچه ارومیه را دوست دارند. آنها بهتر از همه می‌دانند که حفظ این دریاچه برای حال و آینده آنها مهم‌تر از آن است که 3-2سالی دست از کشاورزی ناپایدار بکشند و با کمک دولت به اصلاح الگوی کشاورزی خود اقدام کنند.
از نمایندگان محترم مجلس هم انتظار می‌رود که منافع کلان و دراز مدت کشور را فدای منافع کوتاه‌مدت و بخشی نگری نکنند و با دور‌اندیشی که از آنها انتظار است هرگونه بدبینی را کنار گذاشته و دست به‌دست دولت و مردم دهند تا بزرگ‌ترین دریاچه داخلی کشور و یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های طبیعی جهان احیا شود. از وزارت نیرو هم انتظار می‌رود که بساط سودجویانی که با نجوای انتقال آب خزر ساز نابودی سرمایه‌های ملی و محیط‌زیست کشور و منطقه را کوک می‌کنند جمع کند و همصدا با صدها متخصص ایرانی و خارجی که بارها تأکید داشته‌اند که نجات دریاچه ارومیه فقط با اصلاح مدیریت آب درون حوضه‌ای قابل انجام است از تکرار خطاهای گذشته پرهیز کنند که آزموده را آزمودن خطاست.
