ایران‌بوم

این روزها به‌همراه ضرباهنگ چله و چاقو و تارو پود دار قالی و در فراز و فرود آواز پرسوز و گداز زنان و دختران قالیباف شهر، در خانه‌ای نیز گشوده شده که رنج سال‌ها سرپنجه‌های پوست نازک کرده و به‌خون آغشته شده چله‌های قالی را چونان فرزند عزیزی به‌نام فرش ایران در خود جای می‌دهد.

این خانه که خود یک اثر تاریخی با معماری ایرانی است، پذیرای هنر اصیل و با ارزش فرش ایرانی شده تا برای همیشه و با حمایت همه علاقه‌مندان و دوستداران به این هنر، ضامن پویایی و ماندگاری آن شود.

چندی پیش خانه عطارها در کاشان، به‌عنوان خانه فرش ایران گشایش یافت. مهندس حمیدرضا مومنیان، رئیس مرکز پژوهش فرش و دبیر کانون هماهنگی دانش و صنعت فرش ایران در این خصوص گفت: پس از اینکه در سال 1374 رشته فرش در دانشگاه کاشان تاسیس شد توجه به حوزه پژوهش در این رشته لازم و ضروری شناخته شد تااینکه در سال 82 دانشگاه کاشان مجوز ایجاد مرکز پژوهش فرش ایران را از شورای‌عالی علوم دریافت کرد.

وی افزود: در سال 87 کانون هماهنگی دانش و صنعت فرش ایران زیرنظر معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور از طرف دانشگاه پیشنهاد شد و مجوز آن صادر و این کانون نیز دایر شد. مومنیان بیان کرد: خانه فرش ایران حوزه جغرافیایی خاصی را درنظر ندارد و مدیریت آن پژوهش محور است.

حمید کارگر، مدیر روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران ‌نیز درباره فرش و آنچه در سالیان قبل بر این هنر رفته گفت: صنعت فرش طی سال‌های متمادی از داشتن متولی واحد در رنج بوده و نهادها و وزارتخانه‌های متعددی صنعت فرش را رهبری می‌کردند؛ وزارتخانه‌هایی چون جهاد، بازرگانی، صنایع و معادن ازجمله نهادهای دولتی بودند که کار تولید، صادرات و پژوهش و تحقیق درخصوص صنعت فرش را پیگیری می‌کردند. وی افزود: کمیته امداد و بهزیستی هم قالیبافان را به‌عنوان نیروهای تحت پوشش خود به‌حساب می‌آوردند. وی ادامه داد: از طرف دیگر بخش خصوصی و تعاونی هم فعال بود و این باعث شد برنامه‌ریزی و سیاستگذاری یکدستی اتفاق نیفتد تا اینکه در سال 83 مرکز ملی فرش دستباف ایران تشکیل شد و در شورای‌عالی برنامه‌ریزی در سال 83 مصوب شد تا اختیارات فرش دستباف از دیگر سازمان‌ها جدا شده و زیر مجموعه وزارت بازرگانی قرار گیرد و سیاستگذاری و برنامه‌ریزی این رشته زیرنظر این مرکز انجام شود.

وی افزود: با ایجاد رشته فرش دستباف که از شهرکاشان شروع شد وزارت علوم نقش خود را به‌خوبی ایفا کرد و ما به‌عنوان دست‌اندرکاران مرکز ملی فرش از این اقدام بجا و درست وزارت علوم که نه‌تنها نافی فعالیت‌های ما در مرکز نیست بلکه یاریگر ماست، خوشحال و خرسندیم. کارگر در ادامه گفت: درمرکز ملی فرش ایران، طرح‌های مختلفی از جمله خانه فرش و خوشه فرش به موازات هم فعال است و این امر به‌نوعی برای حذف واسطه‌ها و کنار هم قرار دادن ارکان تولید فرش (رنگرز، طراح و بافنده) و همچنین تولیدکنندگان و فروشندگان و نیز دانشجویان رشته فرش به‌عنوان رکن علمی فرش پویاست.

دبیر کانون هماهنگی دانش و صنعت فرش ایران خاطرنشان کرد: در این مرکز همچنین کارگاه‌های آموزشی، مرمت نقشه فرش و طراحی نیز برگزار خواهد شد. مومنیان یادآورشد: ارتقای بهره‌وری نیروی انسانی، توسعه مهارت نیروی کار، افزایش تولید و ارزش افزوده و ارتقای سهم صادرات از اهداف کانون هماهنگی دانش و صنعت فرش ایران است. وی با اشاره به اینکه صاحبان هر دو صنعت فرش دستباف و ماشینی در کنار هم در این خانه حضور دارند، تصریح کرد: خوشبختانه در این مرکز این نگرش سنتی و حساسیت‌های نادرست که فرش ماشینی و دستباف رقیب هم هستند شکسته شده چراکه یکی از دلایل عقب‌ماندگی در فرش دستباف به‌دلیل نگرش‌های سنتی نابجا و نخ‌نمایی است که به سادگی سرمایه‌های ملی ما را به هدر می‌دهد.

ایجاد موزه ملی طرح و نقشه

دبیر کانون هماهنگی فرش و رئیس پژوهشکده فرش دانشگاه کاشان، از راه‌اندازی موزه ملی طرح و نقشه فرش ایران در خانه سپیده کاشانی وابسته به دانشگاه کاشان خبر داد و به همشهری گفت: طی تفاهمنامه‌ای با اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان، خانه تاریخی «باکوچی»، محل تولد و پرورش شاعره معروف سپیده کاشانی به این دانشگاه واگذار شده و به محل موزه فرش تبدیل می‌شود. وی اعتبار پیش‌بینی شده برای تامین تجهیزات این موزه را حدود 6 میلیارد ریال ذکر کرد و اظهار داشت: طی توافقات انجام شده با معاون فناوری ریاست‌جمهوری، درصورت تخصیص اعتبار، این موزه اواسط سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.

نمایشگاه دائمی فرش

کاشان با وجود اینکه شهری تاریخی با جاذبه‌های گردشگری بسیار و دارای سوغات منحصر به‌فردی است، متأسفانه از داشتن یک نمایشگاه دائمی بی‌بهره است‌. مهندس مومنیان با اشاره به اینکه بخش خصوصی برای این اقدام آماده و پیشقدم است، گفت: یک‌بار و برای همیشه شایسته است این مشکل توسط مسئولان شهر حل شود. وی افزود: درخصوص زمین به‌دنبال تعیین مکانی هستیم که بتواند ویژگی‌های لازم برای برپایی این نمایشگاه را داشته باشد.

هر فروشگاه، یک‌نمایشگاه

امسال مرکز ملی فرش ایران جشنواره فرش خود را در 22 استان و با شعار «هر فروشگاه، یک نمایشگاه» با هدف رونق بازار فرش دستباف به‌مدت یک ماه از 22‌بهمن تا 22 اسفند ماه برگزار کرده است. براساس آمار موجود سالانه 5میلیون متر مربع فرش تولید می‌شود که از این میزان دو سوم آن صادر می‌شود که حدود 8هزار تن است و ارزشی نزدیک به 600میلیون دلار دارد.