گردشگری
خوزستان؛ پیشرو در زمینه‌های طبیعی، تاریخی و معماری
- گردشگری
- نمایش از جمعه, 26 اسفند 1390 17:32
- بازدید: 6736
برگرفته از روزنامه اطلاعات
گزارش:حسن فارسی زاده
خوزستان یکی از مهمترین و با ارزش‌ترین مناطق ایران در جنوب باختری ایران واقع است و از جاذبه‌های کم نظیر گردشگری در زمینه‌های طبیعی، تاریخی، معماری، اجتماعی و فرهنگی برخوردار است.
خوزستان یکی از باستانی‌ترین و تمدن‌خیز‌ترین ناحیه‌های جهان است و جزو کهن‌ترین سرزمین‌های متمدن بشری به شمار می‌رود.
آفتاب دلنشین، آب فراوان، خاک مرغوب و مردمانی سختکوش سبب شده است این منطقه به یکی از پرحاصل‌ترین نقاط ایران تبدیل شود و لقب زرخیز را از آن خود کند.
از آن جا که جلگه خوزستان دنباله بین‌النهرین است، خاک و آب و هوای این جلگه برای کشاورزی بسیار مناسب است و انواع محصولات در این خطه به عمل می‌آید.
صنعت نیز مانند کشاورزی در خوزستان سابقه طولانی دارد. در دوران ماقبل تاریخ (دوره ایلامی‌ها) انواع و اقسام ظروف و کوزه‌های سفالی در خوزستان ساخته شده است و معادن سرشاری چون: نفت، گاز، نمک و گوگرد در این منطقه وجود دارد.
استان خوزستان دربر گیرنده قدیمی‌ترین بنای ایران باستان است که با ابعاد حیرت‌انگیز خود؛ قابل مقایسه با اهرام مصر است. کارون تنها رودخانه قابل کشتیرانی ایران؛ با جلوه‌های بالای جهانگردی در این منطقه واقع است.
بعد ازجنگ تحمیلی عراق علیه ایران، منطقه جنگی خوزستان نیز به جاذبه‌های گردشگری این منطقه افزوده شده و هرسال بازدیدکنندگان زیادی از مناطق عملیاتی هشت سال دفاع مقدس که یادآور حماسه‌سازی‌های فرزندان باغیرت ایران‌زمین در برابر تجاوز خارجی است، دیدن می‌کنند و بدین‌گونه یاد، خاطره و سلحشوری‌های غیرتمندان ایران را گرامی می‌دارند.
باغملک پیشینه تاریخی
باغملک یکی از شهرستان‌های تازه تاسیس خوزستان است و تاریخ آن با تاریخ نواحی شمالی استان درآمیخته است.گفته می‌شود که باغملک نخست باغ پهناور و متعلق به حکمران آن منطقه بوده که رفته رفته آباد و گسترده شده و به صورت شهرکی در آمده است.
شهرستان با غملک در قدیم جانکی نام داشته و نام آن مخفف جوانکی است که نام طایفه‌ای بوده که در دوره اتابکان لر بزرگ به این منطقه آمده و تا روزگار صفویه در این نواحی می‌زیسته‌اند. باغملک یکی از شهرستان‌های تازه تاسیس خوزستان است و تاریخ آن با تاریخ نواحی شمالی استان در آمیخته است. از نظر تاریخی آن را به دوران حکومت شاه طهماسب اول صفوی نسبت داده‌اند که نخست، طایفه‌ای به نام آل خورشیدی از ایلات بختیاری در آن تسلط داشته و بعدها در روزگار شاه طهماسب دوم با پیروزی ایل زنگنه بر طایفه آل خورشیدی این دو قوم با هم اختلاط یافته و مردم کنونی باغملک از آن دو طایفه هستند.
بهبهان
بهبهان در جنوب خاوری خوزستان و در 205 کیلومتری اهواز و نزدیکی شهر تاریخی ارجان واقع است.
پس از ویرانی ارجان مردم آن در محل (بهو) بهبهان به معنای قصری که اطراف باغ باشد شهر جدید را بنا کردند. نخستین نشانه‌های حضور انسان در این دشت به هزاره ششم پیش از میلاد بازمی‌گردد.
