ایران‌بوم

این کتاب دستاورد گفت و گوی طولانی رضا قنبری، شاعر معاصر با کاظم سادات اشکوری، شاعر، مردم شناس و مترجم معاصر است. در این گفت و گو سادات اشکوری از دوره های گوناگون زندگی هنری و فرهنگی خود سخن گفته است: از آغاز نوشتن و عضویت در روزنامه های دیواری دبیرستان تا همکاری با صفحه ی ادبی روزنامه های بزرگ تهران و عضویت در کانون نویسندگان ایران. گوناگونی زمینه ها و موضوع هایی که سادات اشکوری در آنها اثری را « پدید » آورده است، بسیار چشمگیر است: شعر، داستان، طنز، پژوهش مردم شناسی، نقد و بررسی کتاب، ترجمه، و سرانجام بخشی که کمتر از آن سخن گفته شده است: ویرایش آثار پژوهشی برای بنگاه های انتشاراتی ایران.

از آنجا که دوره های مورد اشاره ی او از پرفراز و نشیب ترین دوره های زندگی اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ایران معاصر در دوران نوسازی ( ۱۳۵۷ – ۱۲۹۹ ) است، با خواندن این کتاب به آگاهی ها و اطلاعات جالبی درباره ی رویدادها و مسائل پیش روی ایران آن روزگار می توان دست یافت. ارزیابی های سادات اشکوری از برخی هنرمندان کم نام، اما بزرگ، همچون هوشنگ بادیه نشین و دیگران از مطالب ارزشمند این کتاب است. یک بخش مهم این کتاب خاطراتی است که سادات اشکوری در میان آنها، بسیاری از مسائل مطبوعات و نویسندگی در ایران را نیز طرح کرده است: کار در ستون های نقد کتاب در روزنامه های اطلاعات و … و دبیری بخش شعر مجله های « آدینه » و «دنیای سخن» ؛ همچنین گزارش او از شب های شعر انجمن گوته در روزهای توفانی سال ۱۳۵۷.

سادات اشکوری در کنار شعر و شاعری، بخش بزرگی از زندگی خود را به «پژوهش» و «نوشتن نقد و بررسی کتاب» در روزنامه هایی همچون کیهان و اطلاعات و مجله هایی مانند راهنمای کتاب، فردوسی، جهان نو، نگین، یغما ( با نام مستعار: الف. کیاوش )، هنر و مردم، مردم شناسی و فرهنگ عامه ی ایران، پیک معلم و خانواده، تهران مصور، امید ایران، سپید و سیاه گذرانده است. خاطرات او از کار در این نشریات نیز بخش مهمی از این کتاب است. در این گفت و گو او از پژوهش مهم خود به نام « نگاهی به نشریات گهگاهی» ( نشر تیراژه ) که بررسی محتوایی نشریه های انجمن های ادبی و هسته های ادبی و هنری نویسندگان ایران در تهران و شهرستان ها در سال های پیش از بهمن ۱۳۵۷ است نیز سخن گفته است. کتاب « نگاهی به نشریات گهگاهی» بخشی از کارنامه ی « ادبیات مقاومت » و « نشر زیرزمینی ایران » در سال های اوج حاکمیت سانسور لجام گسیخته در جامعه ای روبه رشد است و برای خواننده ی آن، دربرگیرنده ی بسیاری نکته های آموزنده از زندگی مطبوعات و اهل قلم ایران است. اگرچه او نام کتاب خود را از روی فروتنی « برگ کاهی در تندباد » نهاده است، اما برگ برگ این کتاب به ما می گوید که او چندان هم « برگ کاه » نبوده است و در بسیاری از آوردگاه ها، صاحب قلمی شریف بوده است که شرافت قلم را با هیچ چیز عوض نکرده است.

خواندن این کتاب را به خوانندگان آثار سادات اشکوری و کسانی که کمتر از او خوانده اند، پیشنهاد می کنیم ؛ چرا که تصویری دیدنی از بیش از چهل سال زندگی یک نویسنده ی فرهنگمند را، که کوششی مردانه را در عرصه های گوناگون نویسندگی به کار بسته است، به نمایش می گذارد.