خبر
ساختمان‌های تاریخی اصفهان و نام ماندگار گالدیری
- خبر
- نمایش از پنج شنبه, 15 ارديبهشت 1390 13:10
- بازدید: 4809
برگرفته از تارنگار ایران نامه
دکتر محمود دهقانی
پرفسور "اوژینو گالدیری" معمار مرمت‌گر ایتالیایی چهارشنبه سیزده آبان 1389 در سن ٨٦ سالگی چشم بر جهان فروبست. نام "گالدیری" این شخصیت برجسته گستره مرمت برای پیشکسوتان معماری ایران نامی آشنا بود. گالدیری در دانشکده معماری دانشگاه رم ایتالیا تحصیلات خود را به پایان رسانده بود و یکی از مرمت‌گران برجسته "انستیتو ایزمئو" به حساب می‌آمد. چهارده سال پیش از وقوع انقلاب بهمن ۱۳۵۷، پس از آنکه " موریس میلانتی" زمین‌شناس برجسته گزارشی در مورد زمین، شالوده و خاک ساختمان‌های روزگار صفوی اصفهان ارائه نمود، از طرف "ایزمئو" انستیتو ایتالیایی خاورمیانه و خاور دور، پرفسور گالدیری مرمت برخی از ساختمان‌های صفوی اصفهان را آغاز نمود. از آنجا که در روزگاران گذشته با طغیان زاینده‌رود رسوبات گلی و رسی بستری از زمین هایی که کاخ‌ها و ساختمان‌های صفوی از جمله چهل‌ستون، هشت‌بهشت و عالی قاپو در آن ساخته شدند را فراگرفته است، سطح زمین آن محدوده تحت تاثیر انبوه رسوب رودخانه زاینده رود بوده است و گزارش "موریس میلانتی" برای آغاز به کار مرمت و این که ساختمان‌ها در طول زمان چقدر نشست کرده‌اند ضروری به نظر می‌رسید.
پژوهش گسترده در شناسایی سازه ساختمان‌های تاریخی برای گالدیری امکان پیشبرد اصولی مرمت را به وجود آورد. از آن رو، وجود فرضیه هسته اولیه ساختمان عالی قاپو در میدان نقش جهان، که با ذکر موارد کتبی پر آب و تاب برخی از مورخان، تاریخ اصلی ساخت شالوده ساختمان را در پرده ابهام قرار داده بود، به آسانی پرده برداشت. گالدیری پس از مرمت ساختمان‌های تاریخی اصفهان مطالبی در آن مورد به زبان ایتالیایی به چاپ رساند. آثار او به زبان انگلیسی و چند زبان دیگر اروپایی نیز ترجمه شده است. از جمله تالیفات اثر گذار او کتاب "عالیقاپو" که دکتر عبدالله جبل عاملی آن را به فارسی برگرداند، کمک‌های بسیاری به دانشجویان مرمت‌گر ایرانی نمود. گالدیری مرمت‌گری را با پژوهش گسترده انجام می‌داد و در کارهای خود سنجیده عمل می‌کرد. شادروان دکتر آیت‌الله‌زاده شیرازی در پیش در آمد برگردان کتاب "عالیقاپو"ی پرفسور گالدیری به فارسی نوشت: "در سرزمین ما که تا تدوین تاریخ مستند و معتبری از تحول معماری و شهرسازی آن فاصله زیاد داریم، تعمیر یک بنای تاریخی بهترین فرصتی است که به محقق مرمت‌گر این امکان را می‌دهد که ضمن نجات و احیای آن بنا گوشه ای از تاریخ ناشناخته معماری را روشن سازد". بدون شک گالدیری روشی شفاف و سنجیده برای مرمت‌گران آینده ایران، از خود بر جای گذاشت. از این رو نام او در تمامی طول تاریخ مرمت‌گری ساختمان‌های تاریخی در ایران پابرجا خواهد ماند. گالدیری یکی از دوستداران برجسته ایران و به ویژه اصفهان بود و تا آخرین روزهای عمر از ایران و فرهنگ ایرانی یاد می کرد. او به دانشجویان ایرانی رشته معماری در خارج کشور کمک‌های بسیار نمود. به «پرفسور سوسن بابایی» شخصیت ممتاز دانشکده هنر و معماری دانشگاه نیویورک برای پایان نامه دکترا که در مورد بناهای صفوی بود کمک‌های ارزنده‌ای نمود. خیلی از دانشجویان ایرانی و غیر ایرانی را در راه تکمیل پایان‌نامه و پژوهش یاری می‌داد و در فرستادن تصاویر و نقشه برای کمک به پژوهندگان دریغ نمی‌کرد. روزی که از این ایتالیایی خوش ذوق در مادرید، برای راهنمایی و پرسش در مورد ساختمان‌های صفوی اصفهان، تلفنی در خواست کمک نمودم و گفتم که من در استرالیا زندگی می کنم و تلفن منزلش را دکتر آیت‌الله‌زاده در تهران به من داده‌اند، خیلی خوشحال شد. بیشتر از آنکه بگذارد بگویم در خواستم برای چیست از اصفهان می‌پرسید، از زاینده رود، از فرهنگ و از مردم اصفهان و خاطره هایی که از این شهر زیبا داشت. یادش گرامی باد!
