ایران‌بوم

نقش برجسته آنوبانی‌نی یکی از قدیمی ترین نقش برجسته های جهان است که در 120 کیلومتری کرمانشاه و در شهرستان سرپل‌ذهاب بر صخره‌ای معروف به میان‌کل قرار دارد که مملو از رازهای سر به مهر است.

Air Jordan 1 Blue Chill Womens CD0461 401 Release Date 4 | Men's Sneakers

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی هنری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دیار کرمانشاهان به واسطه وجود هزاران آثار تاریخی باستانی از دیرباز به بهشت باستان شناسان معرف بوده و همواره پژوهشگران این رشته علمی با حضور در این دیار به تحقیق و پژوهش و کشف راز و رمزهای هزاران ساله پرداخته اند.

اخیرا از طریق مسئولین اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه اطلاع یافتیم که يك دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، زیر نظر گروه باستان شناسی این دانشگاه، سرگرم انجام پایان نامه ای بر روی نقش برجسته انوبانی نی است که گویا به مطالبی شگفت انگیز بر روی این اثر ارزشمند دست یافته است.

برای اطلاع یافتن از این موضوع و انتشار دستاوردهای پژوهشی این دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی به سراغ او رفتیم و در گفت و گویی به رازهای جدیدی از آنوبانی نی پی بردیم.

او که سورنا فیروزی نام دارد، در گفت و گویی با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه کرمانشاه، اظهار کرد: پژوهش من بر روی نقش برجسته آنوبانی نی با مجوز دکتر سرلک و هماهنگی اداره کل میراث استان کرمانشاه و با هدف نگرشی بر میزان درستی گزارش های کلاسیک یونانی و میانرودانی با نقش برجسته های استان کرمانشاه پیش می رود.

وی افزود: در حین انجام این پژوهش که مشغول عکس برداری از کتیبه آنوبانی نی در سرپل ذهاب بودم، به مطالبی شگفت انگیز بر روی این اثر ارزشمند دست یافتم.

این دانشجوی ارشد باستان شناسی، خاطرنشان کرد: این موضوع را با اساتیدم در دانشکده باستان شناسی دانشگاه تهران در میان گذاشتم که گفتند برای بدست آوردن اطلاعات دقیق تر باید بر روی کوه داربست زده و از فاصله بسیار نزدیک به تصویربرداری بپردازم که پس از اخذ مجوز از مسئولین میراث فرهنگی استان کرمانشاه، این مهم نیز انجام شد.

وی ادامه داد: در اين بررسي، مطالب جالب توجهي ديده مي شوند، مواردي چون هماهنگي هاي جالب ويژگي هاي اين نقش برجسته با برخي از گزارش هاي كلاسيك يوناني چون كتاب دوم ديودور و توضيحات اوسبيوس كه به نقل از كتسياس، الكساندر پلي هيستور و كفاليون نوشته اند.

فیروزی تصریح کرد: ما امروزه به لطف نوشته هاي هرودوت‏‌مي دانيم كه حدود منطقه ماد در كجا است و كشفيات باستان شناختي از چه دوره تا چه دوره اي را منسوب به دوره مادها مي ناميم. اين دوره امروزه از حدود سده نهم و هشتم پيش از ميلاد تا سده ششم پيش از ميلاد و در نواحي همدان،‏‌ نوشيجان تپه،‏ باباجان تپه و مانند اين ها دانسته مي شود. اما نكته اين جا است كه ما از بررسي همه نوشته هاي يوناني در مطالعه امكان وجود دوره هاي كهن تر مادي غافل شده ايم.

وی ادامه داد: به عنوان نمونه اسناد يوناني ديگري كه ذكرشد‏، از دوره هاي كهن تر مادي در منطقه غرب فلات ايران قبل از دوره مد نظر هرودوت ياد كرده اند. در يكي از اين موارد،‌ يادشده است كه يك فرمانرواي به ظاهر داستاني به نام نينوس،‌ در حدود ١٢٠٠ سال پيش از المپيك اول يونان، ‌يعني در حدود ٢٠٠٠ ق.م لشكر كشي هايي را در غرب و شمال غرب فلات، و نيز ميانرودان انجام مي دهد و شماري فرمانروا را اسير مي كند.

