ایران‌بوم

این مدرس دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری داشنجویان ایران (ایسنا)، افزود: بسیار نگران کننده است وقتی می‌خوانیم یکی از مقامات محلی یزد در توجیه اقدامات اخیر در بافت تاریخی شهر یزد، با تعبیری لطیف، آورده است که می‌خواهند بخشی از خانه‌های قدیمی را که دارای "روح معنویت" هستند، تخریب نکنند. باید از این مسئولان محترم پرسید که روح معنویت تک بناها را با چه ملاکی اندازه می گیرید؟

وی تاکید کرد: احترام به روح معنویت بافت تاریخی یزد نیاز دارد که بی‌درنگ بولدزرها را از آنجا خارج کنید. اگر شما (به درستی) معتقد هستید که معمار "هرخشت خام این خانه‌ها را با صدای «یاالله» گذاشته است"؟، چرا با نعره‌های سهمگین و تیغه‌های پولادین بولدزر آنها را از هم می‌درید؟ اگر زمانی متخصصان بافت‌های کهن و شهرهای تاریخی تصمیم گرفتند که واحدی را تعمیر یا مداخلاتی در بافت انجام دهند، باید با نیروی انسانی این کار صورت گیرد، چون حضور بولدوزر در آن بافت، تعرض به معنویت آن است.

*حفظ تک بنا در بافت یزد، حفظ یک کلمه از یک کتاب

وی که یکی از سخنرانان کنفرانس بین‌المللی "تحول شهر در ایران" (Urban Change in Iran) است، که هشتم و نهم نوامبر 2012 و با حضور متخصصان شهرهای ایرانی در لندن برگزار شد، گفت: در این نشست مطرح شد که حذف بافت‌های کهن در شهرهای تاریخی را می‌توان به مثابه‌ی تخریب حافظه و هویت آنها به شمار آورد.

او اظهار کرد: متخصصان، بسیاری از بافت‌های تاریخی را مانند اسنادی مکتوب و متونی نگارش یافته دانسته‌اند که حذف حتا یک نقطه از آن متون، می‌تواند خوانش و فهم آنها را با مشکل مواجه کند.

وی با اشاره به اتفاق‌هایی که در روزهای گذشته در بافت تاریخی یزد رخ داده است، گفت: مسئولان می‌گویند که برخی واحدهای باارزش بافت تاریخی یزد را نگه می‌داریم و بقیه را حذف می‌کنیم، این عمل مانند آن است که کسی از وسط یک سند مکتوب تاریخی، تنها تعدادی کلمه را نگه دارد و بقیه کلمات (نقطه، کاما، حروف ربطی و غیره را که از نظر او بی ارزش هستند ) را حذف کند. بدیهی است که در این صورت بناهای تخریب نشده به همان اندازه بی‌روح و غیر قابل فهم خواهند بود که کلمات باقی مانده در دل یک سند، مخدوش هستند.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: واقعا باور کردنی نیست که یکی از مسئولان استان یزد نیمی ازتک‌بناهای شهر یزد را "بدون ارزش‌" بخواند. این مانند آن است که به گمان کسی، نیمی از کلمات یک سند تاریخی ارزشمند بدون ارزش و قابل حذف تلقی شوند.

*«بافت فرسوده» به جای «بافت تاریخی»!؟

او با بیان این نکته ‌که باید دقت داشت که مرقد مطهر امامزاده جعفر (ع) نیز مانند نگینی ارزشمند است که با دستان گهربار ساکنان خداجوی آن دارالمومنین ساخته شده و در میان سایر بناها و مظاهر فرهنگی شهر رشد کرده است، اظهار کرد: به این ترتیب روشن است که هر گونه دخل و تصرف بی رویه در بافت‌های پیرامونی می‌تواند آن معنویت، سادگی و بی پیرایگی را نیز مخدوش کند.

کریمیان در ریشه‌یابی اینگونه اقدامات در بافت‌های کهن که ممکن است به دلایلی در این روزها سرعت بیشتری پیدا کند، نیز توضیح داد: این اشتباه‌ها از انتخاب و استعمال عبارت نامفهوم " بافت فرسوده" به جای "بافت تاریخی" سرچشمه می‌گیرد. حتی در صورت استعمال عبارت نخست نیز باید توجه کرد که این فرسودگی موجب کاهش اعتبار فضاهای تاریخی شهرهای کهن نمی‌شوند؛ بلکه ارزش افزوده برای آنها ایجاد می‌کند.

*کنوانسیون‌ها می‌گویند

او تاکید کرد: با اتکا به کنوانسیون‌های بین‌المللی که مجلس ایران هم الحاق به آنها را پذیرفته است و تجربیات علمی متخصصان، نه تنها همه‌ی اجزای بافت‌های تاریخی، بلکه "معابر" و "شبکه‌های ارتباطی" نیز باید بدون دخل و تصرف بر جای خود حفظ شوند تا هویت بافت لطمه نبیند.