ایران‌بوم

منابع طبیعی تجدید شونده امروزه در ابعاد مختلف زندگی بشر (اجتماعی ، اقتصادی ،فرهنگی و زیست محیطی) نقش مهمی را ایفا می کند. به طوری که در اغلب كشورهای در حال توسعه در اثررشد فزاینده جمعیت، توسعه غیراصولی صنعت ، گسترش بی‌رویه شهرهاو همچنین فقدان برنامه ریزی مناسب سطح این عرصه های منابع طبیعی كاهش یافته و در خطر نابودی قرارگرفته است .

خسارات ناشی از این تخریب به شكل های گوناگون از قبیل جاری شدن سیلابها و شسته‌شدن‌خاكهای حاصلخیز، افت سطح آبهای زیرزمینی ، پرشدن سریع مخازن سدها از رسوبات آبرفتی ،تغییرات نامطلوب آب و هوایی و بهم خوردن تعادل اكوسیستم ، كاهش فرآورده های جنگلی و مرتعی،گسترش بیابانها و كویرها ، به مخاطره افتادن روند طبیعی محیط زیست و حیات وحش و… ظاهرمی شود.

در این میان اخیرا در یک مناظره تلویزیونی با حضور عادل جلیلی رئیس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، علی سلاجقه رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، شمس الله شریعت نژاد عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، هادی کیا دلیری رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد و رئیس انجمن علمی جنگلبانان ایران و ناصر مقدسی قائم مقام رئیس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری دلائل تخریب عرصه‌های منابع طبیعی به بحث و تبادل نظر گذاشته شد که ماحصل آن را به نقل از خبرگزاری تسنیم ملاحظه می کنید:

عادل جلیلی رئیس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با اشاره به اینکه یک سری از موضوعات متعدد باعث تخریب منابع طبیعی شده اند، اظهار داشت: کشور حدود ۵برنامه پنج‌ساله را پشت سر گذاشته است که رویکرد دولت در کشور باعث شده تا از دو جنبه تأثیرات منفی در بخش منابع طبیعی کشور بوجود آید.

وی با اعلام اینکه در جنبه‌های غیرمستقیم موضوعاتی از جمله اشتغال، تولید و توزیع ثروت باعث شده تا تأثیراتی را در حوزه منابع طبیعی کشور شاهد باشیم، افزود: به هر میزان که دولت در حوزه اشتغال، تولید و توزیع ثروت موفق عمل کرده است، به همان میزان تسهیلات مناسبی را در حوزه منابع طبیعی شاهد بوده‌ایم. اما متأسفانه تصمیم‌گیری‌های نامناسب در سه حوزه مذکور باعث می‌شود تا تأثیر منفی هم در منابع طبیعی کشور بوجود آید.

رئیس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع اضافه کرد: در جوامع توسعه یافته مردم و دولت نگاه فرامعیشتی به منابع طبیعی دارند، درحالی که این دیدگاه در کشورهای درحال توسعه وجود ندارد.

وی‌ضمن بیان این مطلب که منابع طبیعی ۱۷تا ۱۸درصد تولید ناخالص داخلی در بخش کشاورزی را به خود اختصاص داده‌اند، تصریح کرد: حجم بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی نشان از آن دارد که صنعت و بخش خدمات نتوانستند در حوزه های خود موفق عمل کنند، در حالی که عمده منابع نفتی برای توسعه این بخش‌ها اختصاص پیدا کرده بود.

جلیلی تصریح کرد: در جایگاه حاکمیتی هنوز توجه زیادی به منابع طبیعی صورت نمی‌گیرد که این موضوع باید ریشه یابی شود.

علی سلاجقه رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران هم گفت: همیشه گفته می‌شود که از جنگل‌ها و مراتع به عنوان منابع طبیعی و محیط زیست یاد می‌شود، اما واقعیت این است که علاوه بر جنگل و مراتع، آب، خاک و هوا هم جزو منابع طبیعی و محیط زیست محسوب می‌شوند.

