یادمان

نارضایتی دوستداران‌میراث‌فرهنگی از معماری پل پیر عبدالملک - میراثی که دفن شد

پل روگذر پیر عبدالملک باهدف کاهش راهبندان بازار اردبیل نه‌تنها موفق به تأمین اهداف ساخت خود نشده بلکه این روزها به دلیل معماری در محل مواریث تاریخی اردبیل مورد نارضایتی مردم و مسئولان است.

خبرگزاری مهر: باوجود نارضایتی دوستداران‌میراث‌فرهنگی به اصرار مدیران وقت سال ۸۶، زمین تب‌وتاب احداث پلی بود که آن روزها نه مهندسان و نه مردم عادی به کیفیت آن باور نداشتند. این پل در محل اتصال چهارراه پیر عبدالملک به بهشت‌زهرا و در بافت تاریخی و قدیمی شهر اردبیل یکی از شش پل روگذر اردبیل بود که قرار بود حلقه‌های متصل کاهش راهبندان سطح شهر باشند.

از بدو اطلاع ساکنین محل از احداث این پل که می‌خواست در ترافیک بازار اردبیل معجزه به دنبال داشته باشد مخالفت‌ها آغاز شد و در طول روند ساخت نیز بررسی‌های جزئی و کلی نشان می‌داد پایه‌های پل بر روی اصول فنی و استدلال‌های منطقی عمرانی بنا نشده است؛ تا جایی که احداث این پل از اولین آجر تا آخرین آجر آن اعتراض مردم محل و کسبه را به دنبال داشت و در آن مقطع حتی یک حساب سرانگشتی و دودو تا چهارتا نشان می‌داد که محل احداث و اهداف ساخت پل صحیح انتخاب‌نشده است.

در آن مقطع باوجوداینکه شورای شهر، استانداری، دفاتر نمایندگان و میراث فرهنگی استان محل رفت‌وآمد مداوم معترضان بود و مردم محل با دلیل و منطق و استدلال سعی داشتند مسئولان را از ساخت این پل منصرف کنند، موفقیتی حاصل نشد و پل پیر عبدالملک باهدف توسعه عمران شهری احداث شد و نظر مخالفان به‌عنوان افراد مخالف توسعه شهری در یادداشت‌های رسانه‌ای، خطابه‌ها و تریبون‌های متعدد موردپذیرش قرار نگرفت.

بااین‌وجود امروز نارضایتی شهروندان ساکن در محدوده اجرای این پروژه به دو دلیل یکی بی‌نتیجه ماندن اهداف ساخت پل و مشکلاتی که حتی این پروژه بعد از اجرا به دنبال داشته و دیگری به دلیل ساخت این مجموعه در بافت تاریخی شهر در مجاورت جمعه مسجد از آثار تاریخی استان اردبیل و بر روی مواریث باستانی و تاریخی است که یک‌شبه زیر پایه‌های پل به خواب همیشگی دچار شد.

پل کارشناسی نیست

پل روگذر پیر عبدالملک که در ابتدا به‌عنوان پل زیرگذر در فراخوان ارزیابی صلاحیت پیمانکاران (نوبت دوم) توسط شهرداری اردبیل مطرح شد بااعتبار پنج میلیارد ریال به طول تقریبی ۲۰ متر در دستور کار ساخت قرار گرفت.

این پل بر اساس مکاتبات شهرداری و شورای شهر اردبیل به‌عنوان راهکاری برای رفع معضل ترافیک مرکزی شهر اردبیل به‌یک‌باره تغییر شکل یافت و به‌عنوان روگذر در بافت قدیمی شهر اردبیل احداث شد.

