دیده‌بان خلیج فارس
اختلاف نظر باستان‌شنان برسر تاریخچه - تاریخ سکونت انسان در خلیج فارس به دوره پارینه سنگی بازمی‌گردد
- ديده بان خليج فارس
- نمایش از دوشنبه, 11 ارديبهشت 1391 15:32
- بازدید: 5901
اختلاف نظر باستان‌شناسان بر سر قدمت سکونت انسان در خلیج‌فارس، درحالی شدت یافته که برخی سکونت انسان در این منطقه را مربوط به دوره ایلامی و هزاره سوم قبل از میلاد می‌دانند و کسانی چون حامد وحدتینسب، باستان‌شناس و دیرین ـ انسان‌شناس با ارائه مستندات مدعی است که سکونت در خلیج فارس به دوران پارینه سنگی برمی‌گردد.
001 - DC4091 - NikesneakersShops , nike air chromeposite for sale california cheap - Jordan Jordan 1 Mid MMD (Black) | 134 Air Jordan 1 High OG "University Blue" 2021 For Sale - air jordan retro xi gamma blue gs - 555088
خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ برخلاف نظر برخی از کارشناسان که معتقدند قدمت و سکونت انسان در حاشیه خلیج‌فارس به دوره ایلامی باز می‌گردد برخی دیگر معتقدند این گفته صحت ندارد و تاریخچه سکونت در کرانه‌های خلیج‌فارس به بیش از هزاره سوم پیش از میلاد، یعنی موج آن به دوره پارینه سنگی و عصر پیش از تاریخ امتداد پیدا کردهاست.
به‌گزارش CHN، درحالی علی‌اکبر سرفراز پیش از این تاکید کرده بود که قدمت سکونت در خلیج‌فارس از دوره ایلامی‌ها جلوتر نمی‌رود عباس نوروزی با رد این فرضیه تاریخ هزاره سوم قبل از میلاد را از دل کاوش‌ها بیرون کشیده بود و بررسی‌های سرفراز را محدود به بوشهر دانستهاست. این در حالی است که حامد وحدتینسب با استناد به تحقیقات و مطالعات صورت گرفته در این منطقه، قدمت سکونت در خلیج‌فارس را تا دوره پارینهسنگی به عقب کشاند.
«حامد وحدتینسب»، باستان‌شناس و دیرین-انسان‌شناس معتقد است: «دست‌افزارها و مصنوعات سنگی در محوطههای باستانی سیمیش، مشکید واقع در تراس‌های رودخانه لادیز ، محوطه مکران در شمال دریای عمان و و بررسی‌های دشتی زاده در قشم، جام و ریز در شمال تنگه هرمز و همچنین محوطههای پارینه سنگی شمال بوشهر در باشت که توسط قصیدیان معرفی شده‌اند همگی حکایت از سکونت انسان در عصر پارینه سنگی در حاشیه شمالی خلیج فارس دارند.»
چندی پیش علی‌اکبر سرفراز، حاشیه و جزایر خلیج فارس را برای انسان ماقبل تاریخ، مکانی مناسب عنوان نکرد. وی تاکید داشت که انسان هوشمند هیچگاه ساحل و جزایر را به غار ترجیح نمی‌دهد به همین‌دلیل است که قدمت کشفیات باستان‌شناسی در این منطقه از دوره ایلامی جلوتر نرفته است.
اما حامد وحدتینسب با اشاره به مطالعاتی که در حاشیه شمالی خلیج‌فارس صورت گرفته است با رد این ادعا به CHN گفت: «شواهدی که از مطالعات حاشیه شمالی و جنوبی خلیج‌فارس در سال‌های گذشته بدست‌آمده نشان از سکونت انسان دوره پارینه سنگی دارد. از سویی دیگر این یک باور عامیانه اشتباه است که عنوان شود انسان در عصر پارینه سنگی بیشتر در غارها سکونت داشته چراکه تعداد محوطه های روباز پارینه سنگی 10 ها برابر محوطههای غاری است. حاشیههای دریاها و اقیانوسها همیشه بعنوان یکی از بهترین گزینهها جهت استقرار و تردد از دوران پارینه سنگی تا کنون مورد توجه انسان بودهاند. دسترسی به منابع غذایی دریایی، استفاده از منابع آبی رودخانههایی که به دریا میپیوستهاند و همچنین آب و هوای معتدل از عوامل بسیار مهم در انتخاب سواحل دریاها و اقیانوسها هستند»
وی به بررسی محوطه سیمیش و مشکید در دهه 70 میلادی توسط گری هیوم آمریکایی که منجر به کشف مصنوعات سنگی از دوره پارینه سنگی شده بود اشاره کرد و مطالعات و یافته‌های پارینهسنگی سال 1980 ویتافینزی و کپلند در محوطه باستانی مکران در شمال دریای عمان را مورد تاکید قرار دارد.