او افزود: در كنار اين اسيران ميانروداني،‌ از يك شاه مادي نيز نام برده مي شود. تا كنون اين توضيحات كلاسيك را يك افسانه نادرست و بي پايه فرض كرده اند. اما با توجه به اعتبار و ميزان درستي كتاب اول ديودور درباره شمار و ترتيب فراعنه مصر، ما اين احتمال را داديم كه ممكن است توضيحات ديودور به نقل از كتسياس نيز ميزاني از حقيقت را در دل خود جاي داده باشد.

این دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی یادآور شد: يكي از مراكز توجه مطالعه ما، قديمي ترين نقش برجسته لولوبي در منطقه سرپل ذهاب بود. در اين نقش يك فرمانرواياي پيروز با نام انوباني‌ني ني ديده مي شود كه نامش ما را به ياد نام نينوس مي اندازد. جاي اين نقش نيز در غرب فلات مي باشد.

فیروزی ادامه داد: زمان تقريبي آن نيز در حدود ٢٠٠٠ ق.م تخمين زده شده است. آنچه ديده مي شود، شماري اسير با آرايش ميانروداني آن روزگار و يك اسير با آرايشي كاملا متفاوت با ديگران و شبيه به آرايش جمعيت هاي ايراني تبار در تخت جمشيد مي باشد. اين اسير متفاوت،‌ داراي كلاهي است كه مشابه كلاه پارسيان در دوران هخامنشي (نزديك به هزار و پانصد سال بعد است). اما مي دانيم كه هرودوت مي گويد كه پارسيان لباس خود را از مادي ها اقتباس كرده اند. يعني فرض بر اين مي رود كه اصل اين كلاه مادي بوده باشد. چنانكه در نقش قيزقاپان نيز اين كلاه بر سر انسان بالدار معماري مادي ديده مي شود. ريشي مشابه مردمان ايراني مادي، بلخي و سغدي براي اين اسير متفاوت نكته بعدي است.

فيروزي با بیان اینکه در این عکس هایی که از نقش برجسته آنوبانی نی گرفتم متوجه حلقه ای در گوش اسیر متفاوت و همچنین گل نیلوفر شش پری بر روی بازوی آن شدم، يادآور شد: مشاهده حلقه اي در گوش اين اسير متفاوت، كه در اسيران ديگر ديده نمي شود، يك سنت كهن ايراني بوده است و از نكات شگفت انگيزي است كه در اين نقش ديده مي شود و در حال محو شدن است و در مولاژهاي موجود نيز ديده نمي شود.

وی ادامه داد: همچنين وجود يك گل نيلوفر شش پر كه شكل و شمايل آن نه ميانروداني و مصري، ‌بلكه كاملا مشابه شكل و شمايل گل نيلوفر دوازده پر پارسي هخامنشي در تخت جمشيد است، از نكات ديگر بسيار جالب در اين مطالعه است كه ما آن را ديده ايم.

این پژوهشگر تصریح کرد: این اطلاعات به دست آمده، فرض اوليه ما را بر ايراني تبار بودن و در گام بعدي احتمال مادي بودن اين اسير متحمل تر مي سازد. اما هنوز نياز به تكميل پژوهش هاي خود داريم، به ويژه آنكه در صورت تقويت درستي گزارش هاي يادشده يوناني در ارتباط با حضور مادها در اواخر هزاره سوم و اوايل هزاره دوم پيش از ميلاد در غرب فلات، مسئله مهاجرت دير هنگام آريايي ها در اواسط هزاره دوم (حدود ٣٥٠٠ پيش) با چالش روبرو مي شود و اين فرض پيش مي آيد كه آيا آن ها و يا دستكم شاخه مادي ها پيش از اين تاريخ در فلات حضور داشته اند؟

وی با اشاره به مشابهت بسیار زیاد کتیبه داریوش با نقش برجسته آنو بانی نی، این سوال را مطرح می کند که؛ آيا با توجه به اين كه ريشه اين داستان ها را كتسياس نوشته است و او نيز گفته است كه منبع نوشته هايش دفاتر بايگاني هخامنشيان بوده است،‌ داريوش با نسخه پارسي داستان نينوس و پادشاه كهن مادي آشنا بوده و از همين رو، در ميان اين همه الگوي شكيل تر، نقش برجسته انوباني ني را به عنوان الگوي نقش برجسته خود در بيستون گزينش مي كند؟