بهبهان یکی از شهرستان‌های خوزستان است که از شمال باختری به رامهرمز و از شمال خاوری به کهگیلویه، از خاور به گچساران از جنوب به بندر دیلم و از باختر به بخش هندیجان محدود می‌شود.
از جاذبه‌های تاریخی این منطقه می‌توان آرامگاه ارجان، نقش برجسته‌های دوره اشکانی در تنگ سروک، حمام دوره سلجوقی، خرابه‌های دو پل و یک بند، خرابه‌های آتشکده خیرآباد و راسته بازار را نام برد.
پیشینه تاریخی
این ناحیه در روزگار باستان وجود داشته و مرکز حکومت آن ابز قباد، قباد قره و ارگان نام داشت.
شهر ارجان در روزگار ساسانیان در 12 کیلومتری بهبهان بنا شد. بعد از ویرانی ارجان مردم به بهبهان فعلی نقل مکان کردند. در قرن چهارم هجری به گفته مورخین شهر ارجان پر جمعیت و آباد شده و ارگان خزانه فارس و عراق و بارانداز خوزستان و اصفهان شد.
امروزه به گویش محلی بهبهان را بهبو می‌گویند. واژه بهو به معنی کوشک است. به نظر می‌رسد آن عده از مردم ارجان که به کوشک دشت آمده و آن جا ساکن شده بودند، از خانه‌هایی به سبک خانه‌های ارجان بنا کرده که بهتر از بهو بوده‌اند. از این رو آن را بهبو یعنی بهتر از کوشک گفته‌اند. «بهبو» به مرور زمان گسترش یافته و بهبهان شده است. برخی از مورخان وجه تسمیه بهبهان را چنین نوشته‌اند که ساکنان اولیه این شهر در بهون یا سیاه چادر زندگی می‌کرده‌اند. بعدها خانه‌هایی ساختند که بهتر از بهون بود و آنرا به از بهان و بعد بهبهان نامیدند. به هر حال بهبهان در قرن هشتم (ه .ق) شکل شهر به خود گرفت و از آن پس در شمار یکی از شهرستان‌های استان فارس و بعد استان خوزستان در آمد.
دشت آزادگان
دشت آزادگان در 60 کیلومتری شمال باختر اهواز واقع شده و هم مرز کشور عراق است. این شهرستان از شمال به شوش و ایلام، از جنوب و باختر به عراق و از خاور به اهواز متصل است و چند تپه کم ارتفاع به اسامی تپه الله اکبر، میشداغ یا میشداخ و عین آسمان دارد.اردشیر بابکان در راه براندازی سلطنت‌های مستقل و ملوک الطوایفی به منطقه دشت میسان آمد و سلطنت 350 ساله آن را برانداخت. پایتخت این دولت را کرخه میشان می‌نامیده‌اند و ایجاد آن بر خرابه‌های شهر اسطوخیا که آن هم جانشین شهری است که اسکندر ساخته بود.
مانی نیز هنگامی که دین جدید آورده بود در دشت میسان ساکن شد.
از آثار موجود در دشت آزادگان می‌توان سلطان داور، قدمگاه زین‌العابدین(ع)، مولا فاضل، ابراهیم خلیل(ع)، ابوالفضل العباس(ع) و امیرالمومنین(ع) را نام برد.
دزفول
دزفول در 142 کیلومتری شمال اهواز قرار دارد. نام این منطقه از واژه «دژپل» یعنی قلعه پل گرفته شده است.از قدیمی‌ترین آثار تاریخی شهر می‌توان به محوطه‌های پیش از تاریخ، شهر قدیمی جندی شاپور (اولین مرکز دانشگاهی ایران)، پل ساسانی (با 14 دهانه اصلی و 12 دهانه فرعی)، بافت زیبای معماری سنتی و بناهای قدیمی اشاره کرد. آسیاب‌های دزفول، مسجدجامع، بقعه سبز قبا، بازار قدیم شهر، مسجد لب خندق، بقعه شاه ابوالقاسم، مجموعه تاریخی شاه رکن‌الدین، بقعه محمد بن جعفر طیار، بقعه رودبند و خانه تیز نو از جمله مناطق دیدنی و تاریخی این شهرستان به شمار می‌آیند.
