یادمان

از مافیای اشیاء عتیقه در ایران تا سوء‌استفاده از نام شیخ بهایی

هفته گذشته درحالی بحث مافیای اشیاء عتیقه باز شد که مجتمع‌ آرامش، آرامش رامسر را برهم ریخت، بیشا‌پور در کما و اسکلت فلزی به جنگ انار رفت. این درحالی است که مسئولان ارشد سازمان میراث‌فرهنگی بدون توجه به شمار وسیع تخریب‌ها در همایش تجلیل از شیخ‌بهایی به تقدیر از خود پرداختند.

SneakersbeShops® , Shop Online For Luxury, High-End Fashion, Expensive & Authentic Designer Brands | DH1301 , nike mens woven bonded pants sets made , nike mens woven bonded pants sets made G NRG 'Leopard' , 800 - FitforhealthShops

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ هفته‌گذشته، باز هم رشد تخریب‌ها شدت پیدا کرد. خانه نراقی‌ها روی آب رفت، بیشاپور به کما و اسکلت فلزی هم به‌ جنگ انار رفت. مسئولان میراث‌فرهنگی اما بیکار ننشستند در همایش تجلیل از شیخ‌بهایی از عملکرد خود تقدیر کردند.
 
به‌گزارش CHN، این روزها خانه نراقی‌‌ها را می‌توان خانه روی آب نام گذاشت. چندی است که مالکان این خانه 100 ساله، پای دیوارهای خانه پدری‌شان آب می‌بندند تا خانه هر چه زودتر فرو بریزد. خانه‌ نراقی‌ها هنوز هم یکی از قدیمی‌ترین و ارزشمندترین خانه های همدان به شمار می‌رود. گفته می‌شود که این خانه دارای حسینیه شخصی به قدمت دوره قاجار است.

هرچند که دیگر مالکان مشکلی برای تخریب این خانه ندارند. خانه‌ نراقی ها سال گذشته به همراه 32 اثر تاریخی دیگر از فهرست آثار ملی ایران خارج شده است. با این وجود به نظر می‌رسد هنوز نام میراث فرهنگی باقی مانده بر پیشانی خانه، مانعی برای خریداری آن به شمار می رود.
 
حسین زندی، از دوستداران میراث فرهنگی در همدان که به شدت از وضعیت این خانه اظهار نگرانی می‌کند، به chn می‌گوید:« مدت‌هاست که این خانه به حال خود رها شده و آب به پای آن بسته می‌شود و به زودی خبر تخریب آن خواهد رسید. در حالی که خانه نراقی‌ها یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین خانه‌های همدان است که می‌توانست به عنوان نمونه شاخص معماری همدان برای نسل‌های آینده باقی بماند.»
 
سرنوشت تاریک برای خانه آتش
در محله پایین بازار و در داخل حریم شهر قدیم آمل در استان مازندران، بنای قدیمی آجری و چهار گوشی قد برافراشته که نام "بقعه شمس آل رسول" را بر آن نهاده‌اند و در تاریخ 30 خرداد 1358 با شماره ثبت 1057 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بازمانده از قرن 9 هجری قمری به ثبت رسیده‌است.
 
برخی آن را آتشکده نامیده‌اند و گروهی هم آن را آرامگاه شمس آل رسول می‌دانند؛ اما کاربری این بنا در گذشته هرچه که بوده، با همه ارزش‌های معماری‌اش، امروز مهجور و تنها به حال خود رها شده و کارهایی که به نام مرمت روی آن انجام می‌شود به جای التیام بخشیدن به زخم‌های چندصدساله‌اش، بیشتر به بزک ناشیانه شبیه است.
 
اگرچه کاربرد آجرهای مختلف با ابعاد متنوع کار تاریخ گذاری بنا را از راه شناسایی مصالح دشوار می‌کند، اما "دکتر محمد کریم پیرنیا" در «آشنایی با معماری اسلامی» از آن با عنوان بنایی که معماری پارتی دارد ( اشکانی- ساسانی) یاد می‏کند و معتقد است که با توجه به سبک معماری آن، شالوده اصلی بنا به دوران پیش از اسلام و آغاز دوره اسلامی بازمی‏گردد و پس آن در قرن نهم هجری کاربری مقبره پیدا کرده بدون آن که دخل و تصرف چندانی در سبک معماری آن ایجاد شود.
 