فیروزی ادامه می دهد: آيا پيروزي بر يك غاصب مادي در ماجراي داريوش و يك شاه فرضي و گمشده مادي در مورد انوباني ني، علت ديگر گرايش داريوش به نقش انوباني ني است؟ به ويژه آنكه برخي كردار و گفتار اين دو پادشاه پيروز بر پايه افسانه نينوس و حقايق تاريخي در ارتباط با داريوش و نيز درون مايه دو نقش برجسته بسيار به هم شبيه هستند. آيا مي توان مطمئن شد كه كتاب دوم ديودور و نوشته هاي اوسبيوس و پلي هيستور و ديگران كه براي ديگر فرهنگ ها اعتبار خاصي دارند و بسياري از توضيحاتشان نيز صحيح دانسته شدند، براي ايرانيان و مادها نيز درست است؟

این دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی خاطرنشان کرد: این پژوهش که برای باستان شناسان بسیار حائز اهمیت می باشد در حال حاضر زیر نظر گروه باستان شناسی دانشگاه تهران در حال انجام است.

در ادامه این گزارش به سراغ علیرضا مرادی بیستونی، معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه رفتیم که او نیز در گفت و گویی با خبرنگار ایسنای کرمانشاه، اظهار کرد: نقش برجسته آنوبانی نی قدیمی ترین نقش برجسته خاورمیانه و از کهن ترین نقش برجسته های جهان به شمار می آید.

او با بیان اینکه این نقش برجسته در تنگه «کله گاری» سرپلذهاب قرار دارد، افزود: در این تنگه نقوش مختلفی از دوران لولوبی ها تا دوران اشکانیان را داریم که هر کدام از آنها دارای ارزش تاریخی فرهنگی بسیار قابل توجهی است.

این مقام مسئول در اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه، گفت: نقش برجسته آنوبانی نی بسیار شبیه کتیبه داریوش بزرگ در بیستون است و تفاوت آنها در ابزارهایی است که پادشاهان این دو اثر تاریخی به دست گرفته اند.

وی ادامه داد: یکی دیگر از تفاوتهای این دو نقش برجسته، تصاویر اسرای دربند کشیده شده مقابل نقش پادشاه است که در نقش برجسته آنوبانی نی، اسرا کاملا برهنه هستند اما در کتیبه بیستون اسرا دارای لباس هستند و از آنجایی که آثار تاریخی ایرانیان در تمامی ادوار هیچ گاه انسان کاملا برهنه را نشان نداده اند، می توان این احتمال را داد که اسرای نقش برجسته آنوبانی نی ایرانی نبوده و احتمالا میان رودانی و یا یونانی بوده اند.

مرادی بیستونی خاطرنشان کرد: تنها مجسمه تاریخی کاملا برهنه موجود در ایران مربوط به مجسمه هرکول از دوران سلوکیان می باشد که در بیستون قرار دارد.

معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه با اشاره به اطلاعات جدید به دست آمده از کتیبه آنوبانی نی، گفت: در هر کتیبه و نقش برجسته ای جای تحقیق و پژوهش همواره وجود دارد و ما از پژوهشگران و دانشمندان باستان شناس در این راه حمایت خواهیم کرد.

همچنین احسان احمدی نصر، سرپرست دفتر پژوهش های باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در این باره به خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه کرمانشاه، گفت: این اطلاعات جدید به دست آمده از نقش برجسته آنوبانی نی بسیار ارزشمند و پر اهمیت اند.

وی افزود: نیاز است که این پژوهش روند مراحل تکمیلی خود را کامل کرده و به عنوان دست مایه ای برای پژوهش های بعدی در توالی گاهنگاری به کار گرفته شود.

احمدی نصر اظهار کرد: استان کرمانشاه دارای آثار بسیار منحصر به فردی از دوران لولوبی ها، مادها و دیگر ادوار تاریخی است که نیاز است مطالعات و پژوهش های بیشتری بر روی آنها صورت گیرد.

این مقام مسئول در اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه، گفت: تمام تلاش خود را در دفتر پژوهش های باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه به کار خواهیم بست که بتوانیم با همکاری پژوهشگران و باستان شناسان برجسته کشور در راستای رمزنگاری و پرده برداری از رازهای کهن این دیار گام برداریم.

گزارش از هادی نوروزی

داربستی که برای این پژوهش بر روی نقش برجسته آنوبانی‌نی نصب شد