گردشگری
نوروزی تاریخی در موزه های تهران
- گردشگری
- نمایش از دوشنبه, 04 فروردين 1393 16:05
- بازدید: 6399
برگرفته از ایرنا
روزهای تعطیل نوروز، فرصت مناسبی برای تهرانی ها و میهمانان نوروزی برای بازدید از موزه های متنوع شهر تهران است؛ موزه هایی که به جز معرفی آنچه بر ایران گذشته است، فرهنگ و هنر ایران را هم روایت می کنند.
تا دلتان بخواهد، تهران پر است از موزه های مختلف برای سلیقه های گوناگون. اگر یک ماه کامل را برای بازدید از موزه های تهران وقت بگذارید، کم است؛ موزه هایی که هر یک حرف ها برای گفتن و چیزها برای دیدن دارند؛ موزه هایی که هم شاهدی بر تاریخ گذشته اند و هم از آنچه در زمان معاصر گذشته، خبر می دهند. بازدید از هر یک از آنها، ضمن آگاه ساختن از آنچه بر ایران گذشته است، سبب آشنایی نزدیک با زندگی شاهان حکم رانده بر سرزمین مان خواهد شد.
به نظر می رسد دیدار و بازدید از هر یک از آنها به مثابه ی هویتی برای یک ایرانی و شهروند تهرانی، ضروری است.
تاریخ می گوید چه بر سر ایران و بخصوص شهر تهران که مرکز استقرار شاهان و افراد حکومتی بوده، گذشته است. آگاهی از این مسایل برای کسانی که در تهران زندگی می کنند، می تواند جذاب و حتی همانند درسی آموزشی باشد.
موزه ها همیشه به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری هر کشور برای گردشگران خارجی و داخلی محسوب می شود و تاریخ و فرهنگ یک ملت را به معرض نمایش می گذارد.
روزهای تعطیل نوروز فرصت مناسبی برای بازدید از موزه های تهران است. آب و هوای بهار هم در این روزها به کمک تهرانی ها و میهمانان نوروزی می آید تا با خاطری آسوده به دیدن آنچه بر ایران گذشته است، بپردازند.
این گزارش به معرفی برخی از مهمترین و جذاب ترین موزه های مهم تهران می پردازد.
*** مجموعه ی کاخ گلستان
بیش از 400 سال است که نگینی در محله ی ارگ تهران می درخشد. مجموعه ی کاخ گلستان یادگاری است که شاهان سلسله های صفویه و قاجاریه زیباترین و کهن ترین آثار را از خود در آن بنا نهاده اند.
شاه طهماسب اول صفوی سنگ بنای مجموعه ی گلستان را بنا نهاد و شاهان بعدی نیز هر یک تلاش کردند تا با احداث بنایی، رد پایی از خود در این مجموعه بر جای بگذارند.
اگرچه از بناهای عهد صفوی چیزی در این مجموعه باقی نمانده است اما به اصطلاح کلنگ کاخ گلستان در زمان صفویان بر زمین زده شد.
اگر می خواهید با سلیقه های مختلف حکمرانان ایران آشنا شوید دیدار از این مجموعه به شما پیشنهاد می شود؛ زیرا هم رد پای کریمخان زند را در «ایوان تخت مرمر» و «عمارت دارالحکومه» می بینید و هم روحیه ی تشریفاتی و اداری فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه قاجار، در گسترش بناهای متعدد اداری مشهود است.
تالارهای الماس و آینه که به ترتیب در زمان فتحعلی شاه و ناصرالدین احداث شدند، از زیباترین و دیدنی ترین بخش های مجموعه ی گلستان هستند. آینه کاری ها و نقاشی های استاد برجسته ی ایرانی «کمال الملک»، زیبایی شگرفی در اتاق های بزرگ تالار رقم زده است که چشم بازدیدکنندگان را خیره می کند.
رضاشاه که بر سر کار آمد سردر باب عالی، نگارخانه، تکیه دولت، نارنجستان و ساختمان های اندرونی را تخریب کرد و محل سکونت شاه را به سعدآباد منتقل کرد.
