ایران‌بوم

به گزارش «میراث خبر»، تنگه 18 کیلومتری بلاغی در فاصله 4 کیلومتری از محوطه ثبت جهانی پاسارگاد جای گرفته و بخشی از نخستین پایتخت هخامنشیان محسوب می شود. این تنگه که به اعتقاد برخی کارشناسان محل عبور راه شاهی؛ مهم ترین راه باستانی کشور بوده و پاسارگاد را به تخت جمشید و شوش متصل می کرده در خود آثاری از سکونت های غارنشینی و سکونت هایی از هزاره های قبل از میلاد تا دوران اسلامی را جای داده است.
بابک کیال سرپرست محوطه باستانی پاسارگاد در مورد اعزام گروه کارشناسی به منطقه تنگه بلاغی گفت: «یک تیم پنج نفره از کارشناسان باستان شناسی و سفال شناسی برای شناسایی محوطه های باستانی موجود در تنگه بلاغی به منطقه اعزام شده اند. این گروه تا پایان مرداد ماه با انجام مطالعات در منطقه، تعداد و اهمیت محوطه های موجود در تنگه را بررسی می کنند.»
برای ساخت سد سیوند در منطقه پاسارگاد و دشت مرغاب حدود 8 کیلومتر از تنگه بلاغی به همراه آثار درون آن به زیر آب فرو خواهد رفت.
«مسعود آذرنوش»، رییس پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی نیز در مورد تهیه طرح نجات بخشی آثار موجود در تنگه بلاغی گفت: «گروه اعزامی به منطقه که تاکنون پیش از 50 محوطه را در تنگه شناسایی کرده اند قرار است با انجام بررسی ها تمام محوطه های موجود در منطقه شناسایی شود تا براساس آن طرح نجات بخشی برای جمع آوری آثار این محوطه ها تهیه شود.»
وی همچنین با بیان این که نجات بخشی آثار درون تنگه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، گفت: «بعد از تهیه طرح نجات بخشی و مشخص شدن تعداد و نقشه محوطه های موجود در تنگه که بر اثر ساخت سد به زیر آب فرو می روند، این طرح ها برای گرفتن کمک های جهانی به فراخوان گذاشته می شود.»
طی چند سال گذشته در کشورهای باستانی جهان برخی از سدها در کنار رودخانه های باستانی و محوطه باستانی که به منظور تامین آب و توسعه اقتصادی ساخته شده باعث به خطر افتادن بسیاری از محوطه های باستانی جهان شده است. از آن جمله می توان به ساخت سد «اسوان» در مصر و ساخت سد «گورجس» در چین اشاره کرد که مقامات کشور چین و مصر برای نجات محوطه های باستانی از کمک های جهانی بهره های فراوانی را بردند و طی این عملیات بسیاری از محوطه های جهانی از جمله معابد نوبی از خطر غرق شدن نجات یافت.
به اعتقاد کارشناسان ساخت سد سیوند به جز ایجاد مشکل برای آثار درون تنگه، به دلیل به وجود آوردن شرایط خاص در منطقه به آسیب دیدن سازه های اصلی محوطه جهانی پاسارگاد از جمله کاخ ها و آرامگاه کوروش منجر می شود.
با توجه به این که محوطه باستانی پاسارگاد در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است ساخت سدی در نزدیکی آن شاید بتواند در آینده این پرونده جهانی را با مشکلاتی رو به رو کند و اعتراضاتی از سوی کارشناسان جهانی و یونسکو به دنبال داشته باشد. به گفته کارشناسان پروژه پارسه و پاسارگاد؛ حدود یک کیلومتر از منطقه ای که بر اثر ساخت سد سیوند به زیر آب فرو خواهد رفت در حریم پرونده جهانی پاسارگاد جای گرفته است لذا ساخت این سد می تواند موقعیت پرونده اخیر را به مخاطره بیندازد.
پاسارگاد نخستین پایتخت هخامنشیان؛ پنجمین محوطه جهانی ایران است که طی آخرین جلسه یونسکو که در ماه گذشته در چین برگزار شد به علت دارا بودن شاخصه های فراوان با صد در صد آرا در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. هر اثر که در فهرست جهانی یونسکو جای می گیرد طبق کنوانسیون میراث طبیعی و تاریخی باید از سوی کشور نگهدارنده اثر مورد توجه ویژه قرار گیرد و هیچ گونه اقدامی در راستای به خطر افتادن آن انجام نشود.
ساخت سد خاکی سیوند از سال 1368 در تنگه بلاغی بر روی رودخانه پلوار شروع شده است. به گفته مسئولان؛ آبگیری این سد طی 2 تا 3 سال آینده آغاز می شود. فاصله دهانه اصلی سد تا آثار و سازه های اصلی محوطه پاسارگاد نزدیک به 17 کیلومتر و فاصله خط پایان آبگیری دریاچه تا سازه های اصلی و آرامگاه کوروش حدود 9 کیلومتر است.
محوطه باستانی پاسارگاد در 70 کیلومتری شمال تخت جمشید در استان فارس و در فاصله سه کیلومتری از جاده شیراز _ آباده قرار دارد. در مجموعه باستانی پاسارگاد آثار تاریخی و باستانی ارزشمندی قرار دارد که از مهم ترین آنها می توان به آرامگاه کوروش، کاخ بارعام، کاخ دوازده و آثار جای گرفته در تنگه بلاغی اشاره کرد. پاسارگاد نخستین پایتخت هخامنشیان است که به دستور کوروش نخستین پادشاه هخامنشی ساخته شده و کهن ترین نظام باغ سازی ایرانی و الگوهای جدید معماری در آن اجرا شده است.