وی با بیان این‌که دو واژه باید فرهنگ‌سازی شود، اظهار کرد: یک واژه امنیت حیاتی است و یک واژه امنیت غذایی. وقتی انسان متولد می‌شود، با اولین صدا اکسیژن به بدنش وارد می‌شود و این امنیت حیاتی است. انسان در امنیت عمومی و نظامی از ابتدا خود را با طبیعت همگام کرده است.

رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران ادامه داد: اما متاسفانه در امنیت غذایی انسان برعکس عمل کرده و طبیعت را با خودش همگام کرده است.

وی با یادآوری این‌که حدود ۱۰۵سال از تشکیل مباحث طبیعی می‌گذرد، تصریح کرد: ساختار این کار مناسب نبوده است و ۸۵درصد از منابع طبیعی و محیط زیست به سازمانی سپرده شده که وزارتخانه مربوطه آن بهره‌بردار منابع طبیعی و محیط زیست است.

سلاجقه تاکید کرد: در حالی که مجموعه‌ای به نام منابع طبیعی فرابخشی است ،اما متاسفانه مسئولان اطلاع چندانی از منابع طبیعی ندارند.این در حالی است که محیط زیست و منابع طبیعی در اولویت قرار دارد.

شمس الله شریعت نژاد عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی هم با اشاره به اینکه منابع طبیعی مفهوم بزرگی را در بر می گیرد که شامل اجزای جاندار و بی جان می شود، اظهار داشت: مهم ترین بخش این اجزا، انسان ها هستند که اگر تصمیمات خودخواهانه بگیرند، نمی توانند مدیریت صحیحی در زمینه اداره منابع طبیعی داشته باشند.

وی ادامه داد: سهم دولت ها در تخریب منابع طبیعی بیش از ۸۰درصد است که این موضوع برگرفته از بی تدبیری ها، اجرا و قضاوت های نادرست است؛ مدیریت بخش منابع طبیعی در تمامی کشورهای دنیا با دولت‌هاست که اگر در هر بخش از موضوعات تقنینی، قضایی و غیره کوتاهی کنند، تخریب اتفاق می افتد و از این رو تلاش دولت‌ها نباید در جهت از بین رفتن منابع طبیعی باشد.

این نماینده مجلس همچنین با اشاره به وضع مردم ساکن در دل طبیعت و اماکن دارای منابع طبیعی خاطر نشان کرد: امروزه فقیرترین آدم ها در دل منابع طبیعی زندگی می کنند و کمترین منابع و تسهیلات و در مقابل بیشترین نرخ بیکاری مربوط به آنهاست.

وی درباره یکی از دلایل دست اندازی مردم این بخش ها به منابع طبیعی گفت: تا سال ۶۹، شمال کشور را از سرمایه گذاری در صنعت محروم کردیم و از این‌رو امروزه شاهد چنین اتفاقی هستیم و داریم چوب آن را می‌خوریم.

شریعت نژاد همچنین عنوان کرد: زور ما نباید به آدم های بیچاره برسد بلکه باید با زمین خواران برخورد کنیم؛ باید به دنبال برخورد با مدیرانی باشیم که با تصمیمات غلط خود عملکرد مناسب یک بخش را زیر سوال برده اند.

هادی کیادلیری رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد گفت: اهمیت منابع طبیعی پشتوانه توسعه پایدار است، ولی هیچ کشور توسعه یافته‌ای را نمی‌توان یافت که محیط زیست تخریب شده داشته باشد.

وی گفت: در مذهب و فرهنگ ما بر حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی تأکید شده است. اما رفتار ما با منابع طبیعی به گونه‌ای است که با فرهنگ و مذهب ما در تضاد است. بحث، بحث آگاهی است. اگر صد سال قبل عده‌ای مردم را به بردگی می‌گرفتند، اکنون این ما هستیم که گیاهان و حیوانات را به بردگی می‌گیریم.

نامبرده با اشاره به اینکه ایران دارای جغرافیای خاصی است، گفت: پوشش گیاهی در ایران اندک است و با توجه به اینکه کشور در حال توسعه است، بسیار خطرناک است.در توسعه باید محیط زیست هم باید دیده شود. اما توسعه شتاب زده نتیجه‌ای جز قربانی‌های زیاد نخواهد داشت.