در زمان حاضر مجموعه ی کاخ گلستان با ایوان تخت مرمر، خلوت کریمخانی، اتاق موزه، تالار آینه، تالار الماس عمارت شمس العماره و دیگر بخش های دیدنی در معرض بازدید عموم قرار گرفته است.
*** مجموعه ی کاخ سعدآباد
شاه های ایران به طور معمول به دنبال استقرار در مکان هایی خوش آب و هوا با طبیعت زیبا بودند و اشتهای سیری ناپذیری برای خوش گذرانی در طبیعت زیبای تهران داشتند.
رضاشاه پس از حکمرانی محل استقرار شاه را از کاخ گلستان به سعدآباد منتقل کرد. مجموعه ی کاخ های سعدآباد در کوهپایه های توچال و و دره ی سرسبز دربند واقع شده است.
البته پیش از سلطنت رضاشاه نیز این منطقه از سوی شاهان قاجار برای سکونت تابستانی و ییلاق استفاده می شد و بعد از آغاز حکومت پهلوی اول این منطقه در وسعتی جدید به اقامتگاه تابستانی اختصاص یافت.
این مجموعه در ابتدا اقامتگاه تابستانی رضاخان بود و پس از آن کاخ ها و کوشک هایی به مناسبت و ضرورت های مختلف در آن ساخته شد.
ذوق و هنر معماری ایرانی 18 بنای بزرگ و کوچک در میان درختان کهن سپیدار و سرو، اولین چیزی است که چشم بیننده را به خود خیره می کند.
آبیاری مجموعه ی سعدآباد در زمان پهلوی اول توسط رودخانه ی دربند صورت می گرفت و در زمان پهلوی دوم با اختصاص بخشی از آب رودخانه به رعایا، دیگر آب رودخانه ی دربند برای آبیاری کافی نبود و به همین دلیل این مجموعه دارای 12 قنات است.
هر یک از کاخ های موجود در این مجموعه نیز اختصاص به یکی از اعضای خاندان پهلوی دارد. کاخ سفید، کاخ ملکه مادر، کاخ غلامرضا، کاخ شمس و بسیاری دیگر از کاخ ها، اکنون تبدیل به موزه هایی برای بازدید شده است.
افزون بر این کاخ ها تاسیسات دیگری همچون سالن های مرغداری، گاوداری، گلخانه های گوناگون، استخرها و زمین های ورزشی مختلف در این مجموعه ی 110 هکتاری وجود دارند.
*** کاخ موزه ی نیاوران
این کاخ موزه نیز همانند سایر آثار برجای مانده از تاریخ معاصر ایران، حرف ها برای گفتن دارد. با بازدید از این کاخ با شیوه ی زندگی خاندان پهلوی از نزدیک آشنا می شوید.
ساختمان کاخ نیاوران ابتدا برای پذیرایی از میهمانان خارجی در نظر گرفته شد؛ اما بعدها به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده اش اختصاص یافت.
زمانی که استاد علی اصغر و استاد ابراهیم کاظم پور به آینه کاری و کاشی کاری این بنا مشغول بودند، هرگز گمان نمی کردند که اثر هنری آنها روزی تبدیل به اثری ماندگار و شاهدی بر تاریخ شود.
این بنا که در دو طبقه و نیم ساخته شده است، شامل اتاق کار، دفتر منشی فرح دیبا و اتاق خواب های فرزندان محمدرضا شاه است.
وارد اتاق ها که می شوید از اسباب بازی ها، وسایل تزیینی، سرویس های بهداشتی، مبلمان فرانسوی، نقاشی ها و فرش های مجلل پی به زندگی اشرافی و تجملاتی می برید. وسایل و تزییناتی که حتی در خانه های مجلل امروزی نیز یا پیدا نمی شود و یا به سختی پیدا می شوند.
کاخ صاحبقرانیه، کوشک احمدشاهی و موزه ی جهان نما هم سه ساختمان دیگر این مجموعه هستند که قدمت بیشتری نسبت به ساختمان نیاوران دارند.
موزه ی جهان نما هم به نگهداری آثار و اشیای هنری اهدایی یا خریداری شده از سوی فرح دیبا اختصاص دارد.
