ایران‌بوم

جمله بالا شاید یکی از رایج ترین مواردی است که کاربران اینترنت ایران، این روزها با ورود به برخی از تارنمای های غالبا زرد با باز شدن صفحات ناخواسته و مزاحم مشاهده می کنند.

"تبلیغات بالاپر یا واشو یا پاپ‌آپ (به انگلیسی: Pop-up ad یا Pop-ups) گونه‌ای از آگهی‌های اینترنتی هستند که به منظور بالا بردن بازدید از تارنما‌ها یا بدست آوردن نشانی رایانامه دیگران درست شده‌اند. آگهی‌های بالاپر معمولاً هنگامی که مرورگر، صفحهٔ جدیدی را باز می‌کند به همراه آن صفحه بالا پریده و پنجره‌ای را که تبلیغات در آن قرار دارد نشان می‌دهند. اینگونه آگهی‌ها معمولاً توسط جاوااسکریپت نوشته می‌شوند ولی راه‌های دیگری هم برای ایجاد آن‌ها هست.

این نوع تبلیغات کمتر از سایر تبلیغات محبوب است و عموماً به عنوان هرزنامه در نظر گرفته می‌شوند، تا جائیکه مرورگرهای مختلف بازشدن بالاپرها را منوط به اجازه و تأیید مجدد می‌کنند. همچنین نرم‌افزارهای مختلفی برای جلوگیری از این بالاپرها طراحی شده و در اختیار کاربران قرار گرفته تا بالاپرهای مزاحم را حذف کنند."

متن بالا تعریفی است که در ویکی پدیای فارسی از تبلیغات واشو ارائه شده است. آن گونه که مشخص است، واشو ها در ابتدا با هدف کمک به جذب بیشتر کاربران به عضویت در برنامه های ایمیلی متولد شده اند که در این زمینه نیز وظیفه خد را به خوبی انجام داده اند. اما در ادامه با معطوف شدن مدیران تارنمای ها روی اهداف دیگر استفاده از صفحات واشو، آن ها به صفحاتی غالبا مزاحم، هرزنامه و کاملا منفور تبدیل شده اند.

در سودآور بودن این نوع تبلیغات (در کوتاه مدت) برای مدیران تارنمای ها هیچ شکی نیست! اما کسب درآمد و سود برای یک مدیر تارنما آنقدر ارزش دارد که با آزردن اغلب کاربران تارنمای خود به آن دست یابد؟ و یا حتی در قبال کسب سود کوتاه مدت خود به روند رو به رشد بازاریابی و کسب و کارهای اینترنتی در داخل کشور آسیب بزند؟ متاسفانه تا کنون که ارزشش را برای بسیاری از مدیران تارنماها (وب مسترها) داشته است!

کار تا حدی پیش رفته است که امروز، شاهد تولد تارنمای های اینترنتی کسب درآمد از طریق واشو هستیم! تارنماهایی که مدیران تارنمای ها را تشویق می کنند تا با قراردادن کدهای مخصوص نمایش واشو، به ازای هر بار باز شدن صفحات واشو مورد نظر آن ها ( و آزردن کاربران) مبلغ ناچیزی را دریافت کنند.

شاید فکر کنید اگر تاثیرات کلی تر فراگیر شدن استفاده منفی از صفحات واشو را کنار بگذاریم، خود موضوع چندان پیچیده و نادرست نباشد و بتوان به عنوان یک راه کسب درآمد برای تارنمای ها روی آن حساب کرد. اما دقیقا همین جای کار هم مشکل دارد! جدای از آزرده شدن کاربران یک تارنمایو مسلما دلسردی تبلیغ دهندگان اصلی تارنمای ها از جوابدهی تبلیغات در تارنمای هایی که به نمایش واشو می پردازند، آن طور که خود من به صورت عینی مشاهده کرده ام، اسکریپت (نرم افزار راه اندازی تحت وب) سیستم های کسب درآمد از طریق واشو به صورتی برنامه ریزی شده است که، همه چیز به سود مدیران سیستم ها باشد و نه مدیران تارنمای ها و وبلاگ های همکار.

به طور مثال مدیر یک سامانه واشو می تواند آن را طوری برنامه ریزی کند که تنها در صورتی که کاربران زمان مشخص شده (اکثرا نسبتا طولانی مانند 10 ثانیه) را در یک صفحه باقی بمانند (یک صفحه را بازدید کنند) مبلغ مقرر به حساب مدیر تارنمای لحاظ شود.

با در نظر گرفتن این امکان، مدیران این سیستم های آزار دهنده (!) می توانند با تنظیم شرط زمانی بالا برای شمارش تعداد بازدید از صفحات واشو، سود مدیران تارنمای ها و وبلاگ ها را به حداقل برسانند. (کلاهبرداری در روز روشن!)

زمان آن رسیده است که به معضلات بزرگتر سیستم های واشو بپردازیم.

