دوشنبه, 19ام فروردين

شما اینجا هستید: رویه نخست کتاب‌شناخت فروزش فروزش 2

فروزش 2

تاجیک‌های جمهوری ازبکستان

ازبکستان از جمهوری‌های تازه‌بنیاد آسیای مرکزی است که پس از فروپاشی شوروی به استقلال رسید. این جمهوری در دوره‌ی استالین طوری مرزبندی شد که بخش اعظم آن را مناطق تاجیک‌نشین و پارسی‌زبان تشکیل می‌دادند. این، بخشی از سیاستِ تفرقه‌انداز میانِ اقوام بومی و مهاجر منطقه‌ی آسیای مرکزی بود که از دوره‌ی تزاری توسط سیاست‌مداران روس دنبال می‌شد. به این ترتیب دو شهر مهم خراسان بزرگ، سمرقند و بخارا، به دولتِ ازبکستان رسید. در این سال‌ها نیز حاکمان ازبک‌، به‌پیروی روس‌ها، یک‌سان‌سازی و از بین بردن فرهنگ ایرانی و زبان پارسی را در دستور کار قرار دادند. به‌این ترتیب، حوزه‌ی ایران فرهنگی و جهان ایرانی در آسیای مرکزی که تا چندین دهه پیش بخشی از مرزهای سیاسی چندهزارساله‌ی ایران را تشکیل می‌داد، هم‌اکنون شاهد تاریخ‌سازی و هویت ساختن مجازی و زدودن فرهنگ ناب ایرانی است.

داغستان؛ مرزبان شمالی ایران‌زمین

قفقاز نام رشته کوهی است، از رشته‌کوه‌های شمالی ایران‌زمین که منطقه‌ی کنار آن را به همین جهت «قفقاز»1 می‌نامند. منطقه‌ی قفقاز از مصب رود ولگا در دریای مازندران و مصب رود دُن در دریای آزوف در شمال آغاز شده و تا رود کورا و ارس در جنوب ادامه دارد. این در حالی‌ است که منطقه‌ی قفقاز توسط رشته‌کوه قفقاز به دو بخش مجزایِ قفقاز شمالی و قفقاز جنوبی تقسیم می‌شود. قفقاز جنوبی که در ادبیات روسی به ماورای قفقاز شهره است، امروزه از سه کشور مستقل جمهوری آذربایجان (منطقه تاریخی آران و شروان)، گرجستان و ارمنستان و هم‌چنین جمهوری قراباغ کوهستانی، نخجوان، آجاریا (آجارستان)، آبخازیا (آبخازستان) و اوستیای/آسی (ایرستون) جنوبی تشکیل شده است.

نگاهی به آرام‌گاه حكيم ابوالقاسم فردوسی و تخریب حریم منظری آن - گوهرِ فراموش‌شده

«از میان سپیدارهای رعنای ملک‌آباد که در برهنگی پاییز خود، چون نیازمندانی بودند دست به دعا برداشته، گذشتیم، که کم‌بالابلندی در جهان به حشمت و موزونی آن‌هاست. پس از ساعتی «باژ» پدیدار شد، و باغی که زمانی «دهقان توس» در آن زندگی می‌کرده و اکنون امانت‌دار خاکِ اوست. باز همان درخت‌های برهنه‌ی پاییزی، آفتابی ملایم و هوایی که گرچه دم به سردی می‌زد، مطبوع بود. در میان باغ، بنای یادبودی است با سنگی سفید که خالی از شکوه نیست و می‌تواند اندکی از سادگی و صلابتِ خفته‌ی‌ نام‌دار خویش را در خود تجسّم دهد. بیت‌های بلندِ گرداگردِ آرام‌گاه، با بانگی رسا در سراسر ایران، طنین خود را می‌افکنند.

نیازمند فهمی درست از خود و غرب هستیم

یونان‌محوری مطلق در نوشته‌ها و سخنان برخی از روشن‌فکران ما، گاه آن‌چنان به افراط می‌گراید که با نفی هویت ایرانی همراه می‌شود. این دست از روشن‌فکران که شوربختانه از بدیهی‌ترین مبانی تاریخ، آگاهیِ چندانی ندارند، با کوچک‌انگاری و خوارشماری خویشتن، از یونان چنان آرمان‌شهری می‌سازند که هیچ نوع کژی و کاستی در آن راهی نیست.

نگرشی بر نامه‌ی پهلوانی

زبان فارسی که از کهن‌ترینِ زبان‌هاست، با داشتن پشتوانه‌ای بسیار غنی و آمیخته با خرد و فرهنگ ایرانی در گذر از سال‌های پُرفراز و نشیب، از درون آشتی‌ها و جنگ‌ها و از ورای سختی‌ها و رنج‌ها و شادی‌ها با کوشش همه‌ی مردمانِ گستره‌ی بزرگ فرهنگی ایران، از جمله دستان توانا و اندیشه‌ی بارور استاد بزرگ، فردوسی توسی، به‌دست ما رسیده است. از این‌رو بر هر ایرانی بایسته است که این زبان آهنگین و زیبا را زنده و پویا نگه دارد و پیوند آن را با گذشته به‌درستی دریافته و در راه پاس‌داری از آن بکوشد.

تاریخ‌نویسی در ایران باستان

شاید نخستین ریشه‌های تاریخ‌نویسی ایرانی را می‌باید در نسک (نسخه)های باستانی اوستا بازجست که از کهن‌ترین میراث ادبی فلات ایران به شمار می‏روند.

سفر به اشکور؛ گزارشی از مراسم آفتاب خواهی مردم گیلان

دومین مرتبه بود که جشنواره‌ی «الاهی خور دِتاوه» (الاهی خورشید بتابد) در بلندی‌های غرب مازندران و شرق گیلان برگزار می‌شد. این بار محل اجرای مراسم، روستای «شَوَک» بود. ما می‌خواستیم شاهد این مراسم باشیم.

ایران‌زمین، خانه‌ی فرهنگی و ابدی ایرانیان

متن ویراسته‌ی سخنرانی دکتر ناصر تکمیل همایون در همایش «ایران ورجاوند» (بزرگداشت شادروان دکتر پرویز ورجاوند) که دوم امردادماه 1386، به کوشش «پایگاه اطلاع‌رسانی برای نجات یادمان‌های باستانی» در تالار پورسینای دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد، در پی تقدیم می شود.

در همین زمینه