وی با تأکید براینکه تمام مسائل مربوط به محیط زیست مانند آب، گونه های گیاهی زاگرس و گردوغبار در اولویت قرار دارند، گفت: توجه نکردن مردم و مسئولین و نبود قانون مناسب موجب خسارت‌هایی به محیط زیست شده است.

کیادلیری در پاسخ به این سوال که توسعه عمرانی کشور در اولویت هست یا حفظ جنگل‌ها و مراتع پاسخ داد: قطعا توسعه نباید عوارض داشته باشد. اما به طور کل مطمئنا اولویت با حفظ جنگل و محیط زیست است.

ناصر مقدسی قائم مقام رئیس شورای عالی جنگل و آبخیزداری هم با تأکید براینکه انسان باید خردمندانه از محیط زیست استفاده کند، گفت: هرگونه تغییر در محیط زیست باید عالمانه صورت گیرد.

وی با اشاره به نوشته جهانگردان مبنی براینکه ایران پوشیده از مراتع و سرسبزی بود، گفت: در زمان قاجار طی یک قرارداد جنگل‌های ایران به مدت ۷۰سال به شخصی به نام ریتر واگذار شد که سهم ایران از درآمد آن تنها ۱۵درصد بود. اگر چه با اعتراضات مردم و علما به ظاهر این معاهده لغو شد، اما اقدامات شرکت‌های انگلیسی و فرانسوی در این زمینه ادامه یافت. البته بعد از مشروطیت در قانون ایالات و ولایات، والیان ملزم شدند که اطلاعات کافی را در مورد مسائل کشاورزی و جنگلداری ولایت مورد نظر خود داشته باشند و در حفظ و نگهداری از‌ آن بکوشند و در صورت مشاهده اقدامات خلاف در این زمینه از آن حمایت می‌كنند.قائم مقام رئیس شورای عالی جنگل و آبخیزداری با اشاره به اینکه ۴برنامه بسیج عمومی برای احیای جنگل ها و مراتع، شناسایی تهدیدها، شناخت منابع ژنتیکی آب و خاک و توسعه تحقیقات برای استفاده صحیح از محیط زیست در دستورکار سازمان‌های اجرایی قرار گرفته است، گفت: در برنامه چهارم و پنجم اهداف مورد نظر محقق نشد ،از این رو در برنامه ششم و هفتم توسعه کشور سازوکارهایی دیده شده تا اهداف برنامه‌های قبلی محقق شود.

شریعت‌نژاد عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در این مناظره همچنین با اشاره به اینکه هنوز در بخش آمایش سرزمینی نتوانسته‌ایم به برنامه ریزی مناسبی دست پیدا کنیم، اظهار داشت: اگر در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری توجه ویژه‌‌ای کنیم مشخص می‌شود که ایشان تأکید زیادی بر استفاده از مزیت‌های کشور کرده‌اند.

وی با اشاره به اینکه یکی از مزیت‌های کشور همین وجود منابع طبیعی است، افزود: در سال ۱۳۴۵جمعیت کشور حدود ۱۹میلیون نفربود. اما هم اکنون جمعیت به ۷۵میلیون نفر رسیده است که این موضوع نشان می‌دهد اشتغال ومعیشت مردم باید مورد توجه مسئولین قرار گیرد.

این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس ضمن بیان این مطلب که ناموزونی اشتغال و معیشت باعث می شود تا شناخت درستی از طبیعت صورت نگرفته و سطح خسارات به این بخش افزایش پیدا کند، تصریح کرد: ما بیشتر به یک مولفه توجه می‌کنیم وسایر موارد را نادیده می‌گیریم. به عنوان نمونه آثار تخریبی اجرای فاز دوم هدفمند سازی یارانه ها بر منابع طبیعی مورد بررسی قرار نگرفته است. حتی سازمان جنگل‌ها و مراتع هم جرأت نمی‌کند تا گزارشی را از آثار اجرای قانون هدفمند سازی یارانه‌ها بر جنگل‌ها اعلام کند.

