یادمان
آتش‌سوزی روال طبیعی محوطه‌های تاریخی می‌شود؟/ آتش‌سوزی از سر عادت!
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- جمعه, 31 خرداد 1398 21:40
- آخرین به روز رسانی در جمعه, 31 خرداد 1398 21:40
- نمایش از جمعه, 31 خرداد 1398 21:40
برگرفت از ایسنا / خبرنگار سمیه ایمانیان
سال‌هاست واژه آتش‌سوزی در تابستان با محوطه‌های تاریخی در نقاط مختلف کشورعجین شده! اتفاقی که به جای تبدیل شدن به یک زنگ خطر، در حال تبدیل شدن به یک اتفاق ساده و روزمره است که دست‌کم یک وظیفه، از وظایف مسئولان در محوطه تاریخی کم می‌کند تا کار علف‌زنی در محوطه‌ها را به دوش گرمای هوا بیندازند!
به گزارش ایسنا، از جدیدترین آتش‌سوزی که همین چند روز قبل در هگمتانه رخ داد، تا آتش در بافت تاریخی دهدشت در بلادشاپور در استان کهکیلویه و بویراحمد تا قدیمی‌ترین آن اتفاق که نمی‌توان زمان مشخصی برای وقوع‌اش به یاد آورد و هر سال نیز بعضاً به تعداد آنها اضافه می‌شود و در این میان مسئولان محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی آن را اتفاقی طبیعی می‌دانند که به دلیل رشد گیاهان روی تپه و عبور و مرورِ رهگذران و بی‌توجهی آنها با انداختن ته سیگار یا زباله روی زمین از سر خود باز می‌کنند! اما آیا به تا کنون به این بحث توجه شده که در صورت وقوع این اتفاق در محوطه‌های تاریخی که هنوز کاوش‌های باستان‌شناسی در آنها به پایان نرسیده، گرمای آتش چه میزان به این محوطه‌ها آسیب وارد می‌کند؟
محمدرحیم صراف - باستان‌شناس هگمتانه - در گفت‌وگو با ایسنا این اتفاق را برای هگمتانه بد ارزیابی می‌کند و می‌گوید: این اتفاق را از ابعاد مختلف می‌توان بررسی کرد، از یک سو باعث کاهش ورود گردشگر به این محوطه‌ی تاریخی می‌شود و از سوی دیگر علاوه بر آلودگی شهر، این اتفاق به مرور فضاهای تاریخی هگمتانه را از بین می‌برد.
او با بیان این‌که آتش سوزی‌ها به مرور به آثار محوطه آسیب می‌زند، ادامه می‌دهد: آسیب به محوطه‌هایی که هنوز بررسی باستان‌شناسی نشده‌اند از یک سو و از سوی دیگر، دودِ آنها به محوطه‌های تاریخی که از دل خاک بیرون آمده‌اند نیز زیاد است.
وی با تاکید بر این‌که کاوش‌های انجام شده در محوطه‌ای مانند هگمتانه در طول سال‌های گذشته در نقاط مختلف این محوطه‌ی تاریخی انجام شده است، می‌گوید: میزان آسیب‌ها بستگی به درجه‌ی حرارت آتش و مدت زمان آن دارد، که چه میزان به زیرزمین نفوذ می‌کند، حتی ممکن است در یک نقطه یافته‌های باستان‌شناسی را از بین ببرد.
این باستان‌شناس پیشکسوت با این وجود می‌افزاید: هر چند در نقاط مختلف هگمتانه فاصله‌ی یافته‌های باستان‌شناسی در هر منطقه تا سطح زمین متفاوت است و در یک نقطه بین ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر و در نقطه‌ی دیگر ممکن است این فاصله به چند متر برسد.
صراف از سوی دیگر به آسفالت کردن و ایجاد پارکینگ بخشی از محوطه‌ی هگمتانه در طول یکی دو سال گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: این تپه محل پارکینگ نیست، نباید اجازه‌ی این کار توسط میراث فرهنگی داده می‌شد، هر چند با هر مشکلاتی مواجه می‌شدند، فراموش کرده‌اند که در سال ۱۳۶۶ مسیر خیابان اکباتان که بخشی از آن، از روی این محوطه‌ی باستانی می‌گذشت را با کمک مقامات محلی بستیم تا به آثارِ محوطه، آسیبی وارد نشود.
باستان‌شناس محوطه‌ی باستانی هگمتانه در همدان ادامه می‌دهد: تعجب می‌کنم که چرا این اتفاقات برای هگمتانه رخ می‌دهد، حتی اگر مدیریت شهری یا میراث‌فرهنگی قصد این کار را دارد دست‌کم باید کسبه‌ی بازار آهنگرها اعتراض می‌کردند که این محوطه‌ی تاریخی که بخشی از درآمد شهر را می‌تواند تأمین کند، با چنین رفتاری مواجه نشود.
با تهیه‌ی طرحی در سال ۹۶ برای همدان و ایجاد یک مرکز پیاده‌راه برای این شهر تاریخی، قرار شد تا شش رینگِ تاریخی همدان را با مرکزیت میدان امام به پیاده‌راه تبدیل کنند. بخش‌هایی از این طرح به نزدیکی‌های هگمتانه رسید و در ابتدای بازار آهنگرها و با اعتراض کسبه، تصمیم به آسفالت کردن بخشی از ورودی این محوطه‌ی باستانی گرفته شد و در نهایت امروز آن بخش از محوطه به پارکینگ تبدیل شده است.
