یادمان
عرصه و حریم محوطه‌های تاریخی کاهش می‌یابد؟!
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- چهارشنبه, 22 تیر 1390 21:33
- آخرین به روز رسانی در چهارشنبه, 22 تیر 1390 21:33
- نمایش از چهارشنبه, 22 تیر 1390 21:33
- بازدید: 4566
برگرفته از ايسنا
عرصه و حریم محوطه‌های تاریخی کاهش می‌یابد؟!
«این کار شانه خالی کردن از زیر بار مسؤولیت است»
یک باستان‌شناس پیشکسوت معتقد است: تجدید نظر در تعیین عرصه و حریم محوطه‌های تاریخی و کاهش آن‌ها، نوعی شانه خالی کردن از زیر بار مسؤولیت است.
ناصر نوروززاده چگینی در گفت‌وگو با خبرنگار بخش میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره‌ی طرح تجدید نظر در تعیین عرصه و حریم محوطه‌های تاریخی، بیان کرد: در هر جایی از یک محوطه‌ی تاریخی که باستان‌شناسی تشخیص دهد، آثار تاریخی در آنجا وجود دارند، آن محدوده به‌عنوان عرصه تعیین می‌شود و سپس حوزه‌ی حفظ و احیا براساس ضوابط حفاظتی، حریم آن را مشخص می‌کند.
او با اشاره به این‌که این روندی بوده که همواره برای تعیین عرصه و حریم بناها و محوطه‌های تاریخی دنبال شده است، ادامه داد: این یک کار خطرناک و خارج از هر نوع شأن علمی و فرهنگی است که عرصه یا حریم اثری که تعیین شده است، کوچکتر شود، بویژه این‌که ما براساس ضوابط عرصه و حریم اثرها، تعهدات ملی و بین‌المللی نیز در این‌باره داریم.
وی اظهار کرد: باستان‌شناسان در بحث تعیین عرصه و حریم گاهی به حداقل‌ها بسنده کرده‌اند. به‌طور مثال، عرصه و حریمی که در محوطه‌ی بیشاپور (استان فارس) مشخص شده، در اصل عرصه‌ی اثر است و در همدان نیز آنچه برای تپه‌ی هگمتانه تعیین شده، عرصه‌ی محوطه‌ی تاریخی محسوب می‌شود. اگر قرار بود برای هگمتانه حریم تعیین شود، محدوده‌ی بسیار بزرگی باید در نظر گرفته می‌شد. به این ترتیب هرگونه اقدام در چنین محوطه‌هایی که به کاهش عرصه منجر شود، عرصه و آثار را برای تخریب آزاد می‌کند.
چگینی تأکید کرد: این کار اصولی نیست و زیر پاگذاشتن یک نظر کارشناسی است. هرچند ممکن است در برخی مناطق و در بناهای کوچک به‌دلیل فرصتی که برای کار تعیین شده بود، تعیین عرصه و حریم با دقت انجام نشده باشد؛ ولی در محوطه‌هایی مانند هگمتانه که افراد سرشناسی مانند مرحوم مهریار در آنجا بررسی‌هایی را انجام داده‌اند، توجیه مناسبی وجود ندارد.
وی گفت: وارد شدن به چنین موضوعی سر دملی را باز می‌کند که دیگر نمی‌شود جلوی آن را گرفت. اگر مردم بدانند که اقداماتی برای کوچک کردن عرصه‌ها در حال انجام است، متوقع می‌شوند و کوچک شدن عرصه یا حریم مناطق مختلف را خواهند خواست.
این باستان‌شناس پیشکسوت معتقد است: این کارها نوعی شانه خالی کردن از زیر بار مسؤولیت است. این مسائل ناشی از این است که مسأله‌ی بزرگی تحت عنوان حفاظت از عرصه و حریم را یک امر کوچک و نازل می‌بینند، در حالی که آثار تاریخی ثروت ملی محسوب می‌شوند.
او با اشاره به این‌که در جلسات مربوط به تعیین عرصه و حریم معمولا کارشناسان، بسیار بحث می‌کنند تا اثر تاریخی حفظ شود و کمترین فشار ممکن نیز به مردم وارد آید، افزود: به نظر می‌رسد، این‌گونه اقدامات تمام تلاش‌های انجام‌شده را از بین خواهد برد، زیرا تعیین عرصه و حریم دوباره رفتن راهی است که پیش از این رفته شده و تجربه شده است. اکنون در دنیا تلاش می‌کنند، چنین مجموعه‌هایی را در مجموعه‌های سرزمینی حفظ کنند و ما نباید کاری کنیم که آثار و محوطه‌های تاریخی به لکه‌هایی کوچک، بی‌ارتباط و جدا از قلمرو سرزمینی خود تبدیل شوند.
