انقلاب آموزشی کدام شیوه درست بود و چرا؟!
برگرفته از ماهنامه خواندنی شماره 73، مهر و آبان 1391، رویه 41
از سالهای دور و پیدایش آموزش نوین در ایران، تحصیلات برپایهی دو دورهی ششسالهی ابتدایی (دبستان) و متوسطه (دبیرستان) استوار بود. دورهی دبیرستان نیز در آن روزگاران به دو دورهی سیکل اول (دورهی سهسالهی اول) و سیکل دوم (دورهی سه سالهی دوم)، بخشبندی میشد.
در سالهای چهل خورشیدی، با سر و صدا و تبلیغات همانند امروز، نظام نوین آموزشی یعنی سه بخشی کردن تحصیلات برپایهی ابتدایی (5ساله)، راهنمایی تحصیلی (4ساله) و دبیرستان (سه ساله)، اعلام شد و گفته شد که گام بسیار بزرگی در راه دگرگون سازی و آموزش کشور برداشته شده است. سالها از مزیتهای این نظام آموزشی سخن در میان بود و حتا دانشآموزان پس از سی و چند سال پس از انقلاب با همین روش درس میخواندند و هرگز شنیده نشد که سخنی دربارهی ناموفق بودن یا نامناسب بودن این شیوه گفته شود؛ گرچه در زمان معرفی و بهکارگیری روش ابتدایی، راهنمایی تحصیلی و دبیرستان، بسیاری از کارشناسان آن را شیوهی درستی نمیدانستند و بحثهای بسیاری نیز در حدی که امکانات آن روزگاران اجازه میداد، در سطح مطبوعات و محافل کارشنناسی درگرفت.
اما یک باره پس از گذشت نزدیک به 50 سال از استقرار این روش، انقلاب دوبارهای در سطح آموزش ابتدایی و متوسطه روی داد و بار دیگر کار مدرسهها به همان شیوهی پیشین یعنی ابتدایی (6 سال) و متوسطه (6 سال) برگشت داده شد. البته با تبلیغات بسیار پرسروصدا و هزینههای بسیار برای تبلیغات.
در حالی که بسیار در وصف شیوهی نوین (یا شیوهی اولیه) سخن گفته شد، به مردم کشور نگفتند که عیب روش آموزش «سه بخشی» چه بود که میبایست دوباره به شیوه ی آموزش «دوبخشی» بازگشت داده میشد؟
نمایندگان مجلس شورای اسلامی که تا «خاطر خطیرنشان» منقلب میشود، وزیری را استیضاح میکنند، رییس جمهور دولت را «سوالپیچ» میکنند، چگونه بود که نه پرسشی کردند و نه جنجالی به پا شد.
راستی کدام یک از دو نظام منطبق با اندازهمندی (استاندارد)های انقلاب بود؟ اگر نظام سهبخشی آموزش یعنی ابتدایی، راهنمایی تحصیلی و متوسطه بد بود، چرا سی و چند سال بدون اینکه حتا کوچکترین شکایتی به عمل آید، تحمل شد؟ و اگر نظام دوبخشی، سامان درستی برای آموزش در دورهی ابتدایی و متوسطه است، گفته نشد که از آغاز تا سالهای دهه 40 خورشیدی، آموزش کشور بر این پایه استوار بود و ما پس از سی و چند سال به آن شیوه بازگشتهایم؟!