بطوریکه در پاسخ به درخواست ساکنین و کسبه محله پیر عبدالملک در سال ۸۶ مدیرکل میراث فرهنگی وقت استان خطاب به رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آورده است: «با عنایت به برنامه اجرایی شهرداری در خصوص رفع معضل ترافیکی بافت مرکزی شهر یکی از راهکارهایی که با بهره‌گیری از شکل بافت شعاعی شهر اردبیل و تجارت جهانی حاصل شد ایجاد رینگ مرکزی یا حلقه محدودکننده حرکت‌ها به سمت بافت مرکزی بود که پس از بررسی‌های مختلف درزمینهٔ ظرفیت‌ها و احجام ترافیکی و با توجه به آماده بودن حدوداً نصف رینگ مرکزی مشاور با اتخاذ سیاست بهره‌گیری از علائم افقی و عمودی، یک‌طرفه کردن خیابان‌ها و ایجاد تقاطع‌های غیر هم‌سطح تلاش نمود تا روان‌سازی ترافیک را در بخش مرکزی ایجاد نماید.»

این اظهارات در حالی است که در همان مقطع کسبه محل و ساکنان چندان امیدوار به کاهش گره کور ترافیک در بازار به‌واسطه این پل نبودند و وضعیت فعلی بازار نیز نشان می‌دهد نه‌تنها از بار ترافیکی کاسته نشده بلکه معماری پل تناسبی با بناهای اطراف ندارد.

یکی از کسبه در گفتگو با خبرنگار مهر یادآوری کرد که در پی انعکاس گله‌مندی‌ها از شهردار وقت سؤال کردیم که به چه دلیلی این پل برای کاهش ترافیک مؤثر است و وی در پاسخ گفت تأثیر پل را می‌توان بعد از طرح تعریض این منطقه مشاهده کرد.

کسلایی افزود: نه‌تنها طرح تعریض اجرا نشد بلکه در اقدام قابل‌توجهی بعدها در مقطعی پل به‌صورت یک‌طرفه از سمت بازار به بهشت‌زهرا مورداستفاده قرار گرفت و وقتی مسئولان مشاهده کردند نتیجه‌بخش نیست به‌صورت دوطرفه پل را فعال کردند.

وی افزود: ساخت پل در جای خود خروجی دارد بطوریکه در دروازه مشکین و بعثت به‌واقع مطلوب بود و برای توسعه این بخش از شهر تأثیرات قابل‌توجه داشت اما درخواست‌ها برای توقف ساخت پل پیر عبدالملک به هیچ جا نرسید و امروز نه‌تنها ترافیک کاهش نیافته بلکه تصادفات در شانه پل قابل‌توجه است؛ علاوه بر این پایه‌های پل محل گردهمایی کارگران ساختمانی شده که موردپسند کسبه و ساکنان نیست.

شهردار وقت: پول داریم خرج می‌کنیم

یکی دیگر از کسبه این منطقه از شهر نیز بابیان اینکه بنده برای مشکلات احتمالی پل حتی به سراغ معاون رئیس‌جمهور وقت رفتم، تصریح کرد: ما در آن زمان به شهردار وقت درخواست کردیم که در چهارراه حافظ پل کار شود و متأسفانه گفتند آنجا هم اجرا می‌کنیم و این پولی است که به شهر تخصیص‌یافته اما برخی مانع از هزینه کرد آن می‌شوند.

متأسفانه این پل به کارکردهای خود دست نیافته و به‌جای اینکه به کاهش ترافیک کمک کند کاربری خیابان را با پارک خودروها تنگ‌تر نیز کرده است
محمود سلیمانی افزود: متأسفانه این پل به کارکردهای خود دست نیافته و به‌جای اینکه به کاهش ترافیک کمک کند کاربری خیابان را با پارک خودروها تنگ‌تر نیز کرده است.

در آن مقطع زمانی تمامی مخالفت‌ها و دلایلی که از میز استاندار و شهردار تا اعضای شورا دست‌به‌دست می‌گشت به گوش مسئولان کشوری نیز رسید و بااین‌وجود به عقیده یکی دیگر از کسبه علی‌رغم مخالفت‌ها پل فاقد وجاهت کارشناسی و فنی و بدون آینده‌نگری و عاری از هدفمندی احداث شد.

جلال‌الدین شاهبازی در گفتگو با خبرنگار مهر این سؤال را مطرح می‌کند که چرا در این منطقه شهر شهروندان برای ساختمان‌سازی با محدودیت طبقاتی مواجه می‌شوند اما ارتفاع پل بیشتر از حد مجاز این بافت فرسوده است.

