ایران‌بوم

خبرگزاری مهر: آثار تاریخی و میراث فرهنگی شهرستان رودان به دلیل نبود اداره میراث فرهنگی و عدم توجه به میراث سه هزار ساله این منطقه مورد تاخت و تاز برخی افراد سودجو قرار گرفته است.

nike shox mens australia women soccer players - White - DA8301 - 101 - Nike Air Force 1 '07 LX Women's Shoe | Air Jordan Sneakers

به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان رودان 40 درصد لیمو ترش ایران و دو درصد مصرف جهانی این محصول را تأمین می کرد.

مردمانش اکثرا کشاورز بوده و بنا به اظهار نظر مسئولان 80 درصد ساکنان ای نشهرستان اقتصاد و درآمدشان به طور مستقم یا غیر مستقیم به کشاورزی و باغداری وابسته بود. اما 16سال خشکسالی و ادامه آن موجب شد "رودان" که به بهشت جنوب معروف بود به منطقه ای خشک بدل شود.

تردیدی نیست که تهدید درآمد مردم عامل مهمی در بروز ناهنجاریهای اجتماعی خواهد بود. در کشورهای مختلف آسیاسی و اروپایی آثار تاریخی و گردشگری منبع مهمی برای جذب گردشگر و کسب در آمد محسوب می شود به طوری که این حوزه به عنوان یک صنعت پرسود و درآمد سالانه میلیونها دلار و یورو عاید کشورهایی کرده که توانسته اند امکانات و زیرساختهای گردشگری و حفط و حراست از آثار تاریخی را به خوبی فراهم کنند.

علاوه بر آن آثار تاریخی در کنار آنکه می تواند برای مردم یک صنعت سودآور تلقی شود به عنوان هویت یک جامعه مدنظر تاریخدانان و کاوشگران تاریخ و تمدن است. شهرستان رودان از این نظر بسیار غنی است، افسوس که آثار تمدنی اش نابود می شود و مسئولان امر فقط نظاره گر آن هستند.

برای شناخت این شهر از نظر تاریخی به سراغ "کورش زمانی" استاد دانشگاه و کارشناس ارشد تاریخ اسلام رفتیم و از او در باره تاریخ و تمدن این دیار جویا شدیم.

کورش زمانی با اشاره به منابع تاریخی همچون سفرنامه آلفونسو گابریل و مسالک و ممالک ابواسحاق استخری معتقد است: رودان سرزمینی است با تاریخی کهن که به هزاره اول تا سوم پیش از میلاد یا بیشتر از آن می رسد. از یک سو با حوزه تمدنی هلیل رود و از سوی دیگر به حوزه تمدنی زاگرس در پیوند است و شاید جزئی از تمدن بزرگ ارته باشد.

وی می افزاید: وجود دو راه مهم تجاری "جاده ابریشم" و "جاده ادویه" که از این منطقه می گذشت اهمیت این دیار را دو چندان کرده بود در دوره ساسانیان که "هرمز کهنه" به یکی از شهرهای اصلی بازرگانی تبدیل شده بود و راه تجارت هم از رودان می گذشت این منطقه اهمیت دوچندان یافت. به نحوی که از روزگار هخامنشیان تا ساسانیان به منظور حفظ امنیت راههای تجاری جنوب و جنوب شرق ایران که از رودان می گذشت، "ساخلوهایی" (گروههای نظامی و امنیتی) به منطقه اعزام تا به رتق و فتق امور بپردازند.

زمانی در ادامه اظهارداشت: "جگین"، "برنطین"، "کومین" (کمیز) و "رودخانه" از جمله مناطقی بوده که مرکز تجمع انسانی قلمداد می شد، همین امر حکایت از وجود تمدن کهن دارد.

از او پرسیدیم "چرا این سرزمین کمتر معرفی شده و در شناساندن این شهرستان غفلت صورت گرفته است؟" این استاد دانشگاه پاسخی روشن و صریح می دهد: علت اینکه این منطقه کمتر معرفی شده به دلیل آنست که این سرزمین با ولایت "مغستان" (هرمز کهنه و میناب) پیوند دارد، به عبارت روشن تر رودان از گذشته تا عصر حاضر بخشی از سرزمین هرمزکهنه و میناب شناخته می شد، و لذا از آن به هرموز و میناب یاد شده است. هر چند با افول قدرت ملوک هرمز به روزگار صفویه راه تاریخی هرمز، جیرفت اهمیت خود را از دست داد اما نافی تاریخ کهن رودان نیست.

