ایران‌بوم

کاوش‌های باستان شناسی هیات ایرانی و ایتالیایی تنگه بلاغی در لایه‌های یک محوطه مسکونی به شناسایی سه دوره معماری از دوران هخامنشی تا فراهخامنشی در این محوطه منجر شد.

تنگه بلاغی که از آن به عنوان راه شاهی یاد می‌شود یکی از چشم‌اندازهای پاسارگاد است. کاوش‌های باستان شناسی در این تنگه که به علت ساخته شدن سد سیوند در آن، شهرتی جهانی پیدا کرده است تاکنون بخشی از شیوه‌های سکونتی آن را آشکار کرده است. عملیات نجات بخشی آثار درون این تنگه با فراخوان بین‌المللی و حضور متناوب هشت هیات باستان شناس خارجی آغاز شده است و تاکنون بعضی از این هیات‌ها، کاوش‌هایی را در این تنگه انجام داده‌اند.

پروفسور «پیر فرانچسکو کالی یری»، (Pier Francesco Calliere) سرپرست هیات ایتالیایی کاوش در تنگه بلاغی که اکنون دومین فصل خود را در این تنگه سپری می‌کند با اشاره به لایه‌های معماری به دست آمده گفت: «در یک محوطه‌ی سکونت‌گاهی موفق شدیم سه لایه معماری از دوره هخامنشی تا فراهخامنشی (پس از هخامنشیان تا دوره ساسانی) به دست بیاوریم. این لایه‌ها در یک خانه مسکونی بزرگ به دست آمده‌ و نشان‌دهنده تداوم استقرار در این منطقه است.»

او با اشاره به لایه‌های به دست آمده در این محوطه گفت: «از میان لایه‌های به دست آمده، لایه نخست متعلق به دوره هخامنشی است. ما موفق شدیم یک سر پیکان با سه جهت که از دوران هخامنشی به جامانده را در این لایه کشف کنیم. در این لایه، دیوار از چینه خشت ساخته شده که 10 سانتی‌متر ارتفاع دارد و مقدار کمی از آن باقی مانده است.»

کالی یری با اشاره به دیگر لایه‌های به دست آمده از این محوطه‌ی استقراری گفت: «به علت سفال‌های اندکی که از دو لایه دیگر به‌دست آمده اطلاعات کمی از دوره‌های آن‌ها داریم اما احتمال می‌دهیم دوره دوم متعلق به هخامنشی و سومین دوره به فراهخامنشی تعلق داشته باشد.»

به گفته‌ی او در دوره دوم، دیواری از سنگ، بدون استفاده از خشت ساخته شده است و در سومین دوره، سنگ‌های بزرگی ساختار دیوار را تشکیل داده‌اند. از این دوره، حصاری نیز به دست آمده است که نشان می‌دهد دور محوطه‌ی استقراری حصارکشی شده است.

پیش از این باستان شناسنان ایتالیایی و ایرانی در فضای معماری این ترانشه، بقایای اسکلت یک انسان دوره عصر آهن به دست آورده بودند که به منظور مطالعات بیش‌تر، بقایای اسکلت به ایتالیا فرستاده شد.

سد سیوند روی رودخانه پلوار (سیوند) و در تنگه بلاغی ساخته شده است. این تنگه که به راه شاهی موسوم است یکی از چشم‌اندازهای پاسارگاد محسوب می‌شود. هم اکنون با هم‌کاری مسئولان پروژه سد سیوند و نجات بخشی تنگه بلاغی، تیم‌های مشترکی از ایران و کشورهای خارجی در این منطقه مشغول کاوش هستند تا پیش از آبگیری سد سیوند، بخشی از آثار موجود در این تنگه را نجات دهند.

هم اکنون سازمان آب منطقه‌ای قصد دارد با کنترل میزان آب برای باستان شناسان، آبگیری سد سیوند را از 12 بهمن‌ماه سال جاری آغاز کند.

تنگه 18کیلومتری بلاغی در 9 کیلومتری پاسارگاد واقع شده است. این تنگه به علت عبور مسیری به نام راه شاهی شهرتی جهانی دارد.