دوشنبه, 19ام فروردين

شما اینجا هستید: رویه نخست دکتر محمد مصدق

دکتر محمد مصدق

كتاب كاپیتولاسیون و ایران بخش پنجم - دكتر محمد مصدق

ایران‌بوم افتخار دارد نسخۀ اینترنتی كتاب كاپیتولاسیون و ایران نوشتۀ دكتر محمد مصدق را برای نخستین‌بار در تاركدۀ جهانی منتشر می‌كند. كتاب یاد شده در سال 1290 خورشیدی به قلم شادروان دكتر محمد مصدق به چاپ رسیده است. كه در بار دوم با مقدمه و حواشی و تعلیقات استاد فریدون جنیدی تجدید چاپ شده است. باز نشر دیگر آن در كتاب «مصدق و مسائل حقوق و سیاست»، با گردآوری شادروان ایرج افشار، نشر سخن، تهران، 1382، رویه‌های 39 تا 77. بخش پنجم آن در پی می‌آید.

دکتر محمد مصدق به قلم مصدق؛ نوشتن در سلول انفرادی - دوستی با قوام‌السلطنه

از این چه بهتر که قوام‌السلطنه[را] که آن وقت میانه‌ی گرمی با او نداشت، ولی برادر و خویش نزدیک بود و عده‌ای هم دوست و هواخواه داشت وارد دولت کند و به این طریق در انجام مقصود توفیق حاصل نماید. روی این نظر، وزیر مالیه استعفاء نمود و قوام‌السطنه عهده‌دار آن وزارت گردید.قوام متصدی هر کار که می‌شد، می‌خواست مردم را به چیزهای تازه‌ای متوجه کند.

دکتر محمد مصدق به قلم مصدق؛ نوشتن در سلول انفرادی - کمی قبل از غروب

بعد از اعلان جنگ اول جهانی، مستوفی‌الممالک نخست‌وزیر با کسب نظر از اشخاص خیرخواه و بصیر تصمیم گرفت در آن جنگ، کشور ایران بیطرفی خود را حفظ کند که روی این نظر مجلس سوم پس از افتتاح به او رأی تمایل داد.

دکتر محمد مصدق به قلم مصدق؛ نوشتن در سلول انفرادی - پس از خاتمه تحصیلات

چنانچه این رژیم در ترکیه روی عهدنامه‌ها استوار شده بود، بین دولت ایران با هیچ دولتی عهد‌نامه نبود و کاپیتولاسیون در ایران عملاً اجراء می‌گردید که باز چندی اوقاتم به‌مطالعه قراردادهای بین‌المللی که بین دولت ترکیه و دول اروپا منعقد شده بود گذشت و از این نظر که ایران هم آن را الغاء کند، رساله‌ای تحت عنوان «کاپیتولاسیون و ایران» منتشر کردم.

نهضت ملی و بازگشت به خویشتن

دكتر محمد مصدقدهها سال پس از امیرکبیر و در پی سالیان درازسلطه استعمارگران وسرسپردگان آنها دراین مرز وبوم، نهضتی پایه گرفت که نه‌تنها ایران بلکه بخشی وسیع ازمشرق زمین را تحت تاثیر شدید خود قرار داد. این نهضت واکنشی بود علیه سلطه‌گران و قیامی بود درجهت «تکیه بر خویشتن خویش». ملت ایران در این خیزش خود را باز می‌یافت و در جستجوی آن بود تا هویت خویش را با تکیه برتاریخ و فرهنگ دیرپایش در سطح جهان مطرح سازد. رهبری این جنبش را روشنفکری آگاه و آشنا با فرهنگ ملت خویش و متفاوت با گروه کثیری ازدانش اندوختگان درغرب برعهده داشت.

ایرانِ ِمن - پیش‌کش به پیشوای ملی شدن صنعت نفت ایران - سرودۀ بانو هما ارژنگی

ابرمرد تاريخ معاصر ايراناز آن دلاورعاشقانِِِ ِ فرِایران، / در رزمگاه زندگی بگذشته از جان، / آزاده پیری چون مصدق شد به میدان / دکتر مصدق آیتی بود از صداقت / آزاده اندیشی به جان غمخوار ِملت / از نام و نان بگذشته‌ای هشیار و دانا / دل بسته بر آسایش و بر کار ِ ملت.

در همین زمینه