ایران‌بوم

ساخت و سازها، اصالت و هویت خیابان ایران را هدف قرار داده‌اند. چشم‌اندازی که امروز رو به روی اهالی ایران قرار گرفته محله ای بدون خاطره است که چاره‌ای جز تبدیل شدن به محله‌ای دچار انواع آسیب‌های اجتماعی را ندارد. این در حالی است که خیابان ایران جزو نخستین خیابان قاجاری به شمار می‌رود که در دوره‌های مختلف تاریخی برای ایرانیان سرنوشت ساز بوده است.

75% - تسوق أونلاين في السعودية مع خصم 25 , أحذية ازياء رياضية الجري للرجال , adidas copa mundials in color today schedule 2016 , نمشي | 134 Air Jordan 1 High OG "University Blue" 2021 For Sale - air jordan retro xi gamma blue gs - 555088

خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه میراث فرهنگی- در چند ماه گذشته آنچنان روند ساخت و ساز در خیابان ایران شدت گرفته که برای بسیاری از اهالی این محله نیز اتفاقی ناباورانه است.

به طوریکه چندی پیش عده‌ای از اهالی طی نامه‌ای به شهرداری خواستار توقف این ساخت و سازها و همچنین توقف پروژه خیابان 17 شهریور حد فاصل میدان امام حسین(ع) و میدان شهدا شدند. زیرا این عملیات باعث تخریب محله و محدودیت عبور و مرور شده است.

خیابان ایران، مدرسه اندرزگو دارد، اما مجاور این مدرسه با آن همه تاریخ و خاطره، برج هایی ساخته می شوند که حریم آن را خدشه دار می کنند و نظارتی هم نیست

به نظر می رسد، حالا که بازار چسبیده به خیابان ایران یعنی امین حضور، قیمت‌های زمینش سر به فلک گذاشته و از ساخت و ساز بی رویه پاساژهای قارچ گونه امانش بریده، سرمایه گذاران رو به خیابانی آوردند که هویت محلی و مسکونی دارد. آن‌ها ساخت و ساز در این خیابان را آغاز کرده‌‌اند.

محله ایران در حال تخریب است و قرار است پاساژها جای آن را بگیرند، این در حالی است که کارشناسان میراث فرهنگی بارها و بارها در مورد اهمیت و نقش این خیابان در شکل گیری تاریخ ایران تاکید کرده‌اند و معتقدند که این خیابان می‌تواند تبدیل به یکی از محورهای مهم گردشگری ایران شود.

در تمام کوچه های خیابان ایران، ساخت و ساز به شدت در حال انجام است. اهالی ملک خود را به قیمت بالا می فروشند و خود راهی منطقه دیگری در شهر می شوند. خیابان ایران دیگر هویت ندارد

البته جامعه شناسان از منظر دیگری به مسئله شدن گرفتن ساخت و ساز در محله ایران نگاه کرده و هشدار دادند:« در آینده نزدیک دیگر خبری از هویت محلی خیابان ایران و روزگاری که بر آن طی سالیان طولانی گذشته، باقی نمی‌‌ماند. بعید نیست که دوباره قصه غم‌انگیز محله نواب و بسیاری محله های تهران که دچار این نوسازی های ناگهانی شده‌اند، تکرار شود. آن‌ها شرایط خیابان ایران را یک جراحت عاطفی بر مردم آن میدانند. این اتفاق در محله ایران باعث شده که حتی بسیاری از اهالی آن کوچ کنند و به مناطق دیگر ایران برود.

محله از ریخت افتاد، مردم از محله رفتند
در حال حاضر در خیابان ایران، کوچه گوته، تقاطع خیابان امیرکبیر مجموعه‌ای از پاساژها مجوز ساخت و ساز گرفته‌اند که مغایر شرایط زندگی در یک محله مسکونی‌است.