اما شهرستان رودان با این پیشینه تاریخی می رود که آثار تمدنی اش به واسطه کم توجهی و عدم استقرار نمایندگی میراث فرهنگی در این شهرستان محو شود.

سرنوشت سنگ نوشته های باد افشان نامعلوم است

سنگ نبشته های میخی و تصویری "هیروگلیف" در منطقه باد افشان رودان حاکی از تمدن دیر پای رودان دارد که طبق نظر کارشناسان سازمان میراث فرهنگی به عصر ایلامی و آشوری می رسد. سنگ نوشته هایی که شاید حتی قطعه ای از آن هم در منطقه وجود نداشته باشد.

سنگ نگاره های برنطین نیز بر هویت تاریخی این خطه از ایران صحه می گذارد. ارزش سنگ نگاره ها بر کارشناسان میراث فرهنگی پوشیده نیست. سنگ نگاره ها در واقع تاریخ مکتوب و شناسنامه خوانای یک منطقه یا سرزمین است. سئوال اینجاست که چرا از این شناسنامه حراست مناسبی نمی شود.

"قلعه کمیز" جز تلی از خاک باقی نمانده است

قلعه های متعدد کمیز، بیژن، مهران، شمیلو، تم سیدی، گشوئیه، برنطین و جغین همگی حکایت از تاریخ کهن رودان در دوره ایلامی دارد. قلاع دیگری مثل قلعه دهبارز، اسلام آباد، قلعه ناصر آباد که هیچ اثری از آنها وجود ندارد. مرکز رودان در گذشته محلی به نام "باسی" در دشت کمیز بوده است که برای حفاظت از آن نیز قلعه‌ای روی صخره بنا شده بود و به قلعه کمیز معروف است.

این اثر تاریخی پس از سالها بی توجهی در سال 82 شناسایی و در همان سال در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. مصالح به کار رفته در آن خشت و قلوه سنگ است و قدمت آن به دوره اسلامی و احتمالا دوره ایلخانی تا صفویه بر می رسد، "قلعه کمیز" بر روی تپه‌‌ صخره‌ای قرار گرفته که اطراف آن با یک دیوار دفاعی محصور شده است.

معاون سازمان میراث فرهنگی هرمزگان معتقد است این قلعه نیازمند مرمت و نگهداری به طور دائمی است و باید برای آن ردیف اعتباری خاص در نظر گرفته شود. شاید از این همه قلعه ساخته شده در رودان فقط "قلعه کمیز" باقی مانده است که اگر باز هم بی توجهی ها ادامه یابد تردیدی نیست که دیگر اثری از تاریخ و تمدن این خطه باقی نخواهد ماند.

تپه مارون همواره مورد هجوم سارقان اشیا عتیقه بوده است

تپه مارو "موران" در جلگه کمیز واقع است در گذشته محل دفن مردگان و اشیای گران قیمت بوده است. گفته می شود در نام این تپه از مار استفاده شده تا مردم جرات نزدیک شدن به آنجا را نداشته باشند. تم مارون محوطه‌ای در شهرستان رودان است که پس از 150 سال از شکل‌گیری باستان‌شناسی در کشور، برای کاوش و لایه‌نگاری آن اقدام شده است.

کاوشهایی که سال گذشته دکتر سرلک در تپه مارون انجام داد پیشینه تاریخی این دیار را به هزاره اول تا سوم پیش از میلاد می رساند.

یک شهروند رودانی به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه افراد سوءاستفاده گر شبانه به این منطقه می آمدند و اقدام به حفاری های غیر مجاز می کردند.

دهقانی افزود: از طرف دیگر مردم هم در این رابطه توجیه نیستند در واقع اگر به اهمیت آثار تاریخی پی می بردند از جان خود برای حراست از آن مایه می گذاشتند.

