یادمان

پیشروی روستای آتشکده به سوی کاخ اردشیر!

برگرفته از فر ایران

دست‎هایی به نام حمایت از روستاییان در کار نابودی یادمان باستانی و تاریخی است.
فعالیت‎های عمرانی در حریم مجموعه‎ ساسانی فیروز آباد ایران مجموعه تاریخی را روز به روز از ثبت در فهرست آثار جهانی دور می‎کند.
نگرانی دوست‎داران و مسئولان میراث ] یادمان‎های[فرهنگی از به خطر افتادن حیات مجموعه‎ تاریخی فیروز‎آباد فارس و لطمه خوردن به آثار آن و کاهش احتمال ثبت این اثر باستانی ارزشمند در فهرست آثار جهانی در یکی دو ماه اخیر، به دلیل آغاز دوباره طرح متوقف شده ساخت پل در نزدیکی این مجموعه، شدت یافته است. بر اساس دیدگاه برخی کارشناسان میراث فرهنگی، ساخت این پل فلزی روی رودخانه تنگاب که در نزدیکی مجموعه ساسانی فیروز‎آباد است رفت و آمد خودرو‎ها ، آثار موجود در منطقه را با تهدید رو‎به‎رو می‎کند. به اعتقاد این کارشناس از سوی دیگر، ساخت پل به حریم منظری مجموعه تاریخی فیروز‎آباد لطمه وارد می‎کند و این عوامل به تنهایی کافی است تا یک اثر تاریخی در فهرست آثار جهانی به ثبت نرسد.
برخی دیگر از مسئولان اجرایی شهرستان‎ فیروز‎آباد و استان فارس در اظهار نظر‎های متفاوتی اعلام می‎کنند که ساخت پل نه تنها تهدیدی برای مجموعه‎ آثار تاریخی فیروز‎آباد به شمار نمی‎آید، بلکه موجب جذب بیشتر گردش‏گر و رونق این مجموعه می‎شود و افزون بر این به خواسته‎ی روستاییان برای دست‏رسی نزدیک‎تر و آسان‎تر به جاده‎ اصلی نیز، پاسخ داده می‎شود.
فرماندار فیروز‎آباد، حذف مسیر 22 کیلو‎متری و کوتاه کردن مسیر دسترسی گردش‏گران به مجموعه ساسانی را یکی از مهم‎ترین اهداف ایجاد پل فلزی روی رودخانه تنگاب و روبه‎روی محوطه تاریخی عنوان کرد و گفت:

با کاهش فاصله، آثار باستانی موجود در منطقه به نوعی از غربت خارج می‎شوند...
با این که حفظ آثار باستانی منطقه همواره جزو سیاست‎های اصلی مسئولان فیروز‎آباد بوده اما در سال‎های گذشته، نگهداری این آثار از سوی مسئولان میراث فرهنگی، آن چنان که باید مورد توجه قرار گرفته‎اند و تنها در یکی، 2 سال اخیر، اقدام‎های خوبی برای مرمت و حفظ این اثار آغاز شده است.
وی با اشاره به این که در سفر اخیر ریاست جمهوری و هیات همراه به استان فارس، رییس سازمان میراث فرهنگی کشور، به نمایندگی از مجموعه‏ٌی دولت در جلسه شورای اداری شهرستان فیروز‎آباد حضور یافت، اظهار داشت: در این جلسه، تلاش برای ثبت مجموعه ساسانی فیروز‎آباد در فهرست آثار جهانی و اختصاص اعتبار‎های احیا و مرمت به این محوطه تاریخی از طرف مشایی مورد تاکید قرار گرفت و تلاش مسئولان شهرستان نیز در این زمینه متمرکز شده است.

رحیمی در ادامه، پاسخ‎گویی به انتظارات مردمی را دیگر هدف اصلی ساخت پل فلزی روبه‎روی منطقه ساسانی فیروز‎آباد خواند و گفت:
اهالی روستای آتشکده که در مجاورت کاخ اردشیر بابکان سکونت دارند، خواهان دسترسی آسان به جاده اصلی و کوتاه شدن مسیر فعلی هستند و این خواسته آنان پس از غرق شدن 6 تن از روستاییان که در زمستان 83 قصد عبور از رودخانه تنگاب را داشتند، جدی‎تر شده است.

مسئولان حوزه میراث فرهنگی نیز در این شرایط، ضمن تایید نظر مقام‎های شهرستان‎ مبنی بر حق روستاییان در برخورداری از امکانات توسعه‎ای، مبحث دیگری را مطرح می‎کنند.
مدیر پایگاه‎های پژوهشی فیروز‎آباد و سروستان که مسئولیت حفظ، نگهداری و احیای آثار موجود در این محوطه‎های تاریخی را بر عهده دارد، با اشاره به این که وجود روستای آتشکده در عرصه محوطه ساسانی فیروز‎آباد مشکل اصلی این محوطه باستانی است، گفت:

این روستا هر سال توسعه بیشتری یافته ور در حال پیشروی به سمت کاخ اردشیر بابکان است و حریم منظری کاخ را تحت تاثیر منفی قرار داده و قطعا مانع از ثبت جهانی آثار فیروز‎آباد خواهدشد...
ما نیز معتقدیم روستاییان باید در زندگی خود امکانات رفاهی لازم را در اختیار داشته باشند اما این برخورداری نباید به قیمت تهدید آثار تاریخ منحصر به فرد منطقه تمام شود. وی انتقال روستای آتشکده به محلی دیگر ار به عنوان موثر‎ترین راه حل پایانی مناقشات موجود معرفی و خاطر نشان کرد: بحث انتقال روستا به جایی دورتر از محوطه باستانی فیروز‎آباد از سال‎ها قبل از طرف مسئولان میراث فرهنگی مطرح بوده ولی هر با به دلایلی امکان‎پذیر نشده و هم اکنون نیز کمبود اعتبار مهم‎ترین مانع انجام این کار عنوان می‎شود.

