ایران‌بوم

یازدهم شهریور،سالروز آغاز عملیات «کربلا3» است که با اهداف انهدام سکوهای نفتی بر روی اسکله «البکر» عراق و کاهش توان اقتصادی و نظامی دشمن در منطقه جنوب شرقی «راس البیشه» شمال غربی خلیج فارس در سال 1365 به اجرا درآمد.

ایده انجام عملیات نظامی در دریا پس از موفق نشدن در عملیات «والفجر مقدماتی» با سفر دریایی فرماندهان یگان‌های زمینی سپاه پاسداران و بررسی وضع حمله به منافع عراق در شمال خلیج فارس طرح شد. این امر سبب شد که فرماندهان لشکرها و تیپ ها به آموزش یگان های خود برای عملیات در آب بپردازند.

بر همین اساس، به موازات آماده‌سازی یگان‌ها برای عملیات در «هور»، اندیشه عملیات در دریا علیه منافع عراق بارور شد و در نتیجه ماموریت حمله به اسکله‌های نفتی «الامیه» و «البکر» به نیروی دریایی سپاه پاسداران (قرارگاه نوح) واگذارشد.

به منظور انجام عملیات ایذایی و محدود،طراحی برای حمله به اسکله الامیه عراق در خلیج فارس تصویب و اجرای این ماموریت به نیروی دریایی سپاه واگذار شد. یکی از یگان‌های با تجربه نیروی زمینی سپاه از «لشکر 14 امام حسین (ع)»، برای انجام این عملیات، به قرارگاه نوح مامور شد و ساعت یک و 30 دقیقه بامداد سه‌شنبه،11 شهریور 65، با رمز مقدس «حسبناالله و نعم الوکیل» آغاز شد.

انگیزه اصلی عملیات«کربلای3» تصرف و انهدام دو اسکله «الامیه» و «البکر» بود. در کنار هدف اصلی، اهداف دیگری هم دنبال می‌شد که عبارت بودند از تکمیل عملیات «والفجر8» با ساقط کردن مهمترین پایگاه دریایی دشمن و کوتاه کردن دست آن از شمال خلیج فارس،ایجاد فضا و منطقه سالم دریایی برای کشتیرانی و اجرای یک عملیات دریایی و نشان دادن حضور مقتدرانه نیروی دریایی سپاه در خلیج فارس.

درباره این منطقه عملیاتی باید گفت که دو اسکله نفتی الامیه و البکر در آب‌های خلیج فارس و در جنوب شرقی «رأس‌البیشه» با فاصله 12 کیلومتر ازیکدیگر، در یک راستا – نسبت به خط شمال – واقع شده‌اند. سواحل ایران، در شمال این اسکله‌ها و بندر «فاو»،«خورعبدالله» و «بوبیان» هم درغرب آن قرار دارند. محل تعبیه این سکوها، نقطه تلاقی آب‌های اروندرود و «خورعبدالله» با خلیج فارس است. عمق آب در اطراف این اسکله‌ها در حال مد، 34 متر و در حالت جزر، بین 30 تا 31 متر است.

فاصله این دو سکو تا مواضع خودی (در نهر قاسمیه)، به ترتیب، 25 و35 کیلومتر است و طی مسافت میان این اسکله‌ها تا «ام‌القصر»، سه ساعت به طول می‌انجامد.

سکوهای البکر و الامیه، قبل از شروع جنگ، از عمده‌ترین محل‌های صدور نفت عراق بودند که کشتی‌های بزرگ با تناژ بیش از 300 هزار تن، با پهلو گرفتن در کنار این سکوها، بارگیری می‌کردند و به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص این دو اسکله وعمیق بودن آب در این منطقه یک سوم نفت عراق از این منطقه صادر می‌شد.

علاوه بر این، با قرار گرفتن این دو اسکله برسر راه «ام القصر» و بندر بصره، کشتی‌های بازرگانی عراق، در کنار آن‌ها لنگر می‌انداختند و پس از فرا رسیدن زمان تخلیه و یا بارگیری، راهی بنادر یاد شده می‌شدند.

با شروع جنگ و تلاش عراق برای افزایش صدور نفت، فعالیت این سکوها زیاد و در نتیجه، به طور یکی از اهداف مورد حمله ایران درآمد. با وجود همه موانع و مشکلات موجود، تصرف سکوها – به دلیل اهمیت این منطقه برای ایران مزایای زیر را در بر داشت:

ارزش سیاسی

تصرف این دو اسکله، تسلط بر شمال خلیج فارس را به دنبال داشت.لازم به یادآوری است بعد از عملیات والفجر 8 که جمهوری اسلامی اعلام کرد بر شمال خلیج فارس مسلط شده است،عراق شماری خبرنگار و فیلمبردار را به روی اسکله‌ها آورده بود، تا بدین وسیله نشان دهد که هنوز در این منطقه فعالیت می‌کند. همچنین این عملیات مقارن با تشکیل کنفرانس سران غیرمتعهدها در «حراره» بود و برای همین قبل از این که آن را عملیات نظامی صرف محسوب کنیم، باید به عنوان یک عملیات سیاسی نظامی قلمداد کرد.