وی اظهارداشت: تپه مارون حفاظت شده است اما قبل از اینکه تمهیداتی برای حراست از آن اندیشیده شود مورد سوءاستفاده قرار می گرفت و اگر الان هم متولیان جدی نباشند خیلی به آینده نمی توان امیدوار بود.

گورستان گروی ذخیره ای گرانبها از اشیاء تاریخی

کورش زمانی کارشناس ارشد تاریخ اسلام در این خصوص می گوید: از آغاز عملیات باستان‌شناسی در گورستان 100 هکتاری "گروی" تاکنون هشت گور کاوش شده که یکی از آنها مربوط به گور یک نوزاد است. این گورها به شکل چهار چینه سنگی و با استفاده از قلوه سنگ‌های رودخانه و ملات گل ساخته شده‌اند.

وی ادامه داد: پوشش گورها به صورت گور تپه و گورها بر روی سطح زمین قرار دارند به گونه‌ای که زیر بدن مرده‌ها با سنگ‌ریزه پر شده تا مرده با زمین ارتباطی نداشته باشد. با توجه به بررسی شیوه تدفین بر روی یکی از گورها مشخص شد که شیوه تدفین به صورت جنینی بوده است، همچنین به همراه این اجساد اشیای تدفینی همچون هدایای سفالی، اشیای آهنی مانند حلقه، خنجر و مهره‌های تزئینی کشف شد.

زمانی اضافه کرد: این گورستان در منطقه ای بین رهدار و رودخانه قرار دارد. باستان شناسان قدمت این گورستان را به نیمه دوم هزاره اول تخمین زده‌اند.

زمانی در ادامه از طمع ورزی سود جودجویان گلایه دارد و عنوان می کند: متاسفانه سودجویان با سرقت اشیا تاریخی به هویت این منطقه لطمه می زنند. باید متولیان امر چاره اندیشی کنند زیرا هنوز سازمان میراث فرهنگی در این شهرستان نمایندگی یا اداره دارد. شهری که از غنای تمدنی و تاریخی بهره گرفته و البته می تواند از این آثار به نفع اقتصاد منطقه نیز بهره گرفته شود.

کاوشهایی در تم یا تپه سل تمروکه نیز توسط دکتر دشتی در آنجا صورت گرفت و وجود گورستانهای سرجوئیه ، ده ماتون، چهار دهنه ای، دشت صفای برنطین، جغین، مازغ کران، قبرستان و منطقه باستانی مریدان (مریدو) نشان دهنده هویت تاریخی و فرهنگ و تمدن رودان زمین است.

آخرین اثر ثبت شده تاریخی رودان در معرض نابودی کامل قرار دارد

"کاخ نازدشت" رودان آخرین اثر فرهنگی تاریخی است که در استان هرمزگان به ثبت رسیده نیز در این شهرستان واقع است اثری که در پی بی توجهی ها رو به نابودی است. کاخ نازدشت که مربوط به دوره پهلوی دوم است و در منطقه رودخانه، واقع شده در روستای نازدشت قرار دارد. این اثر در تاریخ هفت خرداد ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۳۰۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. تصاویری که از این اثر تاریخی گرفته شده، نشان دهنده عمق بی توجهی ها است.

ناپدید شدن سنگ نگاره ها، غارت آثار باستانی و حفاری های غیر مجاز موجب خواهد شد تا این سرزمین کهن با پیشینه تمدنی غنی همچنان ناشناخته باقی بماند. با این احوال رودان به عنوان منطقه ای که 14 اثر باستانی اش به ثبت ملی رسیده و البته آثار تاریخی دیگری هم دارد که به ثبت نرسیده و بخشی از هویت این دیار و استان ماست فاقد اداره میراث فرهنگی و گردشگری است.

اداره ای که می تواند با وجودش در این شهرستان هم میراث دار و نگهبان حقیقی هویت و تاریخ این دیار باشد و هم با برنامه ریزی دقیق در پویایی اقتصاد منطقه با عنایت به مشکلاتی که دامن گیر مردمان این شهرستان شده، گامهای موثر و مثبتی بر دارد.