یادمان
نخستین رج از خشت‌های معماری دوره ماد پشت سد کلان ملایر کشف شد
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- چهارشنبه, 29 ارديبهشت 1389 08:18
- آخرین به روز رسانی در چهارشنبه, 29 ارديبهشت 1389 08:18
- نمایش از چهارشنبه, 29 ارديبهشت 1389 08:18
- بازدید: 6934
خبرگزاری میراث فرهنگی_ گروه میراث فرهنگی_ حسن ظهوری_ سومین فصل از کاوش‌های باستان شناسی گونسپان پاتپه ملایر، منجر به شناسایی نخستین رج از خشت های دوره ماد و همچنین کشف سفال های شاخص این دوره شد."مهرداد ملکزاده"، سرپرست هیات کاوش دراین باره به CHN گفت: «در سومین فصل کاوش در گونسپان پاتپه ملایر اهم یافته های گروه کاوش عبارت است از بقایای زیرین لایه های استقرار اشکانی گونسپان همراه با سفالینه های خوش ساخت جلینگی (کلینکی) و آشکار شدن فوقانی ترین رج خشت های مربوط به معماری عصر آهن پایانی که با مجموعه ای از تکه سفال های نخودی غربی جدید همراه بوده و در نظر بسیاری از متخصصان، سفال مشخصه دوره ماد است.»
دور تازه کاوش‌ها در این محوطه به سرپرستی مهرداد ملکزاده و به معاونت علی هژبری از اوایل آبان آغاز و مشخصاً به جهت آزاد سازی نهایی و کامل بافت معماری عصر آهن در این تپه و ایجاد کارگاه و برش لایه نگاری پلکانی تا خاک بکر سازماندهی شده است.
ملکزاده درباره کاوش در این تپه به CHN گفت: « امیدواریم با ایجاد چهار کارگاه 10x 10 در مجاورت یکدیگر در گونسپان گونه ای دیگر از معماری عصر آهن پایانی را در کنار بافت معماری نیایشگاهی در نوشی جان و بافت معماری سیاسی در گودین با دوره ای مشابه به دست آید.»
به گفته ملکزاده، گونسپان تپه ای کله قندی و بزرگ با ارتفاع بیش از 30 متر از دشت است که به دلیل برپایی سد کلان ملایر در این ناحیه در گذشته یک فصل کاوش به سرپرستی علی خاکسار در آن انجام شد.
در بالاترین لایه های کاوش های "خاکسار" بافت معماری روستایی از روزگار صفوی و شواهدی از معماری دیرینه تر احتمالی سلجوقی آشکار شد، که این مطالعات پس از شروع عملیات عمرانی سد کلان ملایر بار دیگر از سر گرفته شد.
پس از آن در دور دوم کاوش ها به سرپرستی حسن رضوانی دژ بزرگ اشکانی در زیر لایه های قرون میانی اسلامی پدیدار شد. معماری بسیار مستحکم، دیوارهای سنگی و باروی سترگ خشتی به همراه فراوانی سفال های نوع جلینگی (کلینکی) نشان از رونق دژ در روزگار آبادی می دهد.
ملکزاده گفت: «تداوم کاوش ها و احداث دو کارگاه لایه نگاری به دست علی هژبری زیر نظر حسن رضوانی نشان دهنده غنای آثار گونسپان است. کاوشگران در زیر لایه های اشکانی موفق به شناسایی بافت معماری منسجم خشتی شدند که در تمام تپه گسترده است و به عصر آهن 3 (دوره ماد و شاید اوایل هخامنشیان) تعلق دارد.»
وی افزود: «احداث دو کارگاه لایه نگاری در دو بر شمالی و جنوبی تپه همچنین ایجاد کارگاه پیشرو، که ویژگی های بیشتری از معماری عصر آهن را در اینجا نمایان ساخت، مشخص کرد که احتمالاً مجموعه معماری بس مفصل در اینجا مدفون است. همچنین در ادامه برش لایه نگاری، نشانه هایی از عصر مفرغ پایانی هم روزگار با لایه های گیان 3 - گودین 3 و دیرینه تر از عصر مفرغ میانی در گونسپان شناسایی شد.»
ملکزاده با بیان اطلاعات موجود از دوره عصر آهن درباره اهمیت کاوش ها در گونسپان پاتپه به CHN گفت: «از عصر آهن ایران اطلاعات نسبتاً مطلوبی در دست و مستندات و مدارک فراوان از عصر آهن 1، 2 و 3 موجود است. با اینکه باستان شناسان در کلیات اطلاعات باستان شناختی این دوره توافق دارند ولی هنوز نکات تاریک و جزئیات مبهمی در این اطلاعات در نیمه پایانی عصر آهن و پیدایش فرهنگ دوره مادها و سپس هخامنشیان به چشم می خورد.»
وی در ادامه گفت: «از مادها چند محوطه همچون نوشی جان تپه ملایر (با مجموعه معماری دوره ای کوتاه)، گودین تپه کنگاور (مجموعه معماری متنوع و گسترده با دوره شکوفایی طولانی و گوناگون)، باباجان تپه نورآباد (با ساختار معماری ویژه مسکونی) و زیویه شناسایی شده ولی باوجود تنوع و تکثر هنوز معلوم نیست فرهنگ باستان شناختی دوره ماد چگونه تکوین یافته است.»
وی افزود: «اگرچه متون تاریخی آگاهی هایی در این خصوص در اختیار قرار می دهد ولی نیاز به شناخت ریزه کاری های دگرگونی های فرهنگی احساس می شود. اکنون امید می رود در تپه گونسپان پاتپه ملایر، در کنار محوطه خوب مطالعه و خوب حفاری شده نوشی جان و گودین، نشانه های دیگری از فرهنگ این دوره به دست آید تا تاریکی باستان شناختی دوره ماد کمرنگ تر شود.
پیش بینی می‌شود به دلیل شرایط اقلیمی منطقه و شروع فصل سرما روند کاوش اندکی کندتر گردد ولی امید می رود با احداث برش پلکانی تا بن تپه بتوان به توالی استقرارها در این محوطه دسترسی یافت.
دیدگاه‌ها
خوراک‌خوان (آراس‌اس) دیدگاه‌های این محتوا