فرآورده‌های چوبی، نمدمالی، گیوه دوزی، سبدبافی، خراطی، نازک کاری چوب از قبیل قلیان، زیرقلیان، شمعدان، چوب لباسی، نمکدان و زیرسیگاری از جمله صنایع دستی مردم دزفول به شمار می‌آید.
از دیگر صنایع این منطقه می‌توان ورشو سازی را نام برد.
در شهرستان دزفول کارگاه‌های ورشو سازی نیز دایر است و در آنها وسایل چای خوری و سینی و منقل تهیه می‌شود. قلمزنی روی طلا و نقره و زرگری نیز در این شهرستان رواج دارد.
شادگان
نام پیشین و فارسی شهرستان شادگان دراک بوده که اعراب آن را معرب کرده و دورق نامیدند. که ظاهرًا مرکز آن روستای کنونی مدینه بوده است. دورق یکی از شهرهای قدیم ایران، سابقه تاریخی طولانی دارد که به تدریج ویران شد و از میان رفت. شادگان در دوره‌ای نیز به نام « فلاحیه» نامیده شده است.
در شادگان عبابافی و جاجیم بافی رواج دارد.
صنایع دستی شادگان هم مانند سایر نقاط این ناحیه از بافت حصیر، بوریا، سبد و امثال آن تشکیل شده و برای تهیه آن از برگ درخت خرما یا نی‌های تالاب‌ها استفاده می‌شود.
شوش
شوش در 118 کیلومتری شمال اهواز قرار دارد. محوطه باستانی شوش بخش بزرگی به وسعت تقریبی 400 هکتار را در بر می‌گیرد که در میان دو رود کرخه و دز واقع شده است.
این محوطه از اوایل هزاره چهارم پیش از میلاد تا اوایل دوره اسلامی
به صورت یکی از مهمترین شهرهای تاریخ بشر درآمده است.
این شهر یکی از مراکز مهم منطقه جنوب باختری و جنوب ایران بود که تا دوران ایلامی (عیلامی) شهر شوش به عنوان پایتخت زمستانی هخامنشیان، پیش از ساخت تخت جمشید محسوب می‌شد که بعد از سقوط آنان به تدریج از رونق افتاد و به شهر کوچکی در کنار بارگاه دانیال نبی(ع) تبدیل شد.
آکروپل، شهر شاهی، آپادانا، شهر پیشه‌وران، قلعه دمورگان، آرامگاه دانیال نبی(ع)، کاخ شائور و شهر باستانی چغاز نبیل از مهمترین دیدنی‌های تاریخی و باستانی شهرستان شوش
به شمار می‌روند.
محوطه باستانی هفت تپه حدود 15 کیلومتری جنوب خاوری شهر شوش واقع شده و همان طور که از نام آن پیداست از تپه‌های متعددی تشکیل شده است. در تاریخ آمده بین شوش و چغاز نبیل مکان مقدسی وجود داشته که احتمالاً هفت تپه کنونی است.
نام باستانی شوش یا دشت سوسیانا سوس بود که بعد تبدیل به شوش شد.برخی شوش را به معنای خوب و خوش دانسته‌اند. نام شهر شوش به یونانی سوسای و در تورات و قاموس کتاب مقدس آمده است که شوش یا شوشیان در عبری به معنای زنبق است.در شهر شوش که در 114 کیلومتری شمال اهواز واقع شده تپه‌هایی به چشم می‌خورد که نشانه وجود 5000 سال تمدن بشری در این ناحیه است. تپه‌های باستانی مساحتی نزدیک به 400 هکتار را در بر گرفته که مجموعاً 4 نقطه مهم آکروپل، آپادانا، شهر صنعتگران (پیشه‌وران) را تشکیل می‌دهند.سوس از اقلیم سوم و شهری گرمسیر است و این نخستین شهری است که در خوزستان بنا کردند و هوشنگ برآن عمارت افزود و آن جا قلعه‌ای محکم ساخت و بر آن قلعه‌ای دیگر ساخت که در غایت استحکام بود.
شوشتر
شهرستان شوشتر در 90 کیلومتری شمال اهواز آثاری از تمدن‌های ایلامی تا اسلامی را در خود جای داده است.
