یادمان
در بی خبری سازمان میراث فرهنگی تهران - ساختمان اصل ۴ترومن، بانک ملت شد
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- سه شنبه, 08 بهمن 1392 03:54
- آخرین به روز رسانی در سه شنبه, 08 بهمن 1392 03:54
- نمایش از سه شنبه, 08 بهمن 1392 03:54
- بازدید: 5459
ساختمان اصل 4 ترومن هنوز در تهران است، درست بیخ گوش سازمان میراث فرهنگی تهران اما هنوز این ساختمان در فهرست آثار ملی ایران جای نگرفته است. ساختمانی که می‌تواند روایتگر بخش مهمی از تاریخ ایران باشد. نه تنها این ساختمان در فهرست میراث فرهنگی تهران جای نگرفته بلکه کارشناسان میراث تهران هم خبری از ماجراهای تاریخی این بنا ندارند.
LTB - JuzsportsShops | Men's Sneakers
خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه میراث فرهنگی- بعد از پایان جنگ جهانی دوم، تحولات مهمی در تاریخ جهان رخ داد و ایران هم از این تغییرات جهانی بی بهره نبود، در همین دوره بود که بحث اصل چهارم ترومن مطرح شد.
ترومن، سی و سومین رئیس جمهور آمریکا بود، در سخنرانی معروفش در همان روز‌ها اعلام کرد: «ما با یک برنامه شجاعانه برای اینکه پیشرفت‌های علمی و صنعتی خود را در اختیار مناطق عقب‌مانده جهان قرار بدهیم این دوره را آغاز می‌کنیم تا مناطق مزبور به سهم خود به پیشرفت نائل شوند. به عقیده من، ما می‌توانیم ملت‌های صلح‌دوست را از علوم و فنون خود بهره‌مند سازیم تا بتوانند به میل خود به زندگی بهتری دست یابند. با چنین همکاری با ملت‌های دیگر می‌توانیم سرمایه‌گذاری در مناطقی را که فاقد پیشرفت هستند، گسترش دهیم.»
این طرح به صورت قراردادی دوجانبه در 27 مهر 1329، بین دولت ایران با آمریکا منعقد و قرار شد آمریکایی‌ها با اعزام یک هیات تحقیق به ایران بیایند و نیازهای اقتصادی ایران را ارزیابی کنند. کارشناسان آمریکایی پس از چهار ماه تحقیق به این نتیجه رسیدند که تخصیص یک وام 250 میلیون دلاری از بانک صادرات و واردات آمریکا می‌تواند برنامه هفت ساله عمرانی ایران را تأمین کند و این سرآغاز تازه‌ای در روابط ایران با آمریکا بود؛ سرآغازی محو در تاریک و روشن تاریخ.
پس از انعقاد این قرارداد، برای اجرایی شدن آن، دو ساختمان در ایران ساخته شد، یکی در نبش خیابان آبان ـ ورشو و دیگری نبش تخت جمشید (طالقانی) ـ ایرانشهر. با این وجود، امروز از بناهایی که بر مبنای آرمان ترومن در ایران ساخته شدند، چندان نام و نشانی در دست نیست.
ساختمان اصلی نابود شد، ساختمان سمعی – بصری بانک
حالا 63 سال از زمان اجرای اصل 4 ترومن می‌گذرد. آخرین تحقیقات نشان می‌دهد که یکی از ساختمان‌ها سر ورشو ـ آبان ساختمان قرمز رنگی بوده است که به آن ساختمان اصلی اجرای اصل 4 می‌گفتند. این تنها نشانی یکی از دو ساختمان اصل 4 ترومن در ایران است. ساختمانی که در آن تشکیلات اداری سازمان اصل 4 برای نخستین بار شکل گرفت. شاید در همین ساختمان هم بود که نخستین قراردادهای اصل 4 ترومن بررسی شده است.
در همین ساختمان بود که طرح‌های متعددی در زمینه بهداشت و فرهنگ از طرف «کمسیون مشترک ایران و آمریکا» مورد بررسی قرار گرفت؛ برنامه مبارزه با مالاریا، برنامه بهبود آب آشامیدنی روستا‌ها، اصلاح فاضلاب‌ها، بهبود کتاب‌های درسی، آموزش بانوان، بهبود وضعیت کشاورزی و هزاران طرح و برنامه دیگر.
حالا ساختمانی که زمانی چهره‌های تاثیرگذار در تاریخ معاصر ایران همچون آموزگار، ایران علاء، هوشنگ انصاری، حسن شهمیرزادی، مهندس خلیل طالقانی، منوچهر گودرزی، کریم پاشا بهادری، هوشنگ رام، فخرالدین شادمان وزیر اقتصاد و ابوالحسن ابتهاج در آن رفت‌و‌آمد داشتند، ویران شده است.
ساختمان سمعی- بصری اما هنوز زنده است؛ شاهد عینی برنامه‌های شش هزار نفر کارکنانی که در طرح ترومن فعالیت می‌کردند.
ساختمان سمعی- بصری با آجرهای سه سانتی، سال‌هاست که جلوی دید عابران بسیاری قرار دارد، به خصوص کسانی که برای رفتن به خانه هنرمندان از کنار آن رد شده‌اند. اما این ساختمان آرام هیچ مفهومی برای آن‌ها نداشته است. ساختمانی که معماری ایرانی- آمریکایی دارد، با حیاط بزرگی در شمال آن که حالا پارکینگ شده است.
بعد از انقلاب هم روی دیوار این ساختمان، تصویر چهره شهید تندگویان کشیده شده است. پرس‌و‌جو‌ها نشان می‌دهد که این ساختمان حالا جزو املاک بانک ملت ایران است. مجموعه‌ای که دو ساختمان مجزا دارد. ساختمان جنوبی بزرگ، شبیه مدرسه‌ای با اتاق‌های کوچک است. ساختمان شمالی اما اتاق‌های بالکن‌دار با گچ‌بری و ستون‌های ایرانی دارد. نگهبان بانک ملت هیچ اطلاعی در مورد تاریخچه ساختمان ندارد. نه تنها او بلکه هیچ کدام از کارکنان این ساختمان نمی‌دانند که اینجا زمانی ساختمان اصل 4 ترومن بوده است. بانک ملت یک سال است که این ساختمان را به عنوان ملک معوض از شهرداری گرفته است. نگهبان بانک ملت می‌گوید که پیش‌تر این ساختمان دست شهرداری بوده، اما هیچ کس در سازمان عریض و طویل شهرداری، اطلاعاتی در مورد این ساختمان ندارد. ساختمان سمعی ـ بصری زنده است اما مثل انسانی که شناسنامه ندارد.
کارشناسان سازمان میراث فرهنگی تهران هم از وجود این ساختمان اظهار بی اطلاعی می‌کنند، به نظر می‌رسد که سازمان میراث فرهنگی تهران ابتدا باید نگاهی به دور و بر خیابان ویلا بیاندازد و بناهای در حال از بین رفتن آن را سر و سامان دهد.
فاطمه علی اصغر