 
درحال‌حاضر وجود زباله و نخاله در محوطه، حریم نامشخص و بی‌توجهی به کاوش یا گمانه زنی‌های متداول در چنین محوطه‌هایی، استفاده از آجر سوراخ دار امروزی به جای آجر خشتی برای مرمت و بکارگیری سیمان به جای ملات اصلی، گوشه‌ای از وضعیت فعلی این بناست.
 
ناهمواری سطح محوطه و رویش گیاهان هرز به صورت انبوه در اطراف بنا، موجب افزایش رطوبت سطحی و نم کشیدگی پی و بدنه بنا شده‌است.
 
کاظمی با اشاره به این وضعیت معتقد است: «گیاهان و علف‌هایِ هرزی که دورادورِ آن بنا را پوشانده باعث رطوبتِ تصاعدی در آجرهایِ نمایِ ساختمان شده و به تبع ِ آن، موجب شوره زدن و وارد آمدن آسیب جدی به بنا شده است.»
 
بیشا‌پور در کما!
با اینکه نزدیک به یک سال از اتمام آخرین فصل حفاری در شهر تاریخی بیشاپور می‌گذرد، اما طبق گفته‌های فعالان میراث‌فرهنگی، دیوار‌هایی که طی عملیات کاوش از دل خاک آزاد شد‌ه‌اند، به نامناسب‌ترین شکل ممکن و با کم توجهی کامل از سوی پایگاه پژوهشی بیشاپور به حال خود رها شده‌اند.
 
به‌گزارش CHN، محوطه باستانی بیشاپور نشانه‌ای بارز از گستره هنر در دوره ساسانی است. نگهداری از این محوطه باستانی همواره با انتقاداتی مواجه است که از آن جمله می‌توان به تاسیس موزه‌ای برای نگهداری از اشیاء آن اشاره کرد. با این‌حال بیشاپور کمتر از تخت‌جمشید نیست و نیاز به شیوه‌های دقیق مراقبتی دارد.
«محسن عباسپور» فعال میراث‌فرهنگی کازرون دراین باره به خبرگزاری میراث‌فرهنگی می‌گوید:« درحال‌حاضر بیشاپور باز هم در شرایط نابسمانی به‌سر می‌برد. اینبار نوبت به‌دیواره‌هایی رسیده است که پس از آخرین فصل کاوش بدون ساماندهی به‌حال خود رها شده‌اند».
 
اسکلت فلزی به جنگ ارگ انار می‌رود
حریم ارگ انار بار دیگر در معرض خطر جدی مخدوش شدن قرار گرفت. اگرچه چند ماه است که ساخت و ساز مقبره شهید گمنام در حریم ارگ تاریخی انار کرمان متوقف شده اما شنیده‌ها حاکی از آن است که متولیان این بنا در یکی از کارگاه‌های انار در حال آماده کردن اسکلت فلزی هستند تا ساخت و ساز آن را در زیربنای حدود 360 متر مربع و ارتفاع 12 متر در 80 متری ارگ دوباره آغاز کنند.
 
متولیان این مقبره در حالی می‌خواهند در دامنه تپه ارگ تاریخی انار، ساخت و ساز کنند که روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در بهمن 1391 اعلام کرد: «در حال حاضر شهرداری و سایر ادارات در خصوص واگذاری و انجام ساخت و سازهای شهرستان ملزم به اخذ مجوز و اعلام نظر از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان هستند و نمونه بارز آن جلوگیری از ساخت ساختمان جدید شهرداری انار در ضلع غربی ارگ می‌باشد که در همان مرحله اول متوقف گردید.»
 
