یادمان
آثار تاريخي و فرهنگي كشور ثبت ميراث ملي شده و به امان خدا رها مي‌شوند - مرز باریک میان ثبت آثار ملی تا حفاظت از میراث فرهنگی
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- شنبه, 25 شهریور 1391 06:02
- آخرین به روز رسانی در شنبه, 25 شهریور 1391 06:02
- نمایش از شنبه, 25 شهریور 1391 06:02
- بازدید: 4961
برگرفته از همشهری آنلاین
محمد باریکانی
مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی کشور در آخرین روز از برگزاری پنجمین همایش شورای ثبت آثار تاریخی و معنوی و طبیعی کشور که در یکی از هتل‌های استان البرز در منطقه گردشگری دیزین برگزار شد در حالی خبر از ثبت 360پرونده از 395پرونده ارائه شده به این همایش در فهرست آثار ملی کشور داد که نگاهی به وضعیت حفاظت و نگهداری از آثار ثبت شده در فهرست ملی کشور نشان از بی‌توجهی و حفاظت نکردن از آثار افزوده شده به فهرست میراث ملی کشور دارد.
در همان همایش برگزار شده در دیزین تنها دکتر مهدی رهبر بود که به هنگام شروع بررسی پرونده‌های ارائه شده برای ثبت در آثار ملی کشور اعلام کرد مهم‌تر از ثبت یک اثر در فهرست میراث ملی کشور، حفاظت و نگهداری و نظارت بر آثار افزوده شده به فهرست میراث ملی کشور است. اظهارات دکتر مهدی رهبر باستان‌شناس پیشکسوت در ایران در حالی صورت می‌گیرد که به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی بسیاری از آثار ثبت شده در فهرست میراث ملی کشور با بی‌توجهی، تخریب و حتی خروج از فهرست آثار ثبت‌شده مواجه شده‌اند.
در حالی پرونده بسیاری از آثار تاریخی به همایش شورای ثبت آثار تاریخی، طبیعی و معنوی ارسال شد که خبرهایی از دخل و تصرف بدون درنظر گرفتن قوانین میراث فرهنگی و تخریب آثار از گوشه و کنار کشور منتشر شده است.
خبر خبرگزاری میراث فرهنگی بیانگر آن است که در عمارت خوابگاه کاخ گلستان سوراخی برای نصب آسانسور ایجاد شده تا رفت‌وآمد کارکنان در این عمارت را آسان‌تر کند. براساس این گزارش این اقدام به بهانه مرمت و بهسازی یکی از گزینه‌های ثبت جهانی در حال انجام است. عمارت خوابگاه، یکی از بناهای الحاقی دوران پهلوی است که به کاخ شاهان قاجار پیوست شده و سال‌ها یکی از اقامتگاه‌های مهم مهمانان خارجی ایران در کاخ گلستان بود. اگر چه این بنا اکنون تبدیل به بخش اداری کاخ گلستان شده ولی براساس گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی همچون بخش‌های دیگر کاخ گلستان ثبت ملی است و هرگونه اقدام برای مرمت و بازسازی آن نیازمند اجرای قوانین و ضوابط میراث فرهنگی است.
در همین رابطه، محمدحسن محبعلی، کارشناس عالی مرمت آثار و بناهای تاریخی به آن خبرگزاری گفته است که اجرای هرگونه اقدام مرمتی نیاز به بررسی و مطالعه کارشناسان دارد و نصب آسانسور به‌دلیل دخل و تصرف در بنا مغایر با قوانین سازمان میراث فرهنگی است.
حفاظت از آرامگاه خرقانی با کیسه نایلونی
خبر دیگر مربوط به آرامگاه ثبت شده شیخ ابوالحسن خرقانی در 24کیلومتری شاهرود است که روی تپه‌ای در شمال روستای خرقان قرار دارد که حول یک محراب تاریخی یک مسجد فرو ریخته شکل گرفته است. براساس این خبر تنها حفاظ این محراب تاریخی پلاستیک‌هایی است که با چسب روی بنا به یکدیگر متصل شده‌اند و مقاومتی در برابر آسیب ندارد. رئیس اداره میراث فرهنگی شاهرود پس از انتشار این خبر گفته بود که حفاظ پلاستیکی در سریع‌ترین زمان ممکن تعویض می‌شود و حفاظ شیشه‌ای مناسب و استاندارد جای این حفاظ پلاستیکی را می‌گیرد.