شوشتر در قدیم مرکز خوزستان بود و هم اکنون یکی از شهرهای آباد، با اهمیت و تاریخی این استان به شمار می‌رود. دیبای شوشتری شهرت جهانی داشته است و در قرن دهم پوشش کعبه را از دیبای شوشتری تهیه می‌کردند.
علاوه بر آثاری که عظمت نواحی گتوند، عقیلی، شعییه و دیلم را در دوران ایلامی نمایان می‌سازد؛ شوشتر با شبکه‌ای از سازه‌های پیچیده نظیر پل‌ها، شبکه‌ها، آسیاب‌ها و آبشارها
به صورت موزه تاسیسات درآمده است. قلعه سلاسل، بندمیران، کلاه فرنگی، پل شادروان، بند برج عیار، آبشارهای متعدد، نهر بزرگ داریون، مسجد جامع و خانه مستوفی از مهمترین دیدنی‌های شهرستان شوشتر به شمار می‌آیند.شوشتر در 4000 سال پیش از میلاد مسیح بنا شده و در هزاره قبل از میلاد هیدالو نام داشت. از لحاظ جغرافیایی در شمال خاوری جلگه خوزستان و حد فاصل کوهستان و دشت قرار گرفته است. بعضی از مورخان بر این باورند که نام شوشتر از واژه شوسا یا سوسا یعنی مطبوع و دلپسند گرفته شده است و عده‌ای آن را شاه شاتر یعنی شهر شاه می‌دانند. برخی شوش را به معنی خوب و شوشتر را به معنی خوب‌تر دانسته‌اند و برخی نیز آن را به مناسبت این که شش دروازه داشته است، شش در گفته‌اند.
مورخین قدیمی درباره شهر شوشتر نوشته‌اند: تستر شهری بزرگ، زیبا، خرم و دارای پالیزهای نیکو و باغ‌های عالی است.
همچنین درباره این شهر نوشته‌اند:
والرین قیصر روم، اسیر شاپور اول ساسانی شد و در هفت سال اسیری به ساختن سد عظیم شادروان که زیر شوشتر واقع است، اشتغال داشت، اعراب شادروان را از عجایب ابنیه جهان شمرده‌اند. هنوز آثار آن
به کلی از بین نرفته است. شوشتر در قدیم مرکز خوزستان بود و هم اکنون یکی از شهرهای آباد، زیبا و تاریخی این استان به شمار می‌رود.
رامهرمز
رامهرمز در 95 کیلومتری خاور اهواز قرار گرفته و منسوب به هرمز ساسانی است. بررسی‌های باستان‌شناسی استقرار انسان در دشت رامهرمز را حداقل تا هزاره ششم پیش از میلاد مشخص کرد. علاوه بر کشف آثاری مربوط به دوره ایلامی شواهد مربوط به شکوفایی منطقه در دوره ساسانی و اسلامی نیز یافت شده است.شهرستان رامهرمز در سال‌های اخیر مجدداً اهمیت گذشته خود را
به دست آورده و رو به توسعه و ترقی نهاده و امروزه از شهرستان‌های مهم استان خوزستان به شمار می‌رود.
در بعضی از روستاهای این شهرستان قالیبافی، جاجیم بافی، خورجین بافی و سیاه چادر به صورت محدود بافته می‌شود که صرفاً جنبه خود مصرفی دارد.از آثار منطقه رامهرمز می‌توان تل گستر، تل برمی، قلعه داو دختر، قلعه عظیم یزدگرد و مختارک، سد تاریخی جره (سارو)، بقعه علمدار و قدمگاه امام رضا(ع)، باغ صمیمی، خانه امیر مجاهد و بقعه سید حسین زاهدون را نام برد.
رامهرمز نام شهری از بناهای هرمز پادشاه ساسانی در حوالی شوشتر است که در قدیم به آن سمنگان می‌گفته‌اند که آن را ساده کرده، رامز و منسوب به آن جا را رامزی و رامی می‌گویند.