محمدرضا نسب عبداللهی، دوستدار میراث فرهنگی در این باره به chn می گوید: «سازمان میراث فرهنگی با ساخت و ساز در ضلع غربی ارگ انار که بین این زمین و ارگ، خیابان قرار دارد، مخالفت کرده است. وقتی ساخت و ساز در این زمین که بین آن و ارگ، یک خیابان قرار دارد و با ارگ 75 متر فاصله دارد، غیرقانونی دانسته شده؛ به طریق اولی و بر اساس همین رویه، ساخت و ساز در ضلع شمالی ارگ که از قضا در دامنه تپه ارگ قرار گرفته و هیچ خیابانی هم بین این قسمت و ارگ فاصله نیانداخته و با ارگ 80 متر فاصله دارد، غیرقانونی‌تر است.»
 
«مجتمع آرامش» آرامش رامسر را برهم ریخت!
 
ساخت مجتمع تجاری آرامش، مقابل باغ 33 هکتاری و درحریم 4 اثر تاریخی رامسر درحالی رو به اتمام قرار دارد که کارشناسان میراث ‌فرهنگی خبر از تراکم 90 درصدی و ارتفاع بیش از 5/8 متر را می‌دهند. گفته می‌شود طرح سطح اشتغال و ارتفاع در آخرین جلسه‌ای که در سازمان میراث‌فرهنگی تشکیل شده بود، مورد موافقت کمیته شورای فنی قرار نگرفت اما شنیده‌ها حاکی از آن است که این طرح هفته گذشته، در دفتر یکی از اعضای شورای فنی سازمان میراث‌فرهنگی با حضور 3 تن از اعضا تایید شده و قرار است به‌زودی اعلام شود.
 
روزی که قرار شد مجتمع آرامش مقابل باغ‌های 33 هکتاری رامسر پی‌ریزی شود، قرار نبود از ضوابطی که برای ساخت این ‌برج‌ها لحاظ شده تخطئی صورت بگیرد. اما گویی ارتفاع 5/8 متر با سطح اشغال 40 درصد برای سازندگان به‌صرفه نبوده که عزم‌ها برای ساخت یک طبقه اضافی و سطح اشغال 90 درصد جزم شده، به‌‌طوری‌که شنیده شده این طرح مورد موافقت اعضای شورای فنی سازمان میراث‌فرهنگی هم قرار گرفته است.
این درحالی‌است که کارشناسان میراث‌فرهنگی در تاریخ 6/12/79 با بررسی حریم بناهای فوق طی نامه‌ای به شماره 1/1_ 1000876 مورخ 6/12/1380 به نهادهای مختلف ابلاغ می‌کنند. اما بحثی که درحال‌حاضر مطرح است به ضوابط حریم مشخص شده برمی‌گردد. در یکی از بندهای حریم بناهای رامسر آمده است، ارتفاع ساخت و ساز در بلوارها تنها، با ارتفاع 5/8 متر و 40 درصد سطح اشغال زمین مجاز است.
 
اما حالا، مجتمع آرامش با تخطئی از ضوابط تعیین شده، آرامش منطقه را برهم زده است چراکه مالک درخواست دوطبقه اضافی با سطح اشغال 90 درصدی دارد. اتفاقی در آینده‌ای نزدیک سبب برهم خوردن فضای رامسر و منظر طبیعی آن می‌شود.
 
مافیای اشیاء عتیقه ایران، تابویی که نمی‌شکند
 
روزانه تعداد بسیاری از بزرگترین و مهمترین محوطه‌های باستانی ایران بدون‌آنکه از سوی دستگاه‌‌ یا اهرمی قدرتمند مورد حمایت و نظارت جدی قرار بگیرند، توسط سودجویان و سوداگران اشیاء عتیقه در سطوح و دسته‌های مختلف از بین می‌روند.
 
یگان حفاظت میراث‌فرهنگی تنها نهاد ضعیف و بی‌پشتوانه‌ چارت اداری سازمان میراث‌فرهنگی محسوب می‌شود که وظیفه پاسداری از محوطه‌های باستانی ایران را بر‌عهده دارد. اما این ارگان بدون برخورداری از تجهیزات دفاعی در برابر مافیای اشیاء عتیقه در شرایط خلع سلاح شده‌ای به‌سر می‌برد.
 
