گردشگری
مقبرهٔ مادر زلیخا کجاست؟
- گردشگری
- نمایش از دوشنبه, 28 دی 1394 12:23
برگرفته از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)
جغرافیای تاریخی دره‌شهر را بهتر بشناسید.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، شهرستان دره‌شهر در دامنه‌های شرقی رشته کوه کبیرکوه و در شمال‌شرقی استان ایلام قرار دارد. این شهرستان از شمال و شرق به استان لرستان، از شمال غرب به شهرستان سیروان، از غرب به شهرستان مهران و از جنوب به شهرستان دهلران محدود است، مرکز این شهرستان دره‌شهر و ارتفاع آن از سطح دریا 700 متر است.
بیشتر مناطق و نواحی این شهرستان تاریخی است و علت وجود این آثار و محوطه‌های باستانی، شرایط مطلوب اقلیمی و جغرافیایی به‌ویژه رودخانه پر آب سیمره است که به موازات کبیرکوه به‌عنوان یک پدیده مهم جغرافیایی جریان دارد.
دره‌شهر چهار راهی بوده که از شرق به موازات کبیرکوه با پلدختر، شوش و خرم‌آباد و از غرب و شمال غربی با شهرستان‌های باستانی سیروان، الرذ و بین‌النهرین ارتباط داشته است. در سال‌های اخیر هیئت‌های باستان‌شناسی داخلی فعالیت کاوش و تحقیق را در این منطقه آغاز کرده‌اند.
منطقه ماژین یکی از نواحی مهم شهرستان دره‌شهر است که در حد فاصل سیمره و رشته کبیرکوه واقع شده و دارای آثار تاریخی زیادی از جمله محوطه باستانی دره کول‌کنی، محوطه باستانی ماژین و آثار بقعه معین صالح یا مای‌صالح با گچبری‌های زیبا است.
بقعه شاه احمد، بقعه بابا سیف‌الدین(ع)، بقعه مای‌صالح، بقعه زید بن علی، مقبره مادر زلیخا و بقعه سیدمحمد کوه‌نشین در شهرستان دره‌شهر واقع شده‌اند.
بقعه شاه احمد
این بقعه بر روی آخرین ارتفاعات کبیرکوه و در ارتفاع 1550 متری قرار دارد، نزدیک‌ترین محل به این مکان روستای «پل‌تنگ» یا «پا علم» است، این بقعه در 5 کیلومتری جنوب روستای پاعلم قرار دارد. در بلندی‌های کبیرکوه و شمال‌شرقی شهرستان آبدانان حدود 5 کیلومتری جنوب روستای پاعلم، گنبد کوچک شاه احمد بنا شده است.
مردم محل، این بقعه را متعلق به امامزاده احمد یکی از فرزندان امام موسی کاظم(ع) می‌دانند، قبلاً به‌صورت یک روادگاه بوده است، در زمان حکومت رضاخان و به هنگام تخته قاپو کردن عشایر لرستان، در این مکان بنایی کوچک با قلوه سنگ و گچ ساخته شده است. جایی که این کوه «کور» به اتمام می‌رسد، آنجا را «محل شاه» می‌نامند و بر روی کوهی متصل به کوه کور است، امامزاده احمد واقع است، یک امامزاده به همین نام در محل بالا گریوه قرار دارد. لرهای ساکن کوه کور خیلی به این امامزاده اعتقاد دارند در عرف مردم، شاه احمد مراددهنده لقب گرفته است.
مردم منطقه معتقدند که شاه احمد یکی از فرزندان امام موسی کاظم(ع) است، قبلاً به‌صورت یک روادگاه بوده و به مراد دهنده معروف است. بعضی معتقدند این بقعه متعلق به سیدی احمدی است که از مقابل سپاه تیمور فرار کرده و مورد تعقیب قرار گرفته و به‌واسطه ستم تیموریان به مردم لرستان محبوبیت یافته و اکنون پس از گذشت بیش از پنج قرن به‌صورت امامزاده خودنمایی می‌کند.
بقعه بابا سیف‌الدین(ع)
بقعه بابا سیف‌الدین(ع) در 15 کیلومتری شرق دره‌شهر و دهستان ارمو واقع شده است. بابا سیف‌الدین در راه سفر به سوی خراسان برای کمک به عموی خود امام رضا(ع) توسط مأموران خلیفه عباسی به شهادت رسید. در داخل مقبره، دو گور مشاهده می‌شود، روی مقبره سنگ نوشته‌ای نیست، اما در لوح سنگی کوچکی بر بالای در چنین نوشته شده است «امیر غلامرضا خان هاشمی در سنه 1350 ه.ق بقعه امامزاده سید سیف‌الدین(ع) را تعمیر کرده است». تمام ساختمان مقبره از سنگ و گچ و قسمت‌هایی از بام با آجر ساخته شده و ورودی بقعه را نیز با گچ سفید کرده‌اند. قبرستانی در اطراف بقعه وجود دارد که روی سنگ قبرها نیز نقوشی حجاری شده که از نظر مطالعات مردم شناختی اهمیت دارد.