جلیلی رئیس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه با اعلام این که مشکل تخریب جنگل‌ها فقط خاص ایران نیست، اظهار داشت: به‌عنوان نمونه جنگل‌های بارانی آمازون که سطح زیای را به خود اختصاص داده بودند، هم اکنون به ۵تا ۷درصد رسیده است که این میزان هم ظرف چند سال آینده حذف خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه در بحث جنگل‌ها و منابع طبیعی دو موضوع مورد توجه است، افزود: در بخش هدفمند سازی یارانه ها و آثار آن بر محیط زیست باید بگویم چون موضوع اصلی یعنی همان اجرای قانون در جایگاه ویژه‌ای قرار داشت، همه چیز هم تحت تأثیر آن قرار گرفته بود. البته به اعتقاد بنده تا زمانی که مشکل فقر در کشور حل نشود، موضوع منابع طبیعی فقط در چارچوب بحث‌های فانتزی قرار می‌گیرد.

رئیس موسسات تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با اعلام اینکه گسترش فقر خود آثار جبران ناپذیری بر تخریب منابع طبیعی خواهد گذاشت، از مسئولین خواست تا در تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های خود تمام مولفه‌های موجود در کشور را مدنظر قرار داده و سپس به اجرای سیاست‌های خود بپردازند.

وی با اشاره به اینکه در برنامه چهارم پیشنهادی موضوعاتی برای هدایت منابع اجرای قانون هدفمندی یارانه ها برای اصلاح زیرساخت‌ها و بخش معیشت مردم پیش بینی شده بود، افزود: متأسفانه در مجلس هفتم این موضوعات نتوانست در قالب برنامه چهارم به تصویب برسد. چرا که اگر این موضوع به تصویب نمایندگان می‌رسید، در شرایط فعلی شاهد تحول و اشتغال ویژه‌ای در سطح کشور و حفظ منابع طبیعی خود بودیم.

سلاجقه رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران هم با گلایه از اینکه در بعد تقنینی در حوزه منابع طبیعی با مشکلاتی همراه هستیم، گفت: قوانین متناقض و متفاوت در حوزه منابع طبیعی بسیار است. از سوی دیگر، متأسفانه در طرح‌های قانونی هم به لحاظ اجرایی درست عمل نمی‌کنیم . موضوع زمین خواری یکی از این مباحث است ؛چرا که در طول تاریخ منابع طبیعی نه تنها این موضوع هرساله در حال افزایش است، بلکه عدم‌حضور متخصصین مناسب در حوزه منابع طبیعی هم بر حجم مشکلات افزوده است.

جلیلی در ادامه با اشاره به اینکه بنده هم طرفدار ایجاد یک وزارتخانه مجزا تحت عنوان منابع طبیعی هستم، گفت: اما باید این نکته را متذکر شوم که مهمترین مشکل فعلی منابع طبیعی ما مشکل ساختار نیست. بلکه مشکل نگرش است. هنوز در شناخت محیط زیست به صورت ابتدایی عمل می‌کنیم. تمام مسئولین از قشنگ ترین الفاظ در حوزه منابع طبیعی استفاده می‌کنند، اما در مقام اجرا با فعالیت‌های غیرتخصصی و حتی زمین خواری حرفه‌ای اقدام می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه قبل از تغییر نگرش ها نمی‌توانیم در حوزه ساختار به نتیجه مناسبی دست پیدا کنیم، گفت: به عنوان نمونه در همین بزرگراه تهران- شمال طرح فی البداهه مطرح شد و تازه مسئولین می‌گویند هزینه های اجرای این طرح هم از فروش منابع طبیعی تأمین شود که این موضوع بسیار قابل تأمل است.

رئیس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با گلایه از اینکه در بعد حاکمیتی مسئولان برای استفاده از منابع طبیعی هیچ محدودیتی برای خود قائل نیستند و اقدام به فعالیت های غیرکارشناسانه می‌کنند، اظهار داشت: نخست باید نگرش ‌ها را تغییر دهیم و به تغییر ساختارها بپردازیم.

ناصر مقدسی قائم مقام رئیس شورای عالی جنگل، مرتع هم با اعلام این که در حوزه حفاظت از مراتع طبیعی باید نخست فعالیت‌های درون سازمانی صورت گیرد، گفت: به عنوان نمونه در جنگل‌ها و مراتع و با توجه به گستره فعالیت‌ها به ازای هر ۷۰هزار هکتار، یک نفر محافظ قرار دارد که این موضوع باید با تقویت بیشتری همراه شود.

