کتاب
میرجلال‌الدین‌کزازی: «دفتر دانایی و داد» را نوشتم تا جوانان شاهنامه بخوانند
- كتاب
- نمایش از دوشنبه, 13 آبان 1392 08:17
- بازدید: 6214
فرشاد شیرزادی
میرجلال‌الدین کزازی درباره کتاب «دفتر دانایی و داد» که بازنوشت شاهنامه به نثر است، گفت: این کتاب را نوشتم تا جوانان به خواندن شاهنامه ترغیب شوند. یکی از ویژگی‌های بهین و بنیادین «دفتر دانایی و داد» زبانی است که در نوشتن آن به کار گرفته شده است. کوشیده‌ام که زبان این کتاب همسو و همساز و هماهنگ با زبان شاهنامه که از دید من زبان سرشتین و راستین پارسی است، باشد.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کزازی گفت: خواستم این بود که گفتارها و نوشتارها و سروده‌هایی که در زبان فارسی پدید می‌آید با شاهنامه بسنجیم و با زبان این شاهکار بی مانند نزدیک باشد؛ چرا که چنین اثری فارسی‌تر و به سخنی دیگر روشن‌تر و رساتر است.
وی توضیح داد: باور من این است که هر رفتاری و هر آفرینش ادبی در زبان فارسی بیشتر با زبان سرشتین و راستین آن که برترین نمونه‌اش زبان شاهنامه است در پیوند باشد، به ناچار زیباتر و شیواتر و فخته‌تر، ستوارتر، شورانگیز‌تر و دلاویزتر خواهد بود.
این شاعر و پژوهشگر در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که آیا قصد دارد کتابی دیگر حوزه و با نثر ساده‌تری براساس شاهنامه بنویسد؟ گفت: بارها گفته‌ام که هرگز خوش ندارم کاری را که یکبار انجام شده بار دیگر انجام بدهم. بر این پایه نمی‌انگارم که هرگز دوباره به کاری از این گونه دست بیازم. بی گمان آثار دیگری در زمینه شاهنامه به یاری خداوند اگر بختیار باشم و کامگار در کارهایی از این گونه که کارهایی‌اند باریک و دشوار بدان سان دست خواهم یازید. ناگزیری من آن است که به زمینه‌های دیگر در شاهنامه بپردازم زیرا بدان سان که گفتم دوباره کاری را بر نمی‌توانم تافت.
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر این‌که «تاثیر انتشار این کتاب در شاهنامه خوانی برخی چگونه باشد؟» گفت: من اگر این کتاب را نوشته‌ام انگیزه و آرمانم این بوده که خواننده را با جهان شاهنامه پیوند و آشنایی بدهم. هرگز بر آن نیستم که خواندن این کتاب او را از خواندن شاهنامه بی نیاز کند. من چندین سال پیش در گفت و شنودی گفتم که با شیوه بازنوشت شاهکارهای کهن دم‌ساز نیستم، اگر به این گونه باشد که خواننده را از خواندن این شاهکارها باز بدارد.
نویسنده کتاب «بند و پیوند» توضیح داد: از دیگر سو خواندن شاهکاری گران سنگ مانند شاهنامه که 60 هزار بیت دارد در روزگار ما که روزگار شتاب و بی زمانی است، کاری است که همگان به آسانی آن را به انجام نمی‌توانند رساند. من در این کتاب آن دامنه گسترده را فرو کاسته‌ام به گونه‌ای که ساختار درونی شاهنامه و سرشت آن زیان و آسیب نبیند. شاهنامه را که در چاپ مسکو در 9 پوشینه (مجلد) به دست داده شده است، در دفتر دانایی و داد به یک پوشینه فرو کاسته‌ام.
کزازی گفت: امید و آرمان و آرزویم این است که ایرانیان به ویژه جوانان با خواندن دفتر دانایی و داد، آسان‌تر و در زمانی کوتاه‌تر که انجام تواند گرفت، انگیزه‌ای نیروند بیابند که به خواندن شاهنامه بیاغازند.
وی یادآور شد: برای چاپ کتاب رنجی نبرده‌ام و تلاشی نکرده‌ام زیرا صالح رامسری، مدیر محترم انتشارات معین که دلبسته کتاب‌های ارزشمند و گران مایه است، با همکاران پرتلاش خویش، کار چاپ کتاب مرا به شایستگی به انجام رسانیده‌اند و کتابی در ریخت و پیکر دلپذیر و چشم نواز فراپیش کتابخوانان و دوستداران شاهنامه و فرهنگ و ادب ایران نهاده‌اند.
نویسنده کتاب «دیر مغان» افزود: اما در بخشی که به من برمی‌گردد، نوشتن آن چند ماه به درازا کشید. من به شیوه‌ای پی‌گیر و پایا هر زمان که می‌توانستم به نوشتن آن روی می‌آوردم. از آن‌جا که نوشتن کتابی چنین در پیوند با شاهنامه که نامه نامی و گرامی فرهنگ و منش ایرانی است و با زبان شکرین و شاهوار و شورانگیز سروده شده است نه تنها برای من رنج بار نبود بلکه مرا بیش از پیش به شور می‌آورد و برمی‌انگیخت.
این پژوهشگر توضیح داد: هر روز کار نوشتن کتاب را با توش و توانی تازه‌تر پی می‌گرفتم. این کتاب داستان‌های شاهنامه را به یکبارگی از آغاز تا انجام دربرمی‌گیرد به گونه‌ای که هیچ داستانی در آن به کناری نهاده نشده است. تنها بخش‌هایی که پیکره و ساختار داستانی نداشته‌اند در کتاب دفتر دانایی و داد آورده نشده‌اند. مانند بزم‌هایی که انوشیروان با دستور دانادل و دانشور خویش، بزرگمهر داشته است یا بزم‌هایی که بزرگمهر با موبدان و دانایان ایرانی داشته در این کتاب بازتاب نیافته است.
کزازی متولد کرمانشاه است. او در دانشکده ادبیات فارسی و علوم انسانی دانشگاه تهران دوره‌های گوناگون آموزشی را سپری کرد و در سال 1370 در مقطع دکترای رشته زبان و ادبیات فارسی فارغ‌التحصیل شد.
از مجموعه شعرهای او می‌توان به «دستان مستان» اشاره کرد.
مجموعه‌های چند جلدی «نامه باستان» حاصل شاهنامه پژوهی‌های وی است. «بند و پیوند»، «دیر مغان»، «دیدار با اژدها» و «سوزن عیسی» از دیگر آثار اوست.
«فرزند ایران» داستانی درباره زندگی فردوسی، تازه‌ترین اثر این پژوهشگر، امسال(1392) از سوی انتشارات معین به چاپ رسید.
کتاب «دفتر دانایی و داد» امسال (1392) از سوی انتشارات معین در شمارگان هزار و 100 نسخه و با قیمت 35 هزار تومان منتشر شده است.