ایزدپناه بنای قدیمی آن را چنین توصیف می‌کند این بنا مربع شکل بوده هر ضلع آن 5.30 متر است و ارتفاع گنبد تا زمین تقریباً هفت متر است. بر روی بنا گنبدی قیفی شکل ساخته شده این سبک گنبد در جای دیگر دیده نشده است. در مقبره به سوی شمال باز می‌شود و در داخل آن دو قبر وجود دارد که روی آنها هیچ سنگ نوشته‌ای نیست. سنگ نوشته در بالای در ورودی است.
بقعه مای‌صالح (مهدی صالح)
ماژین شهر کوچکی از توابع شهرستان دره‌شهر است که در 145 کیلومتری جنوب خرم‌آباد حد فاصل دو پدیده جغرافیایی کبیرکوه و رودخانه کرخه واقع شده است. فاصله رودخانه تا دامنه کبیرکوه بیش از یک کیلومتر است. ماژین دشتی است باریک و تپه ماهوری با پوشش گیاهی از گونه‌های گز و درختان کنار که آب و هوایی کوهپایه‌ای دارد، آن‌چنان که در زمستان معتدل و در تابستان گرم و خشک است.
بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد پس از مرگ ابوسعید و رقابت سرداران مغول برای به‌دست گرفتن قدرت، حکومت‌های ملوک‌الطوایفی جای حکومت مرکزی را گرفتند و اقتدار ایلخانیان رفته رفته رو به ضعف نهاد. در این میان دولت ایلکانیان در مغرب ایران و عراق عرب به‌وسیله «شیخ حسن ایلکانی» تأسیس شد. در محدوده بخش ماژین که بر سر راه ارتباطی اندیمشک، پلدختر و دره‌شهر واقع شده است، آثاری منسوب به دوره ایلخانی بر جا مانده است که مهم‌ترین آنها بقعه مای‌صالح (مهدی صالح) است. آثار بقعه مای‌صالح با سبک معماری دوره ایلخانی در حاشیه شمالی شهر ماژین از توابع شهرستان دره‌شهر واقع شده است.
بقعه زیدبن علی
بقعه زید بن علی در فاصله 25 کیلومتری ضلع غربی شهرستان دره‌شهر و در روستای زید قرار دارد. این زیارتگاه در گذشته بنایی نداشته و به‌صورت روادگاه بوده است. بقعه به‌صورت خشکه چین با پلان مدور و به ارتفاع یک و نیم متر ساخته شده است. مقبره به‌صورت انبوهی از قلوه سنگ دیده می‌شود.
قبرستان این مکان مذهبی اغلب بدون سنگ قبر هستند و با سنگ چین مشخص شده‌اند. مردم این شخصیت را از نوادگان امام سجاد(ع) می‌شناسند. اطلاعات مستندی در مورد شجره این بقعه در دست نیست. در سال 1391 ساختمانی بر روی این مقبره ایجاد شده است.
مقبره مادر زلیخا
روادگاه معروف به مادر زلیخا از نوادگان امامزاده شاه رودبند دزفول در بخش مرکزی شهرستان دره‌شهر واقع شده است. از طرفی او را منسوب به سادات رودبند از اهالی منطقه می‌دانند. از این شخص زندگی نامه‌ای در دست نیست و فاقد بنا است.
روادگاه، یک قبر است که روی آن سیمان کاری شده است. این مکان بر دره «سیکان» مشرف است و با روستا 50 متر فاصله دارد. در ایام نوروز زائرینی از روستاهای اطراف دارد. در بالادست مقبره سدی بر روی رودخانه سیکان در دست ساخت است. در صورت اتمام سد احتمالاً مقبره و محوطه تاریخی جنب آن زیر آب خواهد رفت. باورهای مردم آن گونه که از شواهد بر می‌آید مردم اعتقاد خاصی نسبت به روادگاه دارند، بر روی شاخه‌های درخت بلوط نزدیک آرامگاه پارچه گره زده و به آن دخیل می‌بندند.
بقعه سید محمد کوه‌نشین
منطقه «کله‌باد» کبیرکوه در روستای کوه‌نشین ماژین دره‌شهر واقع شده و حدود 70 کیلومتر با این شهر فاصله دارد. از سید محمد کوه‌نشین نسب‌نامه و شجره‌نامه‌ای در دست نیست و در کتاب‌های تاریخی اطلاعاتی از این مکان مذهبی ارائه نشده است.
به گزارش ایسنا، این بخشی از اطلاعاتی است که دکتر «حبیب‌الله محمودیان» در کتاب جغرافیای تاریخی و گردشگری دره‌شهر آورده است.