کاخ صاحبقرانیه هم به دستور ناصرالدین شاه برای زنان حرمسرا ساخته شد اما مظفرالدین شاه در زمان قدرت خود بخشی از آن را تخریب کرد. سنگفرش های حیاط صاحبقرانیه شاهد یکی از بزرگترین رویدادهای بزرگ تاریخ ایران یعنی امضای فرمان مشروطیت نیز بوده است.
کوشک احمدشاهی هم که در ابتدا در تلاش فراهم کردن خواب خوش ییلاقی برای احمدشاه بود، در دوره ی پهلوی دوم محل کار و سکونت رضا پهلوی شد.
*** موزه ی آبگینه
قوام السلطنه وزیر احمدشاه قاجار اگر می دانست ساختمانش در تاریخ ایران ثبت و روزی محل نگهداری قدیمی ترین شیشه ها و سفال های بازمانده از دوره های پیش از اسلام خواهد شد، شاید آن را مجلل تر و زیباتر بنا می کرد. این ساختمان که موزه ی آبگینه نام گرفته است واقع در خیابان 30 تیر است.
قدیمی ترین شیشه ها و لوله های شیشه ای و سفالی در این موزه قرار دارند.
هنر معماری در این موزه با منبت کاری، آجرکاری، آینه کاری و گچ بری تکمیل می شود. این موزه در اصل موزه ی تخصصی شیشه و سفال است.
علاقه مندان به ظروف و اشیای باستانی می توانند قدیمی ترین سفال های مربوط به سده ی سوم و چهارم و نیز ظروف زرین فام باقی مانده از سلجوقیان را مشاهده کنند.
*** موزه ی دارآباد
همه ی موزه ها که مربوط به تاریخ نیستند. علاقه مندان به طبیعت و محیط زیست هم باید جایی برای بازدید از علاقه مندی های خود داشته باشند. موزه ی طبیعت و حیات وحش ایران این امکان را برای این دسته فراهم کرده است.
این موزه برای آشنا کردن مردم با میراث فرهنگی و طبیعی و شناخت اهمیت حفاظت از محیط سبز و حیوانات در سال 1372 تاسیس شده است.
مار، گوزن، خرس، آهو، قوچ، پلنگ، روباه، گرگ و رتیل از حیواناتی هستند که کودکان متولد شده در شهر هیچ یک را به چشم ندیده اند. پس اگر به دنبال گذران یک روز شاد و البته همراه با آموزش برای کودکان خود هستید به طور حتم سری به این موزه بزنید.
در ضمن اگر حیوان خانگی دارید همراه خود ببرید. نترسید! این موزه حیوان شما را «تاکسیدرمی» (آکنده سازی) نخواهد کرد! بلکه موزه ی طبیعت و حیات وحش ایران دارای مرکزی برای معاینه و درمان حیوان های خانگی است و شما می توانید حیوان خانگی خود را برای معاینه همراه خود به این مرکز ببرید.
اگر هم به فکر خرید یک حیوان خانگی هستید و تاکنون نسبت به بیماری و سالم بودن حیوان ها تردید داشته اید، این مرکز حیوانات مختلف اهلی از جمله پرندگان، سنجاب، خرگوش، سگ و ماهی به فروش می رساند.
*** موزه ی هنرهای معاصر
به طور حتم هنری ها سری به اینجا زده اند. در خیابان کارگر شمالی در کنار پارک لاله ی تهران ساختمانی با الهام از معماری سنتی ایران بنا شده است که یکی از نمونه های باارزش و کم نظیر معماری نوین ایران است.
موزه ی هنرهای معاصر در ابتدا چشم بازدیدکنندگان هنردوست خود را به معماری و تزییناتی ساختمان خیره می کند و سپس بازدیدکنندگان را به تامل در هنر و فرهنگ ایرانی وا می دارد.
نزدیک به سه هزار اثر ارزشمند که متعلق به نخبگان دیروز و امروز هنر تجسمی ایران و جهان است، در این موزه نگهداری می شوند.