یاقوت حموی می‌گوید که رامهرمز متشکل از دو کلمه رام (به پارسی یعنی مقصود) و هرمز (نام یکی از خسروان ساسانی) بوده است. برخی می‌گویند رامهرمز نامی کوتاه شده از رامهرمز اردشیر بوده و این شهری است نامدار در خوزستان و عامه مردم خوزستان این شهر را رامزی گویند. برخی نیز گفته‌اند به دلیل بنا شدن شهر رامهرمز در دوره هرمز ساسانی نام این شهر رامهرمز شده است. در جغرافیای تاریخی قدمت خوزستان را بیش از 6000 سال می‌دانند و پیدایش قدیمی‌ترین تمدن بشری در شوش مشخص شده است و در دوران هخامنشیان و اشکانیان و ساسانیان نه تنها بر عظمت منطقه افزوده گشت بلکه شهرهایی نیز در آن دوران ایجاد شده که بدون شک رامهرمز یکی از آن شهرها بوده است. ویرانه‌های اسک بین راه رامهرمز و ارجان در راه بهبهان و ویرانه‌های طاق نصرت به جای مانده از دوره ساسانی در شهر رامهرمز، گذشته پرشکوه تاریخی آن را نشان می‌دهد. در قرن 4 (ه .ق) رامهرمز به سبب کرم ابریشمی که در آن به عمل می‌آمد و به دیگر نقاط صادر می‌شد شهرت جهانی داشت.
شهرستان رامهرمز در سال‌های اخیر مجدداً اهمیت گذشته خود را به دست آورده و رو به توسعه و ترقی نهاده و امروزه از شهرستان‌های مهم استان خوزستان به شمار می‌رود
خوزستان سرزمین دیگری است، دنیایی متفاوت همراه با ویژگیهای منحصر به فرد با آفتابی داغ و سوزان که گرمابخش حیات ، منشا صفا ، صمیمیت و خونگرمی جنوب و جنوبی ها است.خوزستان به لحاظ دیرینگی و پیشینه آثار تاریخی و باستانی یکی از پر اهمیت ترین مناطق کشور است که قابلیت های فراوانی برای بررسی و مطالعه پژوهشگران و جهانگردان ایرانی و خارجی دارد.استان خوزستان نخستین زیستگاه مردم آریایی در فلات ایران بوده و در بین ایرانشناسان به «زادگاه مردم ایران» شناخته شده است. زندگی شهرنشینی در خوزستان پیشینه ای هشت هزار ساله دارد و آن را در رده کهن ترین سرزمین‌های جهان جای می‌دهد.در شماره پیشین این گزارش به معرفی بخشهایی از جاذبه های این استان پهناور پرداختیم و اینک به معرفی بخشهای دیگری از آن می پردازیم.
آبادان
شهرستان آبادان در 116 کیلومتری اهواز در دهانه ورودی خلیج فارس و در همسایگی کویت و عراق قرار دارد.
تاریخ زندگی در این منطقه را می‌توان از دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی تاکنون در نظر گرفت. آبادان جزیره است به طول 46 کیلومتر و عرض بین 32 تا 20 کیلومتر که در دلتای اروند رود بین رودهای بهمنشیر و کارون و اروند واقع است.
این مکان هم زمان با ظهور اسلام شهری آباد بوده است.
به گفته تاریخ نویسان شهری بوده که مردم آنجا همیشه به عبادت می‌پرداختند. شغل عده‌ای از مردم آبادان حصیربافی بوده است. در ابتدای قرن چهارم هجری عبادان به آبادان تغییر نام داد و از قرن ششم هجری به بعد شهر آبادان فعلی پدید آمد.
مدرسه مهرگان، بقعه خضر، موزه آبادان، مسجد رنگونی‌ها، سینما نفت و ساختمان آموزشگاه فرهنگ برخی از مکان‌های دیدنی و تاریخی شهرستان آبادان را تشکیل می‌دهد.
بندر آبادان در قدیم عبادان و چندی نیز جزیره الخضر نامیده می‌شد. برخی از جغرافی‌دانان عبادان را به عبادین حصین حبطی که در زمان حجاج و خلافت عبدالملک اموی حاکم آن بوده است، منسوب می‌کنند.