وی بابیان اینکه پل به کارکردهای خود دست نیافته است و در وضعیت فعلی نیز معماری آن با مشکلاتی مواجه است، تصریح کرد: علاوه بر این متأسفانه پل بر روی آثار باستانی و تاریخی احداث‌شده و هرقدر به مسئولان ذی‌ربط اطلاع‌رسانی کردیم چندان موردتوجه قرار نگرفت.

آثار باستانی مدفون در پایه‌های پل

اظهارات این شهروند در وضعیتی است که یکی از ساکنان این منطقه نیز بابیان اینکه در هنگام ساخت پایه‌های پل خود آثار باستانی را دیده است، به خبرنگار مهر تصریح کرد: متأسفانه دو بامداد بر روی این آثار بتن‌ریزی شد و پروژه ادامه پیدا کرد.

سلیمانی از کسبه محل نیز با تأکید به اینکه خود استخوانی با شکل و فرم قابل‌توجه و غیرعادی به همراه قطعات چینی‌های شکسته را مشاهده کرده و به کارشناس میراث فرهنگی تحویل داده است، افزود: متأسفانه گفتند نتیجه بررسی این آثار را انعکاس می‌دهند اما نتیجه‌ای حاصل نشد.

در پاسخ به بررسی کارشناسی صورت گرفته از سوی میراث فرهنگی استان و تائید صحت‌وسقم این موضوع خبرنگار مهر نظرات مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل را جویا شد.

کریم حاجی‌زاده که خود از مدیران با مطالعات گسترده در حوزه آثار میراثی و باستان‌شناسی است تصریح کرد: پروژه پل پیر عبدالملک در محدوده بافت تاریخی شهر اردبیل اجراشده و در مرحله اجرای طرح با بقایای آثار معماری متعلق به دوره‌های قاجار و صفوی برخورد کرده است.

وی تأکید کرد: این پروژه بدون توجه به‌ضرورت های حفاظتی آثار و مغایر با ضوابط طرح تفضیلی بافت تاریخی احداث شده است.

تأکیدات این مدیر در حالی است که وضعیت معماری پل حتی منظر شهری پیرامون جمعه مسجد از آثار تاریخی استان را نیز متأثر ساخته است.

هرچند در نامه مدیرکل میراث فرهنگی وقت به معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی از شروط احداث پل آمده است «در احداث پل حداقل آسیب به لایه مای تاریخی مدنظر باشد.» و در جای دیگر عنوان‌شده است «پل مذکور خارج از حریم بنای تاریخی جمعه مسجد (مسجد جامع قدیم) بوده و احداث پل هیچ‌گونه تأثیر منفی بر بنای مذکور ندارد» بااین‌وجود منظر تاریخی شهر اردبیل با پلی که در ظرفیت و قد قواره معماری آن منطقه از شهر نبود متأثر شده است.

لازم به ذکر است در حال حاضر ازجمله پل‌های روگذر در دست اقدام شهرداری از سال ۸۶ پل ایستگاه سرعین است که به‌عنوان نماد زیبایی اردبیل لقب گرفته و خبرگزاری مهر در گزارشی تحت عنوان «نماد زیبایی اردبیل مچاله در ایده‌های متعارض/عزم کلنگانی جدی نیست» به معضلات بی‌پاسخ احداث یا توقف در ساخت این پل پرداخته است.

به گفته معاون امور عمرانی استانداری اردبیل اگر ساخت‌وساز حتی اگر از سوی بخش دولتی انجام شود معارض اصول میراثی و زیست‌محیطی باشد باید بازنگری شود و در صورت ساخت مشمول مجازات است.

امروز ساکنان محله پیر عبدالملک به جد از مسئولان وقت خواستار بازبینی در آثار میراثی دفن شده پل پیر عبدالملک و بهبود معماری آن هستند.

خبرنگار: ونوس بهنود

• < قبلی
• بعدی >