تقریبا همه می دانیم که تارنمای جهانی الکسا، در بین تبلیغ دهندگان ایرانی و به طبع آن مدیران تارنمای ها از اعتبار و جایگاه بالایی برخوردار است. این تارنمای با استفاده از پارامترهایی خاص، تارنمای های اینترنتی را از نظر تعداد بازدیدکننده، رتبه بندی می نماید.

مثلا تارنمای گوگل بر اساس آمار الکسا پر مخاطب ترین تارنمای اینترنتی در دنیاست و پس از آن، فیس بوک در رتبه دوم قرار دارد.

این رتبه بندی، علاوه بر سطح جهانی در بین تارنمای های کشورهای مختلف نیز صورت می پذیرد. به طور مثال تارنمای گوگل در حال حاضر در ایران نیز پر مخاطب ترین تارنمای شناخته می شود و پس از آن تارنمای های بلاگفا، یاهو، ورزش 3 و . . . قرار دارند.

اکثر تبلیغ دهندگان (تقریبا همه آن ها) به خصوص تبلیغ دهندگان بزرگ (با گردش و سرمایه مالی بالا) برای سفارش آگهی در یک تارنمای (از تبلیغات متنی گرفته تا تبلیغات بنری) رتبه آن را در الکسا مورد توجه قرار می دهند.

حال تصور کنید که اخیرا (تقریبا در یک سال گذشته) سیستم های کسب درآمد از طریق واشو با استفاده از یک عمل آزار دهنده و غیر قانونی (اسپم یا هرزنامه) توانسته اند رتبه های تک و دو رقمی الکسا در ایران را به خود اختصاص دهند. این موضوع در عمل باعث بدبین شدن تبلیغ دهندگان نسبت به سایر تارنمای ها و حتی تارنمای های بزرگ می گردد و این گمان می رود که سایر تارنمای ها نیز با استفاده از این ترفند (استفاده از واشو) توانسته اند به رتبه های خوب دست یابند.

این گمانه ها باعث به وجود آمدن فضای مصموم بی اعتمادی بین علاقه مندان و فعالین تارکده (وب) و دنیای مجازی فارسی شده و این حس منفی درست زمانی که سرمایه گذاری های خوبی در زمینه کسب و کارهای اینترنتی و ارتباطات اینترنتی شرکت های آفلاین در کشور در حال انجام است به وجود آمده و می تواند ضررهای جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. نزول سرمایه گذاری در تبلیغات و کسب و کارهای آنلاین تنها بخشی از مضرات این جریان منفی و بی اعتمادی خواهد بود.

موضوع به این جا ختم نمی شود. کاربرد دیگر ای روزهای واشو ها کمک به فروشگاه های اینترنتی زرد برای فروش کالاهای بی کیفیت وارداتی است. کالاهایی که فروش و عرضه آن ها از طریق تارنمای های خاص (البته خاص از لحاظ منفی!) تنها حسنی که برای تجارت الکترونیک و بازاریابی اینترنتی کشورمان دارند، بالا رفتن میزان گردش مالی فروشگاه های اینترنتی است.

اما این گردش مالی به چه قیمتی به دست می آید؟

مسلما به قیمت نارضایتی و بی اعتمادی مشتریان و خریداران اینترنتی خواهد بود.

این بی اعتمادی و نارضایتی چه در صورت خرید و چه در صورت عدم خرید اتفاق می افتد. حتما می پرسید چگونه؟

کاربرانی که خرید می کنند، به دلیل عدم کیفیت کالای خریداری شده علی رغم تبلیغات گسترده (بخوانید اسپم و هرزنامه گسترده) ناراضی و کاربرانی که خرید نمی کنند به دلیل قرار گرفتن در معرض هرزنامه ها و اسپم گسترده و اعصاب خرد کن به سایر برنامه های تبلیغات و بازاریابی اینترنت و در کل فروشگاه های اینترنتی بی اعتماد خواهند شد.

روشن است که ادامه روندی که در حال حاضر در مورد واشو ها در جریان است، زخم های درمان ناپذیری به فرآیند رو به رشد بازاریابی و تبلیغات اینترنتی خواهد زد.

این انتظار می رود که علاوه بر رعایت نات اخلاق حرفه ای توسط مدیران کسب و کارهای اینترنتی و تارنمای ها در عدم استفاده از راه های این چنینی که باعث ضربه زدن به کل بدنه فروش، بازاریابی و به صورت کلی کسب و کارهای اینترنتی می شود، مسئولان دست اندرکار فضای مجازی کشور، مخصوصا اعضای کمیته تعیین مصادیق مجرمانه (طبق قانون ایجاد و ارسال و به کار بردن هرزنامه و اسپم جرم تلقی می شود) راه حلی را در پیشگیری از رشد استفاده روز افزون از سرویس واشو خصوصا سیستم های کب درآمد از واشو تصویب و اجرایی کنند.

بیاییم از همین الان هرزنامه ها را متوقف کنیم.

به امید روزی که دنیای مجازی عاری از اسپم باشد.

موفق و پیروز و سربلند باشید