برخی دیگر علت انتخاب عبادان را وجود خانقاه عابدان و زاهدان در نزدیکی آن دانسته و می‌گویند ریشه آن عباد به معنای بسیار عبادت‌کننده است.بدون تردید نام ایرانی آبادان از کلمه آباد گرفته شده است. زیرا پس از ساخت پالایشگاه در آن رو به عمران و آبادی گذاشت و آبادان نامیده شد.
اندیمشک
اندیمشک در 158کیلومتری شمال اهواز و در دامنه‌های جنوبی زاگرس و در کناره خرابه‌های شهر قدیمی لور واقع است.
آب آشامیدنی شهر اندیمشک در نمونه آب‌شناسی در ایران کم نظیر و بی‌مانند شناخته شده و بهترین نوع آب طبیعی و زلال در این منطقه وجود دارد. آثار تاریخی اندیمشک را ویرانه‌های شهر ساسانی لور، پل صیحه، بقعه شاهزاده احمد درمازو، قلعه رزه و ویرانه‌های شهر ایلامی زعفران دشت تشکیل می‌دهد.
مهمترین صنایع دستی شهرستان اندیمشک را قالی بافی، جاجیم بافی، گلیم بافی و موج بافی تشکیل می‌دهد.
طرح قالی‌ها بیش‌تر طرح‌های اصفهان و کاشان با نقش‌های شاه عباس و محلی است. قالیبافی در بیش‌تر روستاهای این شهرستان رایج است.
اهواز
اهواز قدیمی‌ترین شهر خوزستان و مرکز استان است که در کتیبه‌های باستانی از آن نام برده شده است.
این منطقه در زمان سلاطین ایلام شهری آباد و پر سکنه بوده است که به نظر می‌رسد در حملات آشور بانیپال یا اسکندر ویران شده است. این منطقه برخلاف ظاهر جدید آن که از دوره ناصرالدین شاه قاجار شکل گرفته ریشه در تمدن‌های ایلامی و اشکانی و ساسانی دارد.
پل سفید (پل معلق)، پل سیاه (پل پیروزی)، پل هشتم، علی بن مهزیار اهوازی، دانشکده ادبیات (سه گوش)، کاروانسرا و ساباط معین التجار، پل بند شادروان اهواز، بافت قدیمی اهواز و خانه قدیمی ماپار برخی از دیدنی‌های این منطقه را تشکیل می‌دهند. در اهواز 50 کارگاه نقره کاری موجود است که لوازم آن با سبک مخصوص تهیه می‌شود که مورد توجه مشتریان است. عبدالغفار نجم الملک در سفرنامه خوزستان خود می‌گوید: صنعت زرگری در تمام خوزستان رواج دارد، حتی در دهات و کپرهای فقیر و بیش‌تر برای ساختن گوشواره و آویز بینی و طوق گردن و خلخال و دست برنجی که فقیر و غنی استعمال می‌کنند. از دیگر صنایع دستی اهواز می‌توان مسگری، نمدمالی، عبا، حصیر و بوریا و گلیم بافی را ذکر نمود.
پیشینه تاریخی
اهواز قدیمی‌ترین شهر خوزستان است که در کتیبه‌های باستانی از آن نام برده شده است. نام اهواز در ابتدا (دوره ایلامیان) «اوکسین» بوده و سپس درزمان ساسانیان به هرمز شهر تبدیل شده است.
مورخین بنای آن را به اردشیر بابکان و عده‌ای نیز به دوران حکومت شاپور اول و از طرفی به دوران هخامنشیان نسبت می‌دهند.
نام اهواز با کالای شکر و پارچه در همه جهان مشهور و به بزرگی موصوف بود و به همین جهت بعد از حمله اعراب به ایران نام آن به سوق الاهواز یعنی بازار هوزی‌ها تبدیل شد. البته اصل و ریشه هوز اشاره به قبیله‌ای بوده که در اهواز زندگی می‌کردند و نیز به معنی نیشکر هم آمده است. ساسانیان بناهای زیادی در اهواز و پل‌ها و سدهایی بر روی رودخانه کارون بنا کردند، اما از قرن ششم به بعد به علت خراب شدن سدها از جمله سد شادروان و نیز جنگ‌ها و اغتشاشات داخلی، اهواز ویران شد و در زمان ناصرالدین شاه قاجار به رونق دوباره‌ای دست یافت.