وی به تدوین قانونی برای ارتقای حفاظت از محیط زیست اشاره کرد و گفت: در این قانون هدفگذاری‌هایی برای ارتقای فرهنگ منابع طبیعی و گسترش حفاظت از نقاط مختلف منابع طبیعی کشور پیش بینی شده است. حتی در صددیم براساس برنامه پنجم توسعه سطح پوشش مراتع را تا صد درصد افزایش دهیم. این امر درحالی است که در حال حاضر سطح پوشش مراتع ۴۰درصد است.مقدسی اضافه کرد: در درون سازمان هم علاوه بر کنترل باید عدم تغییر کاربری‌ها مورد توجه مسئولین قرار گیرد تا در راستای آن بتوان اقدامات مناسبی را برای حفاظت از محیط زیست انجام داد.

هادی کیادلیری رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد با بیان اینکه در سازمان جنگل‌ها باید به دنبال برنامه‌های بلندمدت باشیم، گفت: هم اکنون در غرب کشور یک میلیون هکتار جنگل در حال نابودی است. از سوی دیگر در ۸۵۰هزار هکتار جنگل کشاورزی می‌شود .

وی با بیان اینکه ۸۵درصد منابع طبیعی کشور توسط ۱۳هزار نیرو اداره می‌شود، افزود: کشاورزی یکی از عوامل نابودی جنگل‌هاست. در دولت قبل برای توسعه کشاورزی، منابع طبیعی را به مردم واگذار کردند؛ این در حالی بود که بهترین زمین‌های کشاورزی را از دست دادیم.

کیادلیری تصریح کرد: اگر قانونی را اشتباه تصویب کنیم، زحمات یک قرن را به باد می‌دهد. از شهریور سال ۸۹تا سال ۹۰حدود ۱۰۰هزار پرونده وارد دادگاه‌ها شده است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در دولت قبل لایحه‌ منابع طبیعی را به مجلس دادند تا هر کسی که تا سال ۸۹به منابع طبیعی تجاوز کرده بخشیده شود، گفت: این یعنی ترویج تجاوز. افرادی هم که قانونمند بودند، به فکر تجاوز می‌افتند.

شمس‌الله شریعت‌نژاد عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در پاسخ به این اظهارات گفت: لایحه تازه به کارگروه آمده و هنوز تصویب نشده. این لایحه ایرادهای زیادی دارد که به آن وارد است.

سلاجقه رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران گفت: لایحه جامع واگذاری زمین پس گرفته شده است و نمایندگان طرحی را در این رابطه مطرح کرده‌اند که آقای شریعت‌نژاد از آن خبر ندارد.

کیادلیری با بیان اینکه متجاوزان به منابع طبیعی چند دسته‌اند گفت: یک دسته مردم عادی و روستاییان هستند که بلافاصله آنها را محکوم می‌کنیم و زورمان به آنها می‌رسد. دسته دیگر شرکت‌های بهره‌بردار هستند که در تعیین مدیران نفوذ زیادی دارند. برخورد با اینها ۵۰ - ۵۰است یا موفق می‌شویم یانه.

وی با بیان اینکه بسیاری از مدیران قبلی منابع طبیعی تبدیل به کارچاق‌کن شده‌اند، گفت: ۹۹درصد مردم دوستدار منابع طبیعی و خاک هستند. اما ۹۹درصد لوایح برای یک درصد متجاوز به منابع طبیعی بوده است.

رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد با بیان اینکه در کشورهای پیشرفته به اثرات بلندمدت تصمیمات توجه می‌شود، افزود: این در حالی است که در ایران به اثرات کوتاه‌مدت تصمیمات توجه شده و در درازمدت فاجعه اقتصادی به بار می‌آورد. نمونه این تصمیمات خشک شدن دریاچه ارومیه و از بین رفتن درختان زاگرس است.

