زیست بوم
سطحي‌نگري و نبود تخصص، آفت باغ ايراني
- زيست بوم
- نمایش از دوشنبه, 11 بهمن 1389 19:54
- بازدید: 3473
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ درحالی شبكه باغ‌های ایرانی برای ثبت در فهرست جهانی آماده می‌شود كه مجموعه باغ‌های ایرانی از شناخت عمیق و تدابیر كارشناسی درجهت حفاظت از نوع معماری و گونه‌های گیاهی و همچنین سیستم مدیریت صحیح بی‌بهره است. از سوی دیگر كه ضعف قوانین و عدم مدیریت صحیح از جمله مشكلاتی است كه امروزه باغ های ایرانی با آن مواجه هستند.
هما ایرانی بهبهانی مدرس دانشگاه تهران در این رابطه به CHN گفت: باغ های ایرانی میراثی است كه از گذشتگان باقی مانده است و بوسیله باغ‌ها می‌توان به معرفی هنر پرداخت. این امر مستلزم حفاظت دقیق است كه تنها با شناخت عمیق از باغ ها محقق خواهد شد.
به گزارش CHN؛ برخی از باغ ها براساس تغییرات فرهنگ از لحاظ كاشت و نظم گیاهی دستخوش تغییرات شده اند اما نظم هندسه باغ ایرانی همچنان ثابت مانده است. البته در این میان عمارت ها و كوشك ها دچار تغییرات عمده ای شده اند كه امروزه اصلا شباهتی به كوشك سابق ندارد. از سوی دیگر نوع نگاه مردم به باغ های تاریخی و ایرانی كاملا سطحی و فاقد شناخت است به طوری كه بازدید كننده ها باغ را به عنوان تفرجگاه برای اوقات فراغت می دانند، به طوری كه قسمت نارنجستان باغ تاریخی بهشهر تبدیل به پارك كودك شده است.
بهبهانی در این خصوص گفت: سیستم بازدید از باغ باید مدیریت اصولی داشته باشد. در حال حاضر هنوز راهنمایی كه به معرفی و شناسایی باغ ها بپردازند وجود ندارد. مسئله ای كه باعث خواهد شد از درجه اهمیت باغ ها كاسته شود و به مرور از بین برود.
وی با بیان اینكه بازدید از باغ های تاریخی با هدف بازدید از میراث تاریخی باید انجام گیرد، تاكید كرد: باغ تاریخی به دلیل ارزش تاریخی و میراثی كه دارد باید تنها با هدف بازدید از میراث تاریخی انجام گیرد نه به عنوان فضایی كه در آن فعالیت های تفریحی دیگری انجام گیرد.
این مدرس دانشگاه با تاكید براینكه حفاظت از باغ ها باید به صورت دائمی باشد افزود: حفاظت از باغ، در بستری كه باغ بر روی آن تشكیل شده است باید با رویكردی دقیق و در روند زمان انجام شود. به طوری كه هم اكنون باغ فین به عنوان ابرالگوی باغ سازی، درختان سرو آن از بین رفته است و علت آن نیز مشخص نیست و این بسیار نگران كننده است چرا كه باغ ها نیاز به حفاظت فرهنگی دارند.
بهبهانی سطحی قلمداد كردن اهمیت باغ های تاریخی را تهدید جدی دانست و ادامه داد: آسان و سطحی در نظر گرفتن اهمیت باغ های تاریخی درواقع تهدید جدی باغ ها هستند. درحال حاضر در هر دوره زمانی اشخاص با تجربه های مختلف باغ ها را دستخوش تغییرات می كنند و این مساله خود تهدیدی به شمار می رود درحالیكه شناخت تمام مسائل تهدید كننده باغ نیاز به متخصص های مختلف دارد. سروهای باغ فین سالهاست كه مشكل دارند و هنوز یك گیاه شناس زبده برای آسیب شناسی و حل معضل آنها وجود ندارد.
مستند سازی تاریخی، اولویت باغ های ایرانی
امیرعباس عروجی، کارشناس معماری نیز در گفت‌وگو با CHN ضمن اشاره به اینكه در گذشته باغ های ایرانی محوطه ای كنترل شده و حفاظت شده ای بوده اند و مكانیزم های كنترل شده ای برای مدیریت آب وجود داشته، تصریح کرد: غالبا باغ ها در مناطق كم آب و كویری بوجود آمده است. به طوری كه برای حفاظت از باغ ها،مكانیزم های هوشمندی برای ورودی و مدیریت آب و همچنین كنترل قنات ها تعبیه شده كه بر سر خروجی آب نیز اختلافی پیش نیاید. همین امر باعث شده شهرهایی چون كاشان با چشمه ای محدود شكل بگیرند.
عروجی گفت: درحال حاضر با ثبت مجموعه پرونده های باغ ایرانی باید برنامه ریزی و مدیریت حفاظت از باغ ها شكل جدی تری بگیرد. كه در مرحله اول مستندسازی تاریخی باغ ها و بحث باغ سند تحت عنوان اینكه باغ ها یك سند تاریخی هستند و فقط باید موجودیت آنها حفظ شود از اولویت های جدی محسوب می شود.
وی همچنین بحث یادمان های تاریخی و كاربری باغ ـ موزه را از دیگر عواملی دانست كه به حفظ آن ها كمك خواهد كرد ادامه داد: باغ فین كاشان به عنوان یكی از مهمترین الگوهای باغ ایرانی است كه در آن بخشی از مهمترین وقایع تاریخی عصر قاجار به شمار می رود. همچنین دیگر باغ ها از جمله باغ ارم شیراز و باغ های حوزه كویر و شمال كشور كه بسیار منحصربه فرد هستند با بخشیدن كاربری باغ- موزه به عنوان یادمان های تاریخی می توان اهمیت آنها را دو چندان كرد و به معرفی آنها پرداخت.