سوال اینجاست که مدیران شهری که بر اساس تفکر شهرسازی شهرهای موفق دنیا، باید در حفظ و صیانت از محله‌ها و بافت‌های قدیمی تلاش کنند، چرا این چنین بی پروا مجوز ساخت و ساز و مجوز تجاری شدن را می‌دهند؟

مسئولان بافت تاریخی تهران می گویند که مشکل خاصی نیست...خیابان ایران بافت تاریخی محسوب نمی شود

«بهروز کاشف»،مدیر بافت تاریخی تهران،درباره شرایط کنونی خیابان ایران و روند پاساژسازی مسموم آن، مشکل خاصی را نمی‌بیند:« خیابان ایران جزو بافت تاریخی به شمار نمی‌آید و در فهرست آثار ملی ثبت نشده است. اگر چه تک بناهای ارزشمندی هم دارد اما ابزار قانونی و حقوقی برای صیانت از آن‌ها وجود ندارد.»

او بر این باور است که در تهران، محله‌های بسیار قدیمی‌تر وجود دارند که رسیدگی به آن‌ها در اولویت است.

درحالی مدیر بافت تاریخی تهران از نبود اولویت صیانت از خیابان ایران می‌گوید که اسناد تاریخی بر قدمت و اهمیت این خیابان شهادت می‌دهند. بر اساس این اسناد، در چهاردهم جمادی‌الثانی سال 1284ق/1246ش، ناصرالدین‌شاه قاجار در مراسمی که بیرون از دروازه شمالی تهران موسوم به دروازه دولت برپا شده بود، در حضور وزیران، شاهزادگان و سفیران مقیم دربار، کلنگ طرح گسترش دارالخلافه تهران را بر زمین زد تا از چهارسو بر مساحت شهر افزوده شود .

داستان خیابانی که امروز خیابان ایران خوانده می‌شود و قبلا خیابان عین‌الدوله نام داشت، از همین زمان آغاز شده است؛ خیابان ایران از دوران قاجاری تا انقلاب اسلامی، چنان حماسه ساز بوده است که هر تکه‌اش، زبانی گویا بر حوادث مهم تاریخی به ویژه تاریخ انقلاب به شمار می‌آید.

خیابان ایران که زمانی عین الدوله نام داشت، در دوران انقلاب یکی از حادثه سازترین خیابان های ایران به شمار می رفت

حالا همین خیابان تاریخ‌ساز، از سمت انتهای خیابان امیرکبیر، به دلیل تجاری سازی و از غرب به دلیل طرح گسترش مجلس تهدید می‌شود.

خیابانی که در آن سخنرانی معروف حضرت امام‌(ره) رخ داده است. همان سخنرانی معروف در مدرسه رفاه و علوی در اولین روز حضورشان در ایران در 12‌بهمن‌57 و زندگی موقت ایشان که برای چند ماه در مدرسه علوی که آن روزگار این مدرسه مدرسه به‌عنوان ستاد مرکزی انقلاب اسلامی و تشکیل دادگاه‌های مجازات و اعدام مجرمان دوره پهلوی انتخاب شده بود.
با این وجود مدیر بافت تاریخی تهران، برنامه‌ای برای صیانت از خیابان ایران ندارد. او از اولویت‌های واجب‌تر می‌گوید:«ما تنها سند طرح تفضیلی را داریم و بر اساس آن عمل می کنیم و این خیابان در فهرست میراث فرهنگی ثبت شده نیست که بخواهیم برای حفاظت از آن برنامه داشته باشیم.»

هرچند که اتفاقات چند سال گذشته در بافت تاریخی تهران که در فهرست آثار ملی هم ثبت شده است، کارنامه چندان درخشانی نیست. اما وقتی مسئولان شهری تنها سندشان ثبت آثار تاریخی است در آن صورت چه باید کرد؟

خیابان ایران تکرار وقایع نواب و نعمت آباد
خیابان ایران اکنون جراحتی بر قلب اهالی آن شده است. شاید برای همین است که برخی از کارشناسان میراث فرهنگی، از بحث ثبت ملی فراتر رفته و معتقدند:«باید محله‌ها در اولویت برای حفاظت در همه برنامه‌های توسعه شهری و تجاری باشند، حتی نیاز به ثبت ملی کردن این آثار نیست. اصالت هر محله شناسنامه آن محله است. وقتی شناسنامه نباشد، بی هویت می‌شود.»