در ادامه مناظره شریعت‌نژاد با تاکید بر اینکه قوانین متناقض زیادی در کشور داریم، گفت: یکی از وظایف دولت و مجلس در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی شناسایی قوانین متناقض و حذف موانع توسعه کشور است که در این راستا هم دولت و هم مجلس فعال شده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه تخریب منابع طبیعی حاصل ناکارآمدی مدیریت کلان کشور است، گفت: در ایران مدیریت نداریم. باید صلاحیت افراد سنجیده شود و در انتصاب‌ها تخصص افراد در نظر گرفته شود.این در حالی است که نظارتی بر عملکرد مدیریت اصلا در ایران وجود ندارد.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس افزود: در تشکیلات استانی ضعف مدیریت داریم.البته نباید براساس سلیقه سیاسیون مدیران را انتخاب کنیم. اما اگر نمایندگان مشورت دهند، عقلانیت است.

وی گفت: در ۴، ۵سال گذشته ۶۰۰تا ۷۰۰نیروی این سازمان بازنشسته شده‌اند اما باید پرسید چند نیرو به جای آنها جذب شده است،

سلاجقه در تایید اظهارات وی گفت: سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری فرسوده است و نیروی انسانی در آن جابه‌جا نمی‌شود. سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری به گونه‌ای است که ۸۵درصد منابع طبیعی را حاکمیت اداره می‌کند.

وی با بیان اینکه کشاورزی مثل آب و هوا بوده و منابع طبیعی اقلیم پایدار است، افزود: اعتبارات منابع طبیعی در سال ۲۰۰میلیارد تومان هم نمی‌شود. اما برای ساخت یک سد ۳هزار میلیارد تومان هزینه می‌شود.

رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه قانون جامع منابع طبیعی اگر زیرساختی باشد، بسیار عالی است، تصریح کرد: اما وزیر در این قانون به نفع کشاورزی دخالت می‌کند. ۳۴تا ۳۸میلیون هکتار زمین درجه یک در اختیار کشاورزی است. الان بروید ببیند این میزان زمین کشاورزی کجاست، الان تبدیل به ساختمان شده است.

شریعت‌نژاد در ادامه با اشاره به اینکه اگر رئیس جمهوری جنگلدار باشد، عالی است، گفت: ما از قوانین استفاده نمی‌کنیم. چرا به جای هر نیرویی که بازنشسته می شود، یک نیروی جدید استخدام نمی‌شود. ما تعهدات هدفمندی یارانه‌ها را برجسته نکرده‌ایم. آذر سال گذشته هیات دولت همه طرح‌ها را به چالش کشید.

وی با بیان اینکه برزیلی‌ها از جنگل‌های آمازون به صورت چند منظوره استفاده می‌کنند و می‌گویند ما مسئول کل دنیا نیستیم، افزود: ما یک ابرو در شمال کشور جنگل داریم اما نمی‌توانیم آن را حفظ کنیم.

عادل جلیلی رئیس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور هم با بیان اینکه در تمام دنیا محیط زیست فرابخشی است، گفت: در کشور چه چیزی اولویت است، اقتصاد، راه یا فرهنگ. در ۳۰سال گذشته در قالب ۵برنامه توسعه‌ای نگاه ما بخشی بوده است و مجموعه‌ای از پروژه‌ها را جمع‌آوری کرده و آن را در قالب یک برنامه ۵ساله ارائه کرده‌ایم.

وی با اشاره به اینکه یکی ازمباحث مهم زیرساختی حمل و نقل است، گفت: سالانه ۲۲هزار کشته در جاده‌ها داریم. باید مشخص شود اثرات منفی زیرساخت‌های جاده‌ای بر جنگل‌ها بیشتر است یا راه‌آهن؟

جلیلی ادامه داد: ایران محل ترانزیت کالاست و می‌تواند جایگزین درآمدهای نفتی باشد.راه‌آهن حداقل خسارت را به جنگل‌ها می‌زند.

نامبرده با اشاره به اینکه گزارش های وزارت علوم حاکی از آن است که سالانه ۱۵۰هزار فارغ التحصیل لیسانس به بالا از کشور خارج می شود، گفت: این موضوع به دلیل مشکلات اقتصادی حاکم بر کشور است که سالانه هزینه ای بالغ بر یک میلیون دلار را علاوه بر فرسایش ژنتیکی که نهایتا منجر به انقراض یک ملت می‌شود، به دنبال دارد.

