زیست بوم
احتمال تبدیل جنگل‌های شمال به جنگل های زاگرسی - آفت دامن 600 هکتار از جنگل‌های هیرکانی را گرفت
- زيست بوم
- نمایش از سه شنبه, 09 خرداد 1391 06:03
- بازدید: 4855
برگرفته از روزنامه همشهری
اسدالله افلاکی
حدود 600 هکتار از رویشگاه‌های جنگلی ساری مبتلا به آفت شد. پارک جنگلی شهید زارع با 75هکتار مساحت و 400هکتار منطقه حفاظت شده همجوار این پارک و نیز 55هکتار رویشگاه جنگلی در دشت ناز ساری از مناطقی هستند که شیوع آفت در آنها گزارش شده است.
از این مناطق به‌عنوان 3 کانون اصلی مبتلا به آفات نام برده می‌شود و این در حالی است که دشت ناز یکی از زیستگاه‌های اصلی گوزن زرد ایرانی و محل پرورش و تکثیر این حیوان است. دکتر هادی کیادلیری که چندی پیش در گفت‌وگو با همشهری نسبت به هجوم آفات به رویشگاه‌های شمال کشور هشدار داده بود، ضمن تأیید ابتلای 600هکتار از اراضی جنگلی ساری به آفات گفت: «ابریشم باف ناجور» و «کرم‌های وجبی» از جمله آفات شایع شده در رویشگاه‌های ساری هستند که اغلب گیاهان و به‌ویژه برگ درختان را می‌خورند.
آنچه مهم است اینکه این آفات از نوع آفات درجه اول هستند؛ یعنی تنها به درختان تحت استرس و مستعد بیماری حمله نمی‌کنند بلکه به همه درختان حمله می‌کنند و در‌واقع زمینه ابتلای درختان به سایر آفات را فراهم می‌سازند.
رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران با اشاره به پیشینه شیوع آفات در عرصه‌های جنگلی افزود: حدود 20سال پیش هجوم آفات به رویشگاه‌های زاگرسی را شاهد بودیم که درختان را مستعد شیوع سایر بیماری‌ها از جمله چوبخوارها کرد و در نتیجه خسارات فراوانی به این رویشگاه‌ها وارد شد.
هشدار نسبت به دگرگونی جنگل‌های هیرکانی
کیادلیری که پیش از این هم گفته بود جنگل‌های هیرکانی در حال تبدیل شدن به نوع زاگرسی است، تصریح کرد: شیوع آفاتی که 20سال پیش در زاگرس اتفاق افتاد و اکنون دامنگیر جنگل‌های هیرکانی شده تأیید این ادعاست که جنگل‌های هیرکانی در حال دگرگونی و تبدیل‌شدن به جنگل‌های زاگرسی هستند و این نگران‌کننده است.
آنطور که این عضو هیات علمی می‌گوید هر درختی تحمل حداکثر 2بار بی‌برگ شدن را دارد و پس از آن به کلی خشک و نابود می‌شود، این درحالی است که فعالیت آفات در هر دوره 2 الی 3سال طول می‌کشد و سپس این آفات مخفی می‌شوند و بعد از 10سال دوباره طغیان می‌کنند؛ بر این اساس، حیات درخت وابسته به طول زمان ابتلا و خسارتی است که آفات به درخت وارد می‌کنند، به همین دلیل باید با مدیریت از شدت و مدت آفات کاسته شود تا درختان از بین نروند.
وی تغییر آب و هوا، مثل خشکی، گرما و نور را یکی از عوامل مؤثر در ایجاد طغیان آفات عنوان کرد و گفت: خشکی، گرما و نور که بیشتر در پارک‌های جنگلی، حاشیه جاده‌ها، اطراف روستاها و دامسراها در جنگل اتفاق می‌افتد زمینه را برای ظهور آفات فراهم می‌سازد. غذای در دسترس حشرات و نبود دشمنان طبیعی آفات (حشرات دفع‌کننده آفات) از دیگر عواملی هستند که باعث شیوع آفات در عرصه‌های جنگلی می‌شوند اما مهم‌ترین عامل بروز آفات، عدم‌تعادل اکوسیستم است که باعث برهم زدن شرایط اکولوژیکی منطقه می‌شود.
کیادلیری درباره خسارات ناشی از شیوع آفات در جنگل‌های شمال گفت: این آفات گروه‌بندی درختان را برهم می‌زنند و سبب اختلال در نظام اقتصادی بازار چوب می‌شوند زیرا با هجوم آفات ما ناگزیر به قطع چوب‌هایی هستیم که ارزش اقتصادی چندانی ندارند؛ در واقع این آفات تأثیر منفی براستمرار و تداوم درختان جنگل می‌گذارند و توانایی بذردهی را از درختان سلب می‌کنند و از سوی دیگر، باعث ضعیف شدن درختان و مرگ زودرس آنها می‌شوند؛ در نتیجه درختان مبتلا به این آفات نسبت به استرس‌های دیگر مثل خشکی بسیار آسیب‌پذیر می‌شوند.
کاهش رویش، افزایش فرسایش خاک، کاهش ذخایر آب، افزایش هرزآب‌های سطحی و به‌ویژه کاهش طبیعت‌گردان از دیگر تبعات نامطلوب هجوم آفات به عرصه‌های جنگلی است. این موارد باعث خسارات سنگین و جبران‌ناپذیری می‌شود که از نظر اقتصادی هم قابل محاسبه است.
خسارت 20میلیارد تومانی
کیادلیری با تأکید براینکه خسارات ناشی از هجوم آفات به جنگل‌های شمال از نظر اقتصادی بالغ بر میلیاردها تومان است گفت: تک‌تک خسارت‌های ناشی از آفات قابل محاسبه است و می‌توان آن را برآورد کرد، به همین دلیل ضروری است که برای دفع این آفات هزینه کنیم. لازمه این امر داشتن 2برنامه کوتاه‌مدت و بلندمدت است. عوامل بلندمدت عواملی هستند که مناطق را برای طغیان آفات مستعد می‌سازند که نیاز به استراتژی بلندمدت دارند.
اما در بخش کوتاه‌مدت ضروری است صدمات و خسارات ناشی از آفات و تبعات ناگوار آن را کاهش دهیم. آفاتی که دامن جنگل‌های شمال را گرفته از نوع اول هستند، بنابراین هنوز فرصت مدیریت این عرصه‌ها وجود دارد تا آنچه بر سرجنگل‌های غرب آمد بر سر جنگل‌های شمال نیاید. مهم‌ترین راهکار برای جلوگیری از این آفات، پایش دائمی جنگل است تا از این طریق کنترل تلفیقی آفات فراهم شود.به گفته کیادلیری، خسارت ناشی از طغیان آفات در600 هکتار از رویشگاه‌های ساری طی یک‌سال، بدون احتساب خدمات جنگل(نظیر اکسیژن، کربن و گردشگری) 20میلیارد تومان برآورد می‌شود.
