یادمان

کشف معماری سوزیانای جدید در محوطه باستانی چغاآهوان

لایه‌نگاری‌های محوطه باستانی چغاآهوان منجر به کشف معماری لیتسوزیانا (روستانشینی جدید) شد. این‌درحالی‌است که چغاآهوان جزو معدود محوطه‌هایی به‌شمار می‌رود که تاریخ آن به هزاره ششم تا اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد برمی‌گردد. اولین فصل از کاوش‌ها بیانگر 9 فاز معماری، بدون هیچ گسست فرهنگی است.

new nike football boots 2012 2017 - 002 - Nike Air Max 270 ESS Ανδρικά Παπούτσια Γκρι / Λευκό DM2462 | Gucci, Cerchietto Gg Multicolor In Tela , Sb-roscoffShops

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ معماری لیتسوزیانا حکایت از دوره روستانشینی جدید دارد. این دوره که اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد را در بر می‌گیرد به‌ندرت در محوطه‌های باستانی ایران مشاهده شده است. با این حال حاصل یک فصل کاوش محوطه چغاآهوان کشف معماری لیتسوزیانا را به‌دنبال داشت.
 
به‌گزارش CHN، چغاآهوان یکی از مهمترین تپه‌های باستانی دشت مهران محسوب می‌شود. چندین باستان‌شناسان از جمله مرحوم خلیلیان، جبرئیل نوکنده و هیاتی از دانشگاه شیکاگو به شناسایی و بررسی این محوطه پرداختند اما هیچ‌یک از آن‌ها پیش از اردشیر جوانمردزاده موفق به کاوش چغاآهوان نشدند.
 
«اردشیر جوانمردزاده» در این‌باره به CHN می‌گوید: «محوطه چغاآهوان جزو معدود محوطه‌هایی محسوب می‌شود که از اواخر هزاره ششم تا اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد دارای  9 فاز معمای بدون هیچ گسست فرهنگی دارد، همچنین این سازه‌های معماری 10 متر نهشته فرهنگی را نشان می‌دهد».
 
او می‌افزاید: «مهمترین ویژگی این معماری منسوب به دوره سوزیانای جدید می‌شود و یکی از مهمترین فازهای فرهنگی دشت خوزستان است که ناشناخته مانده است. درواقع شکل‌گیری خان‌سالارها و حکومت‌های اولیه را از این دوره می‌شناسیم و تغییرات وسیع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی از این دوره شروع می‌شود.»
 
محوطه چغاآهوان در یکی از مهمترین محوطه‌های پیش از تاریخ دشت مهران و منتهاالیه شمال غربی خوزستان واقع شده، این محوطه برای اولین بار در سال 56 توسط مرحوم خلیلیان شناسایی شد اما به‌دلیل شرایط و  بقایای ناشی از جنگ نتوانستند کاوش و گمانه‌زنی را انجام دهند. به‌همین دلیل 2 فصل بررسی و مطالعات مرحوم خلیلیان تا سال 75 به‌تعویق افتاد.
 
او در ادامه گفت: «پس از مرگ مرحوم خلیلیان، جبرئیل نوکنده بررسی‌های چغاآهوان را ادامه می‌دهد. و در نهایت سال 2006 چکیده مطالعات در ششمین کنفرانس icaane در ایتالیا ارائه و سال 2010 مقاله آن به‌چاپ می‌رسد. در مقاله نوکنده یکی از محوطه‌هایی که  بیشترین دوره‌های فرهنگی را معرفی می‌کرد چغاآهوان است.»
 
جوانمردزاده افزود: «در سال 89 به‌همراه دکتر دارابی به بررسی محوطه چغاآهوان پرداختیم و تصمیم گرفتیم که آن را کاوش کنیم. طبق بررسی‌ها تصور می‌کردیم که قرار است اوایل دوره روستانشینی را  مورد مطالعه قرار دهیم  اما با روند گسترش سایت با یکی از مهمترین نمونه پرتو تبلت یعنی یکی از قدیمی ترین خط‌های دنیا مواجه شدیم.
 
این درحالی است که داده‌های سطحی تپه نشاندهنده آنست که در بخش جنوبی فضای انبار، بخش مرکزی سیستم اداری و بخش شمال و شرقی بخش مسکونی شهر و بخش غربی به بخش صنعتی و تولید سفال مربوط می‌شود.
 
با این حال جوانمردزاده معتقد است، حجم عظیم تولیدات صنعتی از قبیل سفال و ظروف و محصولات سنگ گچ بیانگر اهمیت و کارکرد فرا منطقه‌ای محوطه است. به‌گونه‌ای که این محوطه در هزاره چهارم پیش از میلاد نقش کلیدی در مبادلات ایران و بین‌النهرین داشته است.
 
"هنری رایک" باستان‌شناس معروف آمریکایی فعالیت‌هایی گسترده‌ای در دهلران و خوزستان داشته است در واقع هنری رایک سیستم مبادلات میان ایران و بین‌النهرین را از طریق دشت مهران امکانپذیر می‌داند. هرچند که برای اثبات این موضوع لازم است کاوش‌ها در مقیاس گسترده انجام گیرد که بنا به دلایل مالی و حفاظتی اکنون امکانپذیر نیست

• < قبلی
• بعدی >