وی افزود: از این رو زمانی که مشکلات اقتصادی نظیر کاهش اشتغالزایی وجود داشته باشد، بحث منابع طبیعی در پایین ترین اولویت قرار می‌گیرد.

مقدسی هم درباره برخی تداخلات قانونی و اجرایی در زمینه منابع طبیعی که نهایتا موجب آسیب رسانی به این حوزه می شود، گفت: در بخشی از قانون این مبحث، بندی به نام "ج" وجود دارد که عملا با استفاده از آن هرگاه استعلام از منابع طبیعی با مخالفت روبرو شود، می توان شرایط را تسهیل کرد.

قائم مقام رئیس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه ۵۹طرح عمرانی داریم که مشمول تهیه گزارش مکان یابی هستند، ابراز کرد: علی رغم این موضوع، در این زمینه قانون گریزی داریم و سرمایه گذاری های بسیاری از سوی شرکت های خارجی هم صورت گرفته است.

وی همچنین در زمینه تشکل‌ها گفت: در زمینه تشکیلاتی نباید نگاه صرف دولتی داشته باشیم؛ یکی از سیاست های مشخص ما تقویت تشکل هاست.

جلیلی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تأثیر نداشتن برنامه‌های اول تا پنجم توسعه بر بخش منابع طبیعی، راهی برای امید بستن به برنامه ششم باقی می گذارد و اصولا چنین تفکری منطقی است؟، گفت: نباید گفت که برنامه های پیشین تأثیری نداشته است وچون همه جانبه‌نگر نبوده، تأثیر خود را روی منابع طبیعی نگذاشته است. از این رو به برنامه ششم امید بسته ایم.

زیرا این تجربه را پشت سر داریم و امیدواریم تا دولت تدبیر و امید با نگرش توسعه ای که خواهد داشت، این مشکلات را حل کند.سلاجقه هم در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه حفاظت از جنگل ها اولویت چندم دولت‌ها بوده و باید باشد؟، عنوان کرد:طبق فرمایش مقام معظم رهبری، حفاظت از منابع طبیعی باید فرهنگ عمومی شود. اگر با چنین دیدگاهی به منابع طبیعی و جنگل ها بنگریم و با توجه به اینکه مردم ما با طبیعت خو گرفته اند و فرهنگ شان مبتنی بر طبیعت است، فکر کنم بشود به اولویت آن رسید.

کیا دلیری هم در ارتباط با نقش و جایگاه منابع طبیعی در کشور گفت: پشتوانه ذخیره آب، جنگل ها هستند، زیرا تا ۴۰برابر بیشتر می توانند منابع آب را ذخیره کنند و از این رو باید دیدگاه همه جانبه ای نسبت به موضوع منابع طبیعی داشت.

مقدسی قائم مقام رئیس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری در ادامه اشاره ای به برخی انتقادات در ارتباط با قوانین ناکارآمد و بعضا قوانینی که منجر به ناکارآمد شدن تصمیمات قبلی می شود، داشت و گفت: قانون ملی شدن حفاظت و بهره برداری جزو قوانین مادر هستند. اما بخش مربوط به جرائم در قانون سال ۴۶اصلا قابل بهره برداری نیست و باید به روز شود.

شریعت نژاد هم گفت: از برنامه سوم توسعه، طرح های زیست محیطی به سازمان محیط زیست سپرده شده و این سازمان باید ارزیابی هزینه و فایده در ارتباط با طرح ها داشته باشد و نظر نهایی خود را اعلام کند.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس ادامه داد: طرح هایی وجود دارد که ارزیابی مثبت نداشته، اما انجام شده است که در این خصوص با کدامیک از این خلاف کاری ها مقابله شده و کدامیک از خلاف کاران را عزل کرده ایم.

به عنوان مثال سدهایی ساخته ایم که پشت آنها آب نیست

سلاجقه در این باره گفت: سد ابزار توسعه محیط زیست هر کشوری است و باید در جای خودش ساخته شود و وزارت نیرو برای آن استحصال آب کند.رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران افزود: ما هم می توانیم در زمینه استحصال و مدیریت منابع آب فعالیت داشته باشیم.

