یادمان
شیوه تاریخی ساخت و ساز در روستای تاریخی اورامان در حال انقراض - معماری اورامانی ریشه هخامنشی دارد
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- دوشنبه, 08 خرداد 1391 05:27
- آخرین به روز رسانی در دوشنبه, 08 خرداد 1391 05:27
- نمایش از دوشنبه, 08 خرداد 1391 05:27
- بازدید: 4942
معماری بومی و سنتی در روستای اورامان مبتنی بر استفاده از سنگ به صورت خشکه چین و بدون به کارگیری هرگونه ملاتی است. کارشناسان معتقدند با توجه به شباهت این معماری به شیوه ساختمان سازی با سنگ و بدون ملات در زمان هخامنشیان می توان معماری اورامانی را مرتبط با معماری عصر هخامنشیان دانست.
SneakersbeShops® , Shop Online For Luxury, High-End Fashion, Expensive & Authentic Designer Brands | 134 Air Jordan 1 High OG "University Blue" 2021 For Sale - air jordan retro xi gamma blue gs - 555088
خبرگزاری میراث فرهنگی – گروه میراث فرهنگی ـ روستای اورامان در ارتفاعات استان کردستان یکی از روستاهای محبوب گردشگران از گذشته تا کنون بوده است. این روستای چندی پیش از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور به عنوان روستای هدف گردشگری انتخاب و معرفی شد. همین مساله نیز موجب روانه شدن سیل بیشتر گردشگران به اورامان شده است.
ساکنان این روستا خانه‌های خود را در شیب تند کوه‌های اورامانات ساخته‌اند، به گونه‌ای که بام هر خانه حیاط خانه دیگری است؛ درست مشابه معماری روستای ماسوله؛ از همین رو نیز برخی این روستا را هزار ماسوله می‌گویند؛ چرا که در نقاط مختلف منطقه اورامان و با فاصله‌های نزدیک به هم روستاهایی هست که با همین شیوه معماری ساخته شده‌اند.
اصلی ترین مصالح ساخت و ساز در این روستا از گذشته‌های دور تا کنون تنها سنگ بوده است، معماران خوش ذوق اورامانی سنگ‌ها را به روش خشکه چین و بدون استفاده از ملات و به شیوه‌ای دقیق و ظریف روی هم گذاشته و خانه‌های خود را می‌ساختند. هم‌اکنون در بافت این روستای زیبا خانه‌های سه و چهار طبقه هست با ارتفاع حدود 15 متر به همین شیوه ساخته شده‌اند. این خانه‌ها در طول سال‌ها با وجود بارش‌های سنگین برف و باران در منطقه هیچ‌گاه دچار مشکل نشده‌اند.
«کاک رحمان»، یکی از معماران و بنایان روستای اورامان است، او 58 سال سن دارد و به گفته خودش حدود چهل سال است به کار بنایی در روستا مشغول است. کاک رحمان این نوع معماری را به شکل تجربی نزد پدر خود فرا گرفت، او در رابطه با شیوه معماری و خانه سازی در روستا می‌گوید: «ما سنگ مورد نیاز را از کوه‌های همین منطقه جمع آوری می‌کنیم و با استفاده از تیشه به شکل مناسب تراش می‌دهیم، دیوارهای بار بر و بیرونی بنا طول 60 سانتی‌متری دارند و دیوارهای داخلی ساختمان معمولأ ضخامت کمتری دارند.»
کاک رحمان می‌افزاید: «با بالارفتن ساختمان سقف را با استفاده از چوب و تخته‌هایی که باز هم از درختان باغ‌های همین روستا تامین می‌شود می‌گذاریم دیوارهای داخل خانه را هم با استفاده از گل می‌پوشانیم. پنجره‌های ساختمان نیز چوبی است و در همین روستا توسط نجارهایی که در روستا زندگی می‌کنند ساخته می‌شود.»
این معمار سنتی در پاسخ به سوالی در رابطه با امنیت این ساختمان‌ها و نفوذ سرما و گرما یا آب ناشی از باران‌ها به درون ساختمان نیز اینگونه پاسخ می‌دهد: «ضخامت شصت سانتی‌متری دیوارها مانع از بروز هرگونه مشکلی برای خانه‌های می‌شود. علاوه بر این در طول این همه سال هیچ گاه برای خانه‌های که ساخته‌ام مشکلی پیش نیامده و مردم سال‌هاست در این خانه‌ها زندگی می‌کنند.»
«مجدالدین رحیمی»، کارشناس میراث فرهنگی و مرمت‌گر آثار تاریخی نیز در رابطه با ریشه‌های تاریخی این شیوه معماری می‌گوید: «نوع و سیر تحول معماری در نقاط مختلف ایران بستگی به اقلیم و زیست بوم آن مناطق دارد. شیوه معماری خشکه چین و بدون ملات در اورامان هم بدون شک از این مولفه مستثنی نیست. در همین حال مشابه این شیوه معماری در روستاهای دشتک و قلات در استان فارس نیز دیده می‌شود، که به دلیل شباهت‌های آن با شیوه معماری سنگی هخامنشیان می‌توان ریشه‌های آن را به دوران هخامنشی وصل کرد. البته برخی در این میان معتقداند به دلیل مقدس بودن آب و خاک نزد زرتشتیان و ایرانیان باستان از ملات و در هم آمیختن آب و خاک اجتناب می‌کردند که این ادعا درست نیست.»
با وجود این اما رونق گردشگری در روستا و سرازیر شدن موج گردشگران به اورامان که موجب رونق ساخت و ساز و افزایش قیمت ملک در این روستا شده به رو آوردن برخی ساکنان روستا به ساخت خانه‌هایی با مصالح ناهمگون با بافت تاریخی و اصیل اقدام کرده‌اند. این مساله موجب شده شکل و شمایل خانه‌های نوساز روستا تفاوت عمده‌ای با بافت تاریخی آن داشته باشد. در کنار این نیز همین مساله به بیکاری معماران سنتی روستا نیز منجر شده‌است.
رحیمی در این رابطه نیز می‌گوید: «در سال 82 ایران پیشنهاد ثبت جهانی فنون و مهارت‌ها در معماری بومی ایران را در قالب پرونده‌ای به یونسکو ارائه داد که پیگیری نشد و به ثبت نرسید. اما اگر این پرونده ثبت جهانی می‌شد می‌توانستیم با استفاده از این اهرم فشار برای پویایی و زنده نگه داشتن این شیوه معماری اقدام کنیم.»
بدون تردید اگر قوانین سختگیرانه‌ای در راستای لزوم از هویت معماری و بافت تاریخی اورامان انجام نگیرد تا چندی دیگر این روستا مشابه همه روستاها و شهرهای دیگر ایران خواهد شد. شهرها و روستاهایی بدون هویت با معماری و ساختمان‌های بدمنظره و بد شکل.
