ایران‌بوم

تهران _ 12 اسفند 1383 _ میراث خبر
گروه استان‌ها: باستان‌شناسان ایرانی و ایتالیایی با ادامه کاوش‌های خود در دریاچه سد سیوند و برای نجات آثار باستانی تنگه بلاغی، در کنار راه شاهی یک دهکده متعلق به دوران هخامنشی را کشف کردند.
این روستا تا یک سال دیگر و همزمان با شروع آب‌گیری سد به زیر آب خواهد رفت و غرق می‌شود.
تنگه 18 کیلومتری بلاغی در فاصله 8 کیلومتری از محوطه ثبت جهانی پاسارگاد در استان فارس جای گرفته و بخشی از چشم‌انداز باستانی پاسارگاد است. این تنگه به اعتقاد کارشناسان محل عبور راه‌ شاهی، مهم‌ترین راه باستانی کشور است که به دستور داریوش هخامنشی ساخته شده است. این راه باستانی پاسارگاد را به تخت جمشید و شوش متصل می‌کرده است. در درون این تنگه آثاری از دوران غارنشینی و سکونتگاه‌هایی از دوران پیش از میلاد تا دوران اسلامی وجود دارد.
«علیرضا عسگری»، سرپرست ایرانی تیم مشترک ایران و ایتالیا گفت: «با ادامه کاوش‌ها در یکی از محوطه‌های باستانی در داخل تنگه بلاغی که تصور می‌کردیم متعلق به دوره فراهخامنشی باشد و با جمع‌آوری پنج هزار قطعه سفال از سطح این محوطه و در زیر یک لایه آب‌رفتی به بقایای معماری و سازه‌هایی سنگی متعلق به یک دهکده به جای مانده از دوران هخامنشی برخورد کردیم.»
وی با اشاره به این که باستان‌شناسان از این کشف به شدت حیرت‌زده شده‌اند، گفت: «در ابتدا تصور می‌کردیم با یک محوطه سکونتگاهی موقت روبه‌رو باشیم ولی وقتی به آثار یک دهکده یک هکتاری برخورد کردیم غافلگیر شدیم. کشف این روستا با توجه به این که در کنار راه شاهی جای گرفته است در آینده و با کاوش‌های بیشتر می‌تواند اطلاعات زیادی را در مورد زندگی در دوره هخامنشی در اختیار قرار دهد.»
به گفته عسگری با توجه به گستردگی این محوطه به نظر می‌رسد که باستان‌شناسان ایرانی و ایتالیایی تا پایان این فصل کاوش که تا اواخر اسفند ماه ادامه دارد تنها بتوانند یک بخش کوچکی از این محوطه را شناسایی کنند.
آب‌گیری سد سیوند براساس برنامه اعلام شده از سوی وزارت نیرو تا پایان سال آینده آغاز می‌شود.
قرار است تا زمان آب‌گیری گروه‌های مشترک مختلفی از کشورهای فرانسه، انگلستان، لهستان، آلمان، استرالیا و ژاپن در نجات محوطه‌های باستانی تیم ایرانی را کمک کنند. در اولین قدم از این طرح از دو هفته پیش 7 نفر از کارشناسان ایتالیایی با تخصص‌هایی مختلف و با همکاری 7 نفر از کارشناسان ایرانی کار خود را آغاز کرده‌اند.
با شروع آب‌گیری سد، در حدود 8 کیلومتر از تنگه بلاغی به همراه آثار دوران آن به زیر آب فرو خواهد رفت. در چند ماه گذشته گروهی از کارشناسان بنیاد پژوهشی پارسه و پاسارگاد و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اقدامات کارشناسی برای تهیه طرح نجات‌بخشی محوطه‌های باستانی موجود در تنگه را آغاز و بیش از 100 محوطه باستانی را شناسایی کردند.
«بابک کیال»، سرپرست مجموعه باستانی پاسارگاد در مورد محوطه‌های باستانی شناسایی شده، گفت: «در این بررسی‌های محوطه‌های باستانی شامل تپه‌های پیش از میلاد، کوره‌های ذوب فلز، غار و سکونت‌گاه‌های پیش از میلاد، کوره‌های سنگی مربوط به دوره فرمانروایان فارس (فرته‌داران)، دو قبرستان دسته جمعی مربوط به دوران اشکانی، بیش از 7 کیلومتر مرز سنگی مربوط به دوران اشکانی و دیگر محوطه‌های باستانی که بر اثر ساخت سد زیر آب می‌رود شناسایی شد.»
طی چند سال گذشته در کشورهای باستانی جهان برخی از سدها در کنار رودخانه‌ها و محوطه‌های باستانی به منظور توسعه اقتصادی و تامین آب ساخته شده‌اند. اما این سدها موجب به خطر افتادن بسیاری از محوطه‌های باستانی جهان شده است. کارشناسان جهان نیز با توجه به اهمیت طرح‌های عمرانی و اقتصادی، نجات‌بخشی محوطه‌های تاریخی را آغاز کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به سد «اسوان» در مصر اشاره کرد. کشور مصر برای ادامه روند توسعه اقتصادی و عمرانی کشور خود، کمیته‌ای جهانی را به رهبری یونسکو تشکیل داد و با کمک کارشناسان جهانی طی یک سال عملیات بسیار گسترده معابر «نوبی» را از خطر غرق شدن نجات داد.
پاسارگاد پنجمین محوطه جهانی ایران است که طی آخرین جلسه یونسکو در تیر ماه سال 1383 که در چین برگزار شد به علت دارا بودن شاخص‌های فراوان با صددرصد آرا در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.
ساخت سد سیوند از سال 1371 در تنگه بلاغی ورودی رودخانه پلوار، بدون توجه به وجود آثار تاریخی و باستانی آغاز شده است.