علت رونق این منطقه حفر کانال سوئز در مصر و توجه اروپاییان به منظور بهره برداری سیاسی به جنوب ایران بود که تحولاتی را در بازرگانی این شهر به‌وجود آورد.
ناصرالدین شاه از این فرصت برای گسترش کشتیرانی بر روی رودخانه کارون استفاده کرد و توسط والی خوزستان در کنار اهواز قدیم بندرگاهی به نام بندر ناصریه ایجاد کرد ولی سال‌های بعد این شهر نام قدیمی خود اهواز را باز یافت.
امیدیه
از تاریخ امیدیه منبع مکتوبی در دست نیست آنچه مشخص است آن است که امیدیه در ابعاد مختلف خود تحت تأثیر بندر ماهشهر بوده است و دلیل توجه به آن خدمات رسانی به بندر ما هشهر به خصوص در مورد وسایل موتوری شرکت نفت بوده است. همچنین استقرار امیدیه در سر راه اصلی بین شهرهای اهواز، بهبهان و بندر ماهشهر آن را از اهمیتی مضاعف برخوردار ساخته است.
شهرستان امیدیه درگذشته‌ای نه چندان دور جزو بندر ما هشهر به حساب می‌آمده و در آخرین تقسیمات کشوری به صورت یک شهرستان مستقل درآمده است.
ایذه
ایذه در 205 کیلومتری شهر اهواز قرار دارد. ایذه در دوران ایلامیان آیاپیرو، در دوران هخامنشیان انزان، در عهد ساسانی ایذه و در زمان اتابکان لرمال نامیده شده است. ایذه منطقه‌ای است که به واسطه کوهستانی بودن، همواره مورد توجه بوده است و اهمیت آن را در پناهگاه‌های سنگی و سنگ‌نگاره‌ای با قدمتی بسیار طولانی می‌توان دید. از شاخص‌های تاریخی و هنری منطقه می‌توان به سنگ نگاره‌های ایلامی، آبشارهای طبیعی زیبا، نگارکندها، نوشت کندها و... اشاره کرد.
خنگ اژدر، کول فرح، اشکفت سلیمان، خنگ یار علی وند، خنگ کمالوند، شیوند، طاق طویله و کوشک نورآباد از جمله مناطق دیدنی و تاریخی شهرستان ایذه به شمار می‌آیند.
خرمشهر
گفته می‌شود که ازده شهری که اردشیر در خوزستان و بین‌النهرین ساخته است، یکی بهمن اردشیر است (بهمنشیر) که گویا امروز سرزمین خرمشهر و آبادان را در بر می‌گیرد و رودی بنام بهمن شیر از میان آن می‌گذرد.تحقیقات معروف دیولافوآدمورگان عمر تمدن در خوزستان را به عصر ایلامی‌ها مربوط می‌داند. خرمشهر در 120 کیلومتری جنوب باختری شهرستان اهواز و 14 کیلومتری شمال باختری آبادان قرار دارد. در دوره ساسانی شهری بین خرمشهر و آبادان کنونی به نام بندگبان (جبان) وجود داشته است.
تا پیش از جنگ تحمیلی، خرمشهر به دلیل موقعیت جغرافیایی و بازرگانی و ارتباط با دریای آزاد ثروت عظیمی را در خود جای داده بود. وجود تجارت خانه‌های بزرگ و نمایندگی شرکت‌های بزرگ کشتیرانی، به خرمشهر چهره یک بندر بین‌المللی بخشیده بود و ساکنانش به زبان فارسی، عربی و دیگر زبان‌های خارجی آشنایی داشتند.
اهالی بومی خرمشهر به بافت حصیر، سبد خرما و عبا مشغول هستند. حصیر، سبد بادبزن دستی و نظایر آن را از برگ درخت خرما و عبا را از پشم بز می‌بافند. از محوطه‌های تاریخی منطقه می‌توان به بندرسرق که مرکز صادرات شیشه و مصنوعات سفالی و دستی است، اشاره کرد. شهرک ولی‌عصر(ع)، ساختمان هلال احمر، مسجد ولی‌عصر(ع)، کاخ فیلیه و مسجد جامع خرمشهر از دیگر آثار دیدنی شهرستان خرمشهر به شمار می‌آیند.