«اسکندر مختاری»، کارشناس با سابقه میراث فرهنگی بر این باور است که حفاظت از برخی از محله‌ها، آثار و بافت‌ها باید در همه برنامه‌های توسعه شهری دیده شود. ثبت یک مرحله از حفاظت است. مخاطره‌ای که اکنون با آن مواجه شده‌ایم این است که توسعه شهری بر اساس تفکر حفاظت از آثار و میراث طبیعی و تاریخی انجام نمی‌شود
.

برخی از کارشناسان معتقدند که توسعه بی حساب و کتاب شهری نشان از تفکر سیاست کلان شهری دارد که مبتنی بر تخریب و نوسازی است

به گفته او، وقتی تفکر توسعه این است که باغ نباشد، برج باشد. در آن صورت همه باغات خراب می‌شود. سازمان میراث فرهنگی نمی‌تواند، همه باغات را ثبت ملی کند، اما این به این مفهوم نیست که تخریب باغات مجاز است.

او همچنین با بیان این مسئله که مشکل عمده ای که در این زمینه وجود دارد، نگاه سیاست های کلان در بحث توسعه کشور است. جمعیت شهرها، ترکیب شهرها، سابقه شهرها و سیاست شهری باعث شده ساخت و سازها بیشتر شود. سیاست امروز به تخریب و نوسازی است.

مختاری با اظهار نگرانی از وضعیت توسعه شهری در تهران می‌گوید:« وقتی تعلق خاطر در محله‌ای خدشه‌دار می‌شود، جراحت عاطفی اتفاق می‌افتد و این راه را برای انواع آسیب‌های اجتماعی باز می‌کند.»

از بین رفتن کالبد و بنای تاریخی مصادف با از بین رفتن بخش مهمی از هویت یک محله قدیمی است

به نظر می‌رسد، امروز محله ایران، قربانی دیگر تجاری سازی است. اگر تا دیروز همه معترض به وضعیت محله نواب، پاسگاه نعمت آباد و... بودند، امروز دادخواهی برای یکی از تاریخ سازترین محله‌های تهران است.
«مهدی مجابی»، کارشناس عالی میراث فرهنگی هم شرایط ایجاد شده در محله ایران را زنگ خطری می‌داند، برای پاک شدن خاطرات اجتماعی مردمی که در آنجا زندگی می‌کنند.

او می‌گوید:« تنها تصور کنید که وقتی یک قسمت از خاطرات انسان پاک شود، چه آسیب هایی به او وارد می شود. همین اتفاق در جامعه و یک محله می‌افتد.»

او معتقد است که خاطرات شهری و موضوع تاریخ و موضوعات اجتماعی در طرح های تفضیلی و جامع مطرح نیست و اگر هم مطرح باشد، چندان پایگاه علمی ندارد. سایر موضو‌ع های مربوط به سودآوری تعریف دارند اما خاطرات تعریفی ندارد.»

پاساژ سازی بی محبا در این محله تاریخی در حال انجام است.محله ایران یکی از محلات مسکونی تهران به شمار می رود

به گفته او، ثبت کردن آثار تاریخی اقدامی است که بعضی وقت ها انجام می‌شود و بعضی وقت ها انجام نمی شود. خود مردم از همه مهمتر هستند و مردم توجه به خاطرات نداشته باشند. وقتی آدمی خاطراتش را نخواهد. دیگر نمی‌توان به آینده او و نسل‌های بعدی او امید داشت.

او بر این باور است که در شهرهای ما مسایل خیلی ابتدایی است. مردم دنبال این هستند که رفت و آمدشان را چطور بگذارد. آن‌ها به خاطراتشان بی‌توجه هستند.

اکنون این سوال پیش می‌آید که شاید امروز نسل ما به خاطراتش بی علاقه باشد، نسل بعد چه خواهد شد؟ شاید آن‌ها خاطراتشان را بخواهند.

مجابی می‌گوید:« نسل های آینده، زاده همین تاریخ می‌شود. تاریخی که خاطراتش پاک شده است. نسلی که هر دروغی به آن بگویند، می‌پذیرد.»

اکنون خیابان ایران در حال از دست دادن شناسنامه‌اش است. شناسنامه‌ای که طی گذر تاریخ شکل گرفته و اگر این شناسنامه از بین برود، دیگر هویتی برای مردم آن باقی نمی‌ماند و بار دیگر اتفاق‌های محله‌های نواب و نعمت آباد و... تکرار می‌شود