«لیلا پاپلی» یکی از باستان‌شناسانی است که در سال 1377 موضوع قاچاق اشیاء تاریخی را مطالعه می‌کرد. او معتقد است، «بسیاری از یافته‌های تیم‌های قاچاق در ایران تقلبی و جعلی است. به‌طوری که وقتی بیشتر راجع به این تیم‌ها تحقیق و بررسی کردم متوجه شدم که برخی از قاچاقچیان با تشکیل کارگاه‌های حفاری تنها ادعای بیرون آوردن اشیاء تاریخی را دارند و غالب اشیاء قاچاقیان ساختگی و مجعول است».
 
آنطور که کامیار عبدی می‌گوید، درحال‌حاضر توجه نهاد‌هایی چون وزارت اطلاعات، سپاه، پاسداران میراث‌فرهنگی و حتی محلی‌ها بیش از گذشته شده اما این اتفاق هنوز نتوانسته مانعی برای فعالیت‌های زیرزمینی‌ باشد. مفرغ لرستان و اشیا جیرفت یکی از دستاوردهای قاچاقیان و سوداگران اشیاء‌ عتیقه به‌شمار می‌رود که به‌دلیل نداشتن عکس و شناسنامه به‌راحتی خرید و فروش می‌شوند.
 
عبدی اما علت عمده چنین رفتارهایی را مربوط به مسائل درونی افراد و شرایط فرهنگی جامعه می‌داند. به‌گفته او، الگوهایی که در راس جامعه قرار گرفته‌اند لازم است در برخورد با موضوعاتی از این دست سنجیده‌تر عمل کنند.
 
سوء استفاده از نام شیخ‌بهایی برای اهدای یک نشان!
 
اعطای نشان شیخ بهایی به محمدشریف ملک‌زاده رئیس سازمان میراث فرهنگی که چندماه است به این سمت منصوب شده با انتقاد رسانه‌ها و باستان‌شناس‌ها مواجه شد.
 
نشان شیخ بهایی قرار بود به دکتر مهدی رهبر، باستان‌شناس پیشکسوت ایران اهدا شود که به‌دلیل مصاحبه او با یکی از رسانه‌های منتقد به عملکرد ضعیف سازمان میراث فرهنگی، در لحظات آخر از اهدای نشان به این باستان‌شناس پیشکسوت کشور جلوگیری شده و به جای آن رحیمی معاون اول رئیس‌جمهور این نشان را به ملک‌زاده یکی دیگر از معاونان رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی اعطا کرده است.
 
8سال است که سازمان میراث‌فرهنگی به‌عنوان نهاد علمی از نبود تخصص و مدیریت کارآمد رنج می‌برد. مدیران بسیاری آمدند و رفتند و کارشناسان حوزه‌های مختلف نقدهای بسیاری بر عملکرد این سازمان وارد کردند اما مدیر ارشد سازمان میراث فرهنگی، بدون توجه به این انتقادها با بزرگ‌ترین نشان‌ها از خود تقدیر کرد. نشانی به نام شیخ بهایی که برخی آن را سوءاستفاده از نام این دانشمند عهد صفوی دانستند.
 
بهاءالدین محمدبن‌ حسین‌عاملی معروف به شیخ بهایی دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری نه‌تنها در دانش‌هایی چون فلسفه، منطق، هیأت و ریاضیات تبحر داشته که نزدیک به 95کتاب و رساله از او در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی، هنر و فیزیک بر جای مانده است. شیخ‌بهایی، فردی دانشمند و اخلاق‌مدار بود که یونسکو سال2009 را به پاس خدمات وی به علم ستاره‌شناسی، سال «نجوم و شیخ بهایی» نامگذاری کرد.
 
اکنون پرسیده می‌شود که چرا محمدشریف ملک‌زاده نشانی به نام یک دانشمند معروف عهد صفوی گرفته‏است؟ براساس این گزارش کارشناسان گفته‌اند، اگر نشانی با نام شیخ‌بهایی اهدا می‌شود باید به پژوهشگران و دانشمندانی تعلق گیرد که ویژگی‌هایی از این نشان در عملکرد آنها مشاهده شود.

• < قبلی
• بعدی >