جلیلی رئیس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با اشاره به اینکه همه نگران جنگل‌های آمازون هستند، اظهار داشت: در کشورهای جنوب شرقی آسیا علی رغم توسعه یافتگی شاهد هستیم که برعکس همه دنیا جنگل‌هایشان هم توسعه یافته است؛ چرا که نگاه آنها نگاهی اقتصادی همراه با بهره وری است.

کیادلیری با بیان اینکه هم اکنون ۷۰درصد سدهای کشور کمتر از ۳۰درصد منابع آبی دارند، گفت: شاید نیاز است که طرف تفکر خود را عوض کنیم. شاید تأکید برکشاورزی با توجه به اینکه منابع آبی کشور محدود است، اشتباه باشد.

جلیلی در ادامه پیرامون اینکه آیا در ایران هم مثل کشورهای توسعه یافته شاخص‌های توسعه منابع طبیعی تعریف شده و آیا فکری برای سونامی تغییر اقلیم و راهکارهایی برای آن اندیشیده شده است؟،پاسخ داد: تحقیقات مختص به موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع نیست. دانشگاه‌های منابع طبیعی هم در این موضوع نقش دارند. اما به طور کل در بخش منابع طبیعی از نظر فناوری و تکنولوژی هیچ مشکلی نداریم.

وی با اشاره به اینکه جامعه جنگلی مانند جامعه انسانی سنی دارد، گفت: شاخص‌های توسعه منابع طبیعی مشخص شده است و ایران در بین کشورهای جهان سوم جزو کشورهای پیشرفته در این زمینه است.

مقدسی در مورد اینکه برای کاهش گسستگی بین مسئولان منابع طبیعی و تحقیقات و آموزش و سازمان‌های مردم نهاد چه برنامه‌هایی دارید، گفت: در بحث آموزش با توافقنامه‌هایی را منعقد کردیم تا دانشجویان با مسائل عملی آشنا شوند و به مدد تجربه بتوانند افراد کارآفرین باشند همچنین با توجه به اینکه موسسه‌های آموزشی باید تغییرات بنیادین داده شوند و از جنگلداری سنتی به مدیریت پایدار و مدیریت جامع در آبخیزداری سوق داده شوند، توافق نامه‌هایی هم در این زمینه منعقد شده است.

وی ادامه داد: در بخش تحقیقات ظرفیت‌های زیادی وجود دارد که کمتر از آن استفاده شده است در این زمینه هم برنامه های معینی داریم و هدفگذاری برای چشم انداز ۱۴۰۴صورت گرفته تا عقب ماندگی از برنامه جبران شود. برای کوتاه کردن راه همکاری با موسسات تحقیقاتی هم در برنامه قرار گرفته است.

سلاجقه در مورد اینکه با توجه به افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان دانشجویان تکمیلی منابع طبیعی آیا راهکاری برای راهیابی آنها به مشاغل مرتبط (حداقل بخش خصوصی) اندیشیده شده است؟

گفت: یکی از دغدغه‌های ما در دانشگاه مجموعه های غیر تخصصی است که ضرباتی را بر پیکره منابع طبیعی وارد کرده است. در گذشته تنها در سه دانشگاه تهران، مازندران و گرگان دانشجویان منابع طبیعی می توانستند حضور یابند که با توجه به شرایط کشور بسیار اندک بود اما در این چند ساله تعداد دانشجویان منابع طبیعی افزایش یافته است.

وی با اشاره به اینکه از هر سه نفر بازنشسته یک نفر باید جذب شود، گفت: طبق دستور معاونت راهبردی ریاست جمهوری می‌توان سه هزار و ۳۰۰نفر را جایگزین کرد که در این صورت هیچ فارغ التحصیلی بیکار نخواهد ماند. درصورت اجرای این قانون سازمان‌های اجرایی هم می‌توانند نیاز خود به نیروی انسانی را به دانشگاه‌ها اعلام کنند.

شریعت نژاد گفت: با توجه به اینکه سازمان منابع طبیعی مراتع و جنگل‌ها از یک سازمان حاکمیتی به یک سازمان اجرایی تبدیل شده است برای جذب نیرو به مشکل برخورده است و تاکنون کسی نسبت به این موضوع اعتراض نکرده است.