ابراهیمی با ابراز مخالفت خود با ساخت پل فلزی روی رودخانه تنگاب و در مقابل آثار محوطه تاریخی فیروز‎آباد، گفت:

به اعتقاد ما با ساخت این پل، استقرار روستا در منطقه تثبیت شده و انتقال آن به محل جدید منتفی می‎شود و از سوی دیگر به دلیل کوتاه شدن مسیر فراشبند، عبور خودرو‎ها از روی پل و مسیر جدید افزایش چشمگیری خواهد یافت و لرزه‎های ناشی از عبور آنان به آثار محوطه تاریخی، لطمه خواهد زد.

فرماندار فیروز‎آباد نیز، در بخش دیگری از سخنان خود انتقال روستای آتشکده را یکی از بهترین گزینه‎های موجود دانست و گفت:

آن چه در این میان، کمی عجیب‎ به نظر می‎رسد، تامین اعتبار بخشی از هزینه ساخت پل آتشکده از سوی مسئولان میراث فرهنگی است.
در شرایطی که بحث جابه‎جایی محل روستای آتشکده با هدف جلو‎گیری از مخدوش شدن حریم محوطه ساسانی فیروز‎آباد، سالیان سال مورد تاکید کارشناسان میراث فرهنگی بوده و همست، در اواخر سال 84 و اوایل 85 مبلغ 100 میلیون تومان اعتبار از سوی معاونت سازمان میراث فرهنگی کشور برای ساخت پل فلزی روبه‎روی محوطه ساسانی فیروز‎آباد، اختصاص یافته است.
همین تخصیص اعتبار از سوی میراث فرهنگی، به منزله‎ موافقت ضمنی این سازمان درباره‎ ایجاد تاسیسات پل در محدوده حریم آثار تاریخ تلقی شد و از همان زمان و در پی ابلاغ اعتبار به اداره کل راه و ترابری فارس، عملیات اجرایی پل آتشکده آغاز شد.
به دنبال بروز پاره‎ای مخالفت‏های سازمان میراث فرهنگی فارس، عملیات اجرایی ساخت پل از زمان ابتدایی کار و در سال 85 متوقف شد.

به گفته رییس نظارت راه روسایی اداره کل راه و ترابری استان فارس، طرح ساخت پل آتشکده در کمیته برنامه‎ریزی شهرستان به تصویب رسیده و بر اسسا اعتبار‎هایی که از سوی استانداری فارس ابلاغ شده، عملیات اجرایی طرح از 29 خرداد ماه امسال از سر گرفته شد.
مهندس داریوش نصر در توضیح مشخصات پل آتشکده، گفت:

این پل با دهانه 45 متری، عرض 6 متر و ارتفاع 8 متر از سطح رودخانه تنگاب ساخته می‎شود و هم اینک با پیشرفت فیزیکی حدود 15 درصد در دست انجام است.

اعتبار اختصاص یافته برای ساخت پل آتشکده حدود 250 ملیون تومان است که مبلغ 100 میلیون تومان آن از محل اعتبار‎های سازمان میراث فرهنگی کشور تامین شده است و این در حالی است که بسیار از آثار تاریخی فیروز‎آباد، نیازمند عملیات‎های مرمت، حفظ و احیا هستند. مجموعه ساسانی فیروز‎آباد آثار ارزشمند تاریخی بسیاری را در خود جای داده که از آن جمله می‎توان به قلعه دختر، نقش برجسته تنگاب، نقش برجسته پیروزی، جاده ساسانی، شهر اردشیر کوره، منار میلو، تخت نشین و کاخ اردشیر بابکان اشاره کرد.
آتشکده ساسانی فیروز‎آباد (کاخ اردشیر بابکان) و قلعه دختر که شاخص‎ترین بنا‎های محوطه ساسانی به شمار می‎روند به ترتیب با شماره‎های 89 و 269 و در سال‎های 1310 و 1315 در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسیده‎اند. برخی از باستان‎شناسان معاصر از جمله مرحوم علی سامی، آثار بر جای مانده از مجموعه تاریخی فیروز‎آباد را هم ردیف آثار تخت‎جمشید دانسته‎اند با این تفاوت که در آنجا اردشیر بابکان به تخت نشسته است.
مجموعه ساسانی فیروز‎آباد در سال 76 از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور تعیین حریم شده است. در بخشی از ضوابط حفاظتی محدوده عرصه و حریم بنای تاریخی آتشکده فیروز‎آباد فارس یا همان کاخ اردشیر بابکان آمده است: «باید تمام بنا‎ها و خانه‎هایی که در بالا دست چشمه (مجاور کاخ) و پیرامون بنا ساخته شده است در طرحی معین و مصوب به خارج از محدوده حریم منتقل شود.»

• < قبلی
• بعدی >