یادمان

گویی دخالت‌ها در تپهٔ «هگمتانه» تمامی ندارند ...

«دخالت‌ها و تصرف در شناخته شده‌ترین اثر باستانی همدان، یعنی تپهٔ «هگمتانه» پایانی ندارد و این محوطه‌ی تاریخی مانند دیگر محوطه‌های ارزشمند همدان از تخریب‌های ناشی از تصمیم‌گیری‌های اشتباه مدیریت شهری رنج می‌برد.»

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، استان همدان در سه روز گذشته (چهارشنبه تا جمعه 13 شهریور) میزبان نشست «شناسایی و حفظ میراث ناملموس و ارتباط آن با گردشگری» بود، نشستی که در آن 62 نماینده تشکل از 26 استان کشور نیز به همراه تعدادی از مسئولان سازمان میراث و گردشگری حضور داشتند و در پایان با ارسال نامه‌ای به محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با تشریح وضعیت میراث فرهنگی ملموس و ناملموس در همدان، نسبت به حفظ و ثبت میراث فرهنگی این استان تاکید کردند.

در ابتدای این نامه آمده است: «در دنیای امروز که تمامی کشورها برای حفظ هویت و کسب درآمد در عرصه‌ی میراث باستانی و گردشگری گوی سبقت از هم می‌ربایند، در استانی مانند همدان با قدمتی دیرینه و غنایی بالا در این زمینه، هنوز هیچکدام از آثار آن به ثبت جهانی نرسیده و به جهانیان معرفی نشده است.

بدون شک آثاری مانند کتیبه‌های «گنجنامه»، تپه‌ی «پیسا»، محوطه‌ی «هگمتانه» یا ارگ «نوشیجان» هرکدام به تنهایی می‌تواند مایه‌ی مباهات یک ملت باشد. اما متاسفانه بجای حفظ و معرفی این آثار، بعضاً قابلیت ثبت جهانی از آنها گرفته شده است.

همان‌طور که می‌دانید مهمترین و شناخته شده‌ترین اثر باستانی همدان، تپه‌ی «هگمتانه» است که امروز از تخریب‌های ناشی از تصمیم‌گیری‌های اشتباه مدیریت شهری رنج می‌برد. گویی دخالت‌ها و تصرف در عرصه‌ی این محوطه تمامی ندارد.

روزی پایه‌ پرچم 60 متری که امکان نصب آن در همه‌ نقاط شهر وجود دارد را در قلب این محوطه بنا می‌کنند و روز دیگر عرصه‌ی این محوطه را تبدیل به پارک سوار اتوبوس‌های شهری می‌کنند.

همچنین یکی دیگر از آثار کم‌نظیر استان، «مجموعه‌ دستکند»ها است که مسلماً می‌تواند برنامه‌ای خاص برای ثبت باشد و بسیار مورد توجه قرار گیرد. مهمترین دستکندهای استان در شهر زیرزمینی «سامن»، کوه «خورزنه» و شهر «ارزانفود» واقع است.

شهر زیرزمینی سامن که اثری کم‌نظیر است، پس از گذشت حدود 10 سال از کشف و ثبت ملی هنوز مورد توجه شایسته قرار نگرفته است. مهمترین نیاز این اثر در دوره‌ی کنونی تخلیه‌ ساختمان اداره مخابرات شهر سامن است که دقیقاً در عرصه‌ این اثر باستانی قرار گرفته است.»

به گزارش ایسنا، در ادامه‌ی این نامه با اشاره به وضعیت میراث طبیعی استان همدان آمده است: «در کنار میراث باستانی، استان همدان دارای مجموعه‌ای بسیار غنی از میراث طبیعی است. غار "علی‌صدر" نماد این مجموعه‌ی متنوع و باز هم متأسفانه در خطر است. دخالت‌های انسانی انجام شده در محوطه‌ی غار حتی قابلیت قرار گرفتن این اثر در فهرست موقت ثبت جهانی را از آن سلب کرده است.

کوه «الوند» نیز با دارا بودن جلوه‌های طبیعی و آثار تاریخی به دلیل دخل و تصرف و ساخت‌وسازهای گسترده از جمله تجاوزهای مکرر تأسیسات تله‌کابین «گنجنامه»، امکان ثبت جهانی میراث طبیعی و ثبت محوطه تاریخی کتیبه‌های گنجنامه را از بین برده است.»

فعالان مدنی سراسر کشور در حوزه‌ی میراث فرهنگی استان همدان،‌ در ادامه در این نامه به اهمیت حفظ و نگهداری میراث ناملموس استان همدان تاکید کرده و نوشته‌اند: «می‌دانید که قدمت همدان را می‌توان همپایه‌ی تاریخ دانست؛ این مسأله باعث ایجاد زمینه‌ی بسیار قوی در عرصه‌ میراث ناملموس است. بدون شک اهمیت میراث ناملموس کمتر از میراث باستانی و طبیعی نیست، خصوصاً در دوره‌ی کنونی که نیاز به این امر بسیار احساس می‌شود و میراث ناملموس در خطر نابودی جدی قرار گرفته است. شایسته است توجه به میراث ناملموس بیشتر شود و نخستین قدم در این راه که همان پژوهش است برداشته شود.»

آن‌ها در پایان نامه‌ی خود به موانع موجود در راه ثبت آثار جهانی اشاره کرده‌اند و از معاون میراث فرهنگی کشور یک خواهش داشتند: «در پایان ما نمایندگان بیش از 60 تشکل مردم‌نهاد سراسر کشور، باتوجه به پیگیری‌های مسئولان کشور و استان همدان از جمله قول‌های رئیس جمهوری، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و استاندار استان همدان مبنی بر فراهم شدن زمینه‌ی ثبت جهانی یکی از آثار این استان، پیشنهاد می‌کنیم در قدم اول موانع ذکر شده در راه ثبت جهانی آثار از میان برداشته شود و روند قرار گرفتن آثار استان همدان در فهرست ثبت جهانی تسریع شود.»

به گفته‌ی حسین زندی، فعال حوزه‌ی میراث‌فرهنگی همدان، این نشست با هدف توانمندسازی تشکل‌های حوزه گردشگری و به همت گروه کاری سازمان‌های غیر دولتی حامی گردشگری و توسعه پایدار در همدان برگزار شد و نمایندگان 62 تشکل از 26 استان کشور در این برنامه شرکت داشتند.

او اضافه کرد: در این نشست محمد میرشکرایی، رئیس سابق پژوهشگاه مردم‌شناسی میراث، پرویز اذکایی پژوهشگر و مورخ، بهمن مشکینی مشاور عالی وزیر و مدیرکل سمن‌های وزارت کشور، محمد حسن طالبیان معاون سازمان میراث فرهنگی کشور، محمد ناصر نیکبخت استاندار همدان، فرهاد نظری مدیر کل دفتر ثبت آثار و حفظ میراث، ریحان سروش مقدم مدیر کل میراث فرهنگی همدان، مرتضی طالع ماسوله رئیس دبیرخانه شورای عالی میراث فرهنگی کشور؛ یدالله پرمون مدیر دفتر منطقه‌ای میراث ناملموس یونسکو در آسیای غربی و مرکز و تعدادی از کارشناسان و مدرسان میراث فرهنگی حضور داشته و سخنرانی کردند.

• < قبلی
• بعدی >