کاروانسرای تاژه‌وانچی سقز نیز که به دوره قاجار تعلق دارد و براساس مستندات تاریخی تاجران معتبر ایرانی و عثمانی تا اوایل دوره رضاشاه که مصادف و همزمان با پایان امپراتوری عثمانی و آغاز جمهوری مصطفی کمال آتاتورک در ترکیه بود در این مرکز به دادوستد مشغول بودند وضعیت بسیار نابسامانی دارد. 80درصد از این بنای تاریخی از بین رفته و براساس آنچه در گزارش‌ها آمده بود مرکز توزیع مواد‌مخدر در شهر سقز شده است.
قلعه داوودآباد شهرستان انار نیز که قدمت آن به دوره صفویه می‌رسد با محصور شدن در یک باغ پسته هنگام آبیاری باغ دچار نفوذ آب به پایه‌ها می‌شود که موجب تخریب تدریجی بنا شده است. این قلعه در اسفند 1386، با شماره 21483در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت که می‌بایست براساس قوانین سازمان میراث فرهنگی از آن محافظت شود.
تاریخانه دامغان نیز به‌دلیل پرداخت نشدن اعتبار لازم برای مرمت این بنای تاریخی در آستانه تخریب است. از تاریخانه دامغان به‌عنوان قدیمی‌ترین بنای مقدس ایرانی نام می‌برند که در قرن دوم هجری به مسجد تبدیل شد و به‌دلیل نبود اعتبار در حال تخریب و نابودی است. معماری تاریخانه برگرفته از معماری دوره ساسانی و همچنین یکی از باشکوه‌ترین مساجد ایران است که دیوارهای آن اسیر دیوارنویسی‌ها و ستون‌های کم‌نظیر آن قربانی نبود اعتبارات شده است. مسجد تاریخی نایین نیز که با الگوبرداری از مسجد پیامبر در مدینه بنا شده، دچار شرایط تأسف‌انگیزی است. در گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی آمده است که دیوارها، سرستون‌ها و سردر این مسجد تاریخی به محلی برای چسباندن اطلاعیه و اعلان‌های روزانه تبدیل شده که با میخ و چسب بر پیکر یادگار هزارساله فرهنگ و هنر ایرانی نصب شده‌اند.
شکستن حریم سه اثر تاریخی در تهران
بلندمرتبه‌سازی در خیابان میرزاکوچک‌خان تهران نیز همین چند روز پیش درحالی‌که کارشناسان مشغول ثبت تعداد دیگری از آثار تاریخی در فهرست میراث ملی کشور بودند حریم سه اثر ثبتی آتشکده و مدرسه فیروز بهرام و کلیسای حضرت مریم را خدشه‌دار کرد. مجوز این ساخت‌وساز دو سال پیش از سوی خود سازمان میراث فرهنگی کشور صادر شده بود. خبرهای دیگری نیز از گوشه و کنار کشور پیش‌تر از برگزاری این همایش منتشر شده است که همگی بیانگر بی‌توجهی به حفاظت و نظارت بر آثار باستانی، تاریخی و طبیعی کشور است که آخرین نمونه‌های آن می‌توان به فعالیت‌های عمرانی در حریم درجه یک طاق بستان و استفاده از دریل‌های سنگین در کنار سنگ‌نگاره‌های باستانی نام برد که تخریب این آثار را سرعت می‌دهد.
بدین‌ترتیب به‌نظر می‌رسد هشدار دکتر مهدی رهبر باستان‌شناس پیشکسوت که گفت مهم‌تر از ثبت آثار تاریخی تدبیر اندیشی برای حفاظت، نظارت و صیانت آثار ثبت شده است باید بیش از پیش مورد توجه مسئولان سازمان میراث فرهنگی کشور قرار بگیرد.