پیشینه تاریخی
در محل پیوستن رود کارون و اروند رود در حدود خرمشهر کنونی، شهر کهن تری به نام «بیان» وجود داشته که تا سده 4 (ه .ق) نیز آثاری از آن بر جای بوده است. این شهر پیش از اسلام بارما نام داشت شاید واژه بیان معرب پیان باشد که در زبان خوزی به معنی مردان است.پس از ویرانی شهر پیان در نزدیکی ویرانه‌های آن یعنی در جایی که با جدا شدن کانال عضدی از بهمن شیر، گونه شمال خاوری جزیره آبادان پدید آمده است و اکنون نیز به نام محرزی معروف بوده و جزو حومه خرمشهر است.خرمشهر از دیدگاه تاریخ نگاران بازمانده شهر بیان و محرزه یا محرزی و آخرین مولود پیوست گاه رودخانه کارون و اروندرود است.
ایلامیان در محلی که رودخانه کارون به خلیج فارس می‌ریخت شهری به نام ناژیتو بنا کرده بودند تا دروازه کارون را پاسداری کنند.
پس از آن هخامنشیان در سرچشمه رود کارون، آبادی دیگری به نام آگینس بنا نهادند.پس از ناژیتو و آگینس نوبت پاسداری این دروازه مهم که با گذشت زمان تا جای خرمشهر کنونی پیش آمده بود به شهر بیان و محرزه رسیده و روزگار شهرهای ناژیتو، آگینس و محرزه یکی پس از دیگری پایان یافت و چنان که گفته شد سرزمین بارما بعدها نام‌های محرزه، محمره به خود گرفت و سرانجام نیز عروس کنونی شهرهای خوزستان، خرمشهر جایگزین آنها شد.
بندر ماهشهر
بندر ماهشهر یکی از قدیمی‌ترین بنادر خلیج فارس است و از آ نجا که اولین بندری بوده که کشتی‌های مسیر بصره به اروندرود و به هند از آنجا می‌گذشته‌اند، همواره مورد توجه بوده است.علاوه بر این در دوره معاصر به علت صدور فرآورده‌های نفتی از طریق این بندر اهمیت آن بیش از پیش شده است. بندر ماهشهر یکی از بنادر مهم استان خوزستان بوده و از لحاظ صدور نفت اهمیت خاصی دارد. با ساخت واحد بزرگ مجتمع شیمیایی در بندر امام خمینی(ره) بیش از پیش بر اهمیت و اعتبار شهرستان بندر ماهشهر افزوده شده است.
مسجد سلیمان
مسجد سلیمان را شاید بتوان اولین شهر پارسی در خوزستان و جنوب باختر ایران نامید. این منطقه در 145 کیلومتری شمال شهر اهواز قرار دارد و نام آن برگرفته از تختگاه تاریخی سر مسجد و آتشکده است. در دوره ایلامیان احتمالاً جزیی از ایالات سیماش بوده است. بعدها به واسطه ضعف ایلامیان مسکن پارسیان شده و در دوره هخامنشیان با نام پارسومانش شناخته شده است.آثار به جا مانده از این ناحیه حداقل به هزاره پانزدهم پیش از میلاد برمی‌گردد.مسجد سلیمان مرکز تحولات شگرفی در عرصه اقتصاد ایران بوده است که از آن می‌توان پالایشگاه بی‌بی‌یان (قدیمی‌ترین پالایشگاه نفت در ایران و خاورمیانه) اشاره کرد.صفه سر مسجد، بردنشانده، چهارطاقی سیم بند در‌اندیکا، قلعه‌های لیت و بردی در‌اندیکا، نقش برجسته‌های بیشمار و بازرفت، قبرستان انگلیسی‌ها و ارامنه، چاه شماره یک، پالایشگاه، شهر بنوار، بقعه امامزاده شاه ابوالقاسم(ع)، بقعه امامزاده بابا احمد(ع) و بقعه هفت شهیدان از جمله مهمترین دیدنی‌های مسجد سلیمان به شمار می‌آیند.
* تصحیح
در شرح عکس بخش نخست گزارش که دیروز به چاپ رسید ،مال آقاروستای نمونه گردشگری شهرستان باغملک صحیح است.
