زیست بوم

موجودی چوب جنگل‌های شمال نصف شد

برگرفته از تارنمای همشهری آنلاین

ممنوعیت برداشت چوب از جنگل نباید موجب تعطیلی طرح‌های جنگلداری شود
موجودی چوب جنگل‌های شمال نصف شد
 
اسدالله افلاکی

رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران با اشاره به اینکه موجودی چوب جنگل‌های شمال در هر هکتار از میانگین ۶۰۰مترمکعب چوب به ۳۰۰مترمکعب کاهش یافته، تأکید کرد: وضعیت این رویشگاه‌ها به‌گونه‌ای است که دیگر توان تولید چوب ندارند؛ این نکته‌ای است که برخی مسئولان سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور هم برآن صحه می‌گذارند.

دکتر هادی کیادلیری در گفت‌وگو با همشهری افزود: ممنوعیت بهره‌برداری از جنگل‌های شمال کشور با هدف تولید چوب برای حفاظت و احیای این رویشگاه‌ها ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است که با توجه به کاهش موجودی جنگل‌ها باید اجرایی شود. آنطور که رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران می‌گوید، کل درآمد حاصل از برداشت چوب از جنگل‌های شمال کشور حدود 100میلیارد تومان درسال است که این رقم معادل هزینه‌ای است که برای یک تیم فوتبال هزینه می‌شود، براین اساس اگر دولت از این درآمد چشم‌پوشی کند می‌توان طرح ممنوعیت بهره‌برداری از جنگل را طی 10سال (با پرداخت هر سال 100میلیارد تومان) تحت ضوابط وشرایط خاص علمی و فنی به اجرا درآورد که نتیجه آن حفظ و صیانت 2میلیون هکتار بازمانده آخرین رویشگاه‌های هیرکانی خواهد بود.

بهره‌برداری غلط ازجنگل‌ها

این استاد دانشگاه با تأکید بر غلط بودن نحوه برداشت از جنگل‌های شمال تصریح کرد: طی سال‌های سال به یک شیوه از سراسر جنگل‌های شمال بهره‌برداری شده درحالی‌که نمی‌توان برای بهره‌برداری از سطوح مختلف جنگل یک نسخه تجویز کرد البته علاوه بر بهره‌برداری غلط، عوامل دیگری نظیر چرای دام، معدنکاوی، اجرای طرح عمرانی و قاچاق چوب هم به وضعیت نامطلوب جنگل‌های شمال دامن زده است.

کیادلیری در ادامه به مشکلات طرح‌های بهره‌برداری اشاره کرد و گفت: برخی شرکت‌های بهره‌بردار به تعهدات خود عمل نکرده‌اند و با بهره‌برداری بیش از حد از عرصه‌های جنگلی باعث کاهش توان تولید جنگل‌ها شده‌اند. به‌گفته وی، براساس برآوردهای اولیه به‌طور متوسط از هر هکتار از جنگل‌های شمال می‌توان 2مترمکعب چوب برداشت کرد که این برداشت بسته به قابلیت عرصه جنگلی متفاوت است. با وجود این، برای برداشت از جنگل هیچ تفاوتی قائل نشده و نمی‌شویم و به‌طورکلی این دستورالعمل را به همه عرصه‌ها تعمیم می‌دهیم که اینگونه بهره‌برداری مغایر با معیارهای علمی و فنی نادرست است. آنطور که این عضو هیأت علمی دانشگاه می‌گوید، به‌دلیل آنکه برداشت از جنگل‌های شمال (از هر هکتار 2مترمکعب) مقرون‌به‌صرفه نیست، بهره‌برداران به‌صورت متمرکز از جنگل‌ها برداشت می‌کنند. برای مثال، با صدور مجوز برای برداشت از 10هزار هکتار عملا از یک سطح کوچک حجم زیادی چوب برداشت می‌کنند که این شیوه تبعات ناگواری دارد ازجمله به تنوع زیستی لطمه می‌زند و باعث خالص شدن جنگل‌ها می‌شود؛ روندی که سبب شده از حالت پایداری جنگل‌ها فاصله بگیریم.

ابهام در تأمین 5میلیون مترمکعب چوب

رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران گفت: بنا به‌گفته متخصصان نیاز سالانه مصرف چوب درکشور ما 5 تا 7 میلیون مترمکعب است البته تأکید می‌کنم این نظر متخصصان است زیرا هنوز برآورد دقیقی از میزان چوب مورد نیاز کشور در دست نیست با وجود این، اگر این آمار درست باشد 750هزار مترمکعب از این میزان تولید جنگل است که به‌طور قانونی از جنگل‌ها برداشت می‌شود. یک میلیون مترمکعب هم با کشت زراعت چوب به‌دست می‌آید و 500هزار مترمکعب هم از طریق واردات تأمین می‌شود مجموع این اعداد 2میلیون‌و250 هزار مترمکعب است. حال پرسش این است که عدد باقیمانده چگونه تأمین می‌شود؟ آیا از طریق قاچاق واردات تأمین می‌شود؟ یا به‌صورت غیرقانونی از جنگل برداشت می‌شود؟ هر چه هست این نکته هنوز مبهم است. (براساس آمار منتشر شده از سوی فائو، چوب مورد نیاز کشور سالانه 14میلیون مترمکعب است).

کیادلیری درادامه خاطرنشان کرد: برای حفاظت، احیا و توسعه جنگل نباید صرفا با هدف برداشت چوب برای جنگل‌های شمال برنامه‌ریزی کرد. آنچه مسلم است جنگل کاربری‌های متعددی دارد که برداشت چوب راحت‌ترین نوع و ساده‌ترین آن است. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور طرحی در دست بررسی دارد که براساس آن طی 5 یا 10 سال بهره‌برداری از جنگل‌های شمال به‌طور کلی ممنوع می‌شود، گفت: این طرح به وزیر جهاد کشاورزی هم پیشنهاد شده است اما از آنجایی که ممنوع شدن بهره‌برداری از جنگل‌ها، عوارض اجتماعی و اقتصادی دارد شایسته است که هر سال 100هزار مترمکعب از میزان برداشت چوب از جنگل‌های شمال کم شود تا بعد از 10سال این رقم به صفر برسد و برداشت از جنگل به‌طور کامل ممنوع شود. هزینه جبران عدم‌برداشت چوب هم در هر سال حدود 100میلیارد تومان خواهد بود که دولت باید این هزینه را بپردازد. مشکل صنایع وابسته به چوب و مسائل اشتغال را نیز می‌توان با واردات چوب برطرف کرد.

رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران در پایان تأکید کرد: ممنوعیت بهره‌برداری از چوب به‌معنای حذف طرح‌های جنگلداری در شمال نیست بلکه طرح‌های جنگلداری برای حفاظت از جنگل‌های شمال یک ضرورت است. بر این اساس از یک‌سو، باید در طرح‌های موجود جنگلداری بازنگری شود و از سوی دیگر، برای بخش‌هایی از جنگل که فاقد طرح هستند طرح جنگلداری تهیه شود با این رویکرد که هدف از تهیه طرح‌های جنگلداری صرفا تولید چوب نباشد.

• < قبلی
• بعدی >