استعداد دشمن

ترکیب قوای دشمن روی هر یک از سکوها، شامل یک گروهان تقویت شده از «تیپ 440» دریایی بود. «گردان4» ، حفاظت ازسکوی الامیه و «گردان 1»، حفاظت از سکوی البکر را بر عهده داشت.ترکیب نیرو‌های ایرانی هم متشکل از لشکر 14 امام حسین (ع) با 2 گردان احتیاط ، دو «ناو تیپ 14 کوثر» و «13 امیرالمومنین (ع)» به عنوان پشتیبان عملیات.

براساس طرح مانور عملیات، دو ناو تیپ کوثر و امیرالمؤمنین (ع) باید دهانه خور عبدالله را برای جلوگیری از پشتیبانی نیروهای دشمن مستقر روی اسکله‌ها مسدود می‌کردند. نیروهای غواص لشکر امام حسین (ع) هم توسط قایق به نقطه رهایی انتقال می‌یافتند و سپس با تاریک شدن آسمان،از سه محور به سوی اسکله الامیه روانه می شدند و آن را تصرف می‌کردند.

آنگاه، نیروهای سوار بر شناور وارد عملیات و روی اسکله مستقر می‌شدند. در صورت امکان، اسکله البکر هم باید مورد هجوم قرار می‌گرفت.

حدود ساعت 21 دهم شهریور 65 ،نیروهای غواص به سمت هدف حرکت کردند؛ اما به دلیل مشکلاتی همچون مغایرت برای وزش باد با جهت حرکت غواص‌ها، قطع تماس آنان با فرماندهی و نیروهای پشتیبانی و ... موجب تاخیر در رسیدن به هدف شد. حدود ساعت چهار بامداد نیروهای غواص محور راست موفق شدند به سمت چپ اسکله الامیه برسند و خود را به بالای اسکله و روی پَد هلی کوپتر برسانند و با محرز شدن درگیری روی اسکله، رمز عملیات «حسبناالله و نعم الوکیل» توسط فرماندهی قرارگاه قرائت شد.

نیروها به سرعت عملیات پاکسازی پَد و آماده کردن محل برای ورود دیگر نیروها را انجام دادند. ساعت 5 و 30 دقیقه یکی از گروهان‌های سوار شناور به اسکله رسید و متقابلاً دشمن هم که سمت راست اسکله را در اختیار داشت، به سوی قایق های این گروهان شلیک کرد و همین امر موجب شد فشار وارد بر غواص های مستقر در اسکله کاهش یابد.

با روشن شدن آسمان، نیروهای غواص محورهای دیگر موقعیت خود را یافتند و به طرف اسکله حرکت کردند. به این ترتیب، حدود ساعت هشت صبح اسکله الامیه به طور کامل به تصرف درآمد. سپس، اسکله البکر مطابق طرح به آتش کشیده شد. نخستین فشار دشمن به الامیه در ساعت 10 با پرتاب یک موشک آغاز شد و به دنبال آن نیروی هوایی عراق به بمباران منطقه پرداخت. شلیک موشک‌های دوربرد تا شب ادامه یافت؛ به گونه‌ای که تا صبح روز دوم عملیات، چهار فروند دیگر به سوی اسکله شلیک شد. همچنین، دشمن توانست حوالی نیمه شب چند فروند شناور خود را به طرف اسکله بیاورد.

با فرارسیدن روشنایی روز دوم عملیات، هواپیمای دشمن در منطقه حضور یافتند و اسکله را بمباران کردند. سپس، ناوچه های عراقی آرایش گرفتند وبا حمایت هلی کوپترها به سمت اسکله پیشروی کردند. فشار روی نیروهای خودی هر لحظه بیشتر می‌شد و بدیهی بود که بدون عملیات پشتیبانی و تکمیلی که انجام آن به دلایلی انجام نگرفت، عملیات باید در همین حد ایذایی خاتمه یابد و نیروها منطقه را ترک کنند. به همین دلیل نیروها عقب نشستند و نزدیک ظهر اسکله الامیه در حالی که تاسیسات و تجهیزات آن کاملا منهدم شده بود، مجددا به تصرف دشمن درآمد.تلفات و ضایعات وارده به دشمن در این عملیات به این شرح است : کشته شدن 63 نفر و به اسارت درآمدن بیش از 100 نفر عراقی، ساقط شدن دو هواپیمای جنگنده دشمن، انهدام یک ناوچه دشمن، انهدام 15 قبضه ضد هوایی و دو دستگاه رادار و به غنیمت درآمدن چهار دستگاه رادار دشمن.