استفاده از کتابخانه ی غنی این موزه در باره ی هنر نیز پیشنهاد ویژه برای هنرمندان و هنردوستان است.
*** موزه ی ملی فرش
بی تردید فرش ایرانی در جهان بی همتا است. در بسیاری از نقاط جهان، ایران را به مدد فرش های زیبای تبریز و کاشان می شناسند.
اگر در ضلع شمالی پارک لاله چشمتان به ساختمانی با نمای دار قالی به چشم خود مطمین شوید که آنجا موزه ی فرش ایران است. این ساختمان زیبا انواع قالی های دست بافت و گلیم را در خود جای داده است. قالی های مرغوب از لحاظ رنگ آمیزی، طرح، بافت و قدمت شان مورد توجه موزه ی فرش قرار گرفته است.
فرش قدیمی «پازیریک» با قدمت 2500 ساله که بافت ایران در دوره ی هخامنشی بوده است نیز در این موزه نگهداری می شود.
قالیچه های تصویری با نقش های جذاب نیز از دیگر جاذبه های این موزه است که از دیدن آنها نمی توان گذشت.
*** موزه ی جواهرات ملی
تا اینجا مربوط به علاقه مندان به تاریخ معاصر و هنر ایران بود. اما از این به بعد مختص خانم های علاقه مند به طلا و جواهر و زیورآلات است؛ خانم هایی که کنجکاو به دانستن این هستند که زنان پیش از آنها از چه زیورآلاتی برای آراستن خود استفاده می کردند و چه یاقوت ها و الماس هایی در دل تهران جا خوش کرده اند، به طور حتم سری به این موزه بزنند.
موزه ی جواهرات ملی در خیابان فردوسی، جواهرات زیبا و باقی مانده از زمان حکومت صفویه تا زمان پهلوی به نمایش گذاشته است.
در زمان شاه سلطان حسین خزاین دولت از سوی افغان ها به غارت رفت و به هندوستان منتقل شد. نادرشاه نیز پس از به قدرت رسیدن در لشگرکشی به هند توانست بخشی از اموال و خزاین به غارت رفته از جمله جواهرات و الماس دریای نور را به ایران بازگرداند.
در زمان قاجار هم مجموعه ی جواهرات جمع آوری شده بر تاج کیانی، تخت نادری، کره ی جواهرنشان و تخت طاووس نصب شد. زیبایی جواهرات موزه ی جواهرات به حدی اغواکننده است که هر فردی در آن لحظه خیال داشتن آنها را می کند.
دریای نور درشت ترین و زیباترین الماس برلیان در میان گوهرهای سلطنتی ایران و از گوهرهای معروف جهان است. قدمت این الماس هزار سال است. هم اکنون نیز این الماس در میان 457 قطعه ی برلیان ریز و باکیفیت عالی در میان تاجی می درخشد. البته اگر فتحعلی شاه قاجار می دانست که با حک کردن عبارت «سلطان صاحب قران فتح علی شاه قاجار 1244» در یک سمت الماس دریای نور از ارزش آن می کاهد، شاید دست به این کار نمی زد. البته شاید.
کره ی جغرافیایی الماس نشان هم از آن دسته آثاری است که نمی توان از آن به سادگی گذر کرد. قاره ی آسیای نقشه با یاقوت و لعل پوشانده شده است و کوه دماوند هم با یاقوت درشتی به نام «اورنگ زیب» در میان آسیا می درخشد.
تاج، نیم تاج و گردنبند فرح پهلوی، کمربند زرین، تخت نادری و جقه ی نادری هم از زیباترین جواهرات این موزه است.
موزه های تاریخ طبیعی، دکتر حسابی، استاد صبا، امام علی، پست و تلگراف، بانک، تنوع زیستی، سینمای ایران، شهید رجایی، صنعتی، صنعت برق ایران، نقشه، حیات وحش، سرخه حصار، نقاشی پشت شیشه، سکه، دوران اسلامی و عکسخانه از دیگر موزه های شهر تهران برای بازدید و علاقه مندان به شاخه های مختلف علم و صنعت، فرهنگ و هنر است.
*از: فرشته ذبیحیان (گروه پژوهش های خبری)