با این حال مطالعات اخیر دشتی‌زاده در جزیره قشم را هم نباید دور از نظر داشت چراکه کشف بقایایی از دست‌افزارها و ابزارهای پارینه سنگی مهر تاییدی بود که توسط این باستان‌شناس زده شد. به‌گفته وحدتینسب گزارش‌های بررسی‌های باستان‌شناسی دشتی زاده در حاشیه شمالی خلیج‌فارس میان دو منطقه جام و ریز، به‌همراه مطالعات قصیدیان در شمال غربی بوشهر، تداعی‌کننده تصویری واضح از سکونت انسان در دوران پارینهسنگی است.
هرچند که وحدتینسب بررسی‌های حاشیه خلیج‌فارس را باتوجه به موقعیت جغرافیایی و دسترسی سخت به این مناطق را بسیار محدود عنوان می‌کند اما همین بررسی‌های محدود به اضافه وجود مدارکی علمی متعدد را هم گواهی بر سکونت انسان دوره پارینهسنگی در این ناحیه می‌داند.
خواب محوطههای پارینهسنگی در آغوش خلیج‌فارس
حالا دیگر بر همگان روشن است که خلیج‌فارس نیاز به کاوش و مطالعات جدی‌تری دارد، تناقض میان گفته‌های باستان‌شناسان متاخر و عدم دستیابی به درک روشن از تاریخ و سکونت انسان در منطقه ضرورت تحقیقات و مطالعات علمی را بیش از پیش کرده است.
بیش از 10 سال است هیات‌های خارجی باستان‌شناس در نواحی جنوبی خلیج‌فارس چون بحرین، امارات و شبه جزیره عربستان مشغول کاوش و فعالیت هستند و محوطههای بسیاری را از دوره پارینه سنگی قدیم تا اواخر پارینهسنگی جدید گزارش کرده‌اند.
به‌گفته وحدتی نسب، در کنار فعالیت‌هایی که توسط تیم‌های خارجی در نواحی جنوبی خلیج‌فارس صورت گرفته اخیرا تحقیقاتی در رابطه با "دیرین اقلیم‌شناسی" هم انجام شده که انتشار مقاله‌ای از آن در سال 2010 توسط جفری رز تایید کرد که سطح خلیج‌فارس در حدود 11 هزار سال پیش پایینتر از سطح فعلی بوده درواقع رودخانه‌های کارون و اروند در بستر خلیج‌فارس جریان داشته‌اند. محققان از این منطقه تحت عنوان "واهه" نام می‌برند.
آنچه که این محقق در مقاله‌اش آورده، مجاورت به‌دریا، خاک مناسب و جاری بودن رودخانه در بستر خلیج فارس را از جمله عواملی برشمرده تا این امکان که بسیاری از محوطه ها در این واهه قرار بگیرند، فراهم شود. محوطه‌هایی 7 هزار سال پیش با بالا آمدن سطح آب ، سر به عمق خلیج‌فارس برده و به خواب عمیق فرو رفتند.
در این میان، وحدتینسب بالاآمدن آب خلیج‌فارس را عاملی عنوان می‌کند برای ترک سکونت‌گاه‌ها و پیشروی انسان به‌سوی نواحی شمالی‌تر. اتفاقی که همزمان با شکل‌گیری سکونت در شوش و دشت خوزستان رخ داد.
درحال‌حاضر محوطههای پارینهسنگی در شمال و جنوب ایران به‌صورت پراکنده وجود دارد. بر اساس گفته‌های محققان، منشا حرکت و جد انسان امروزی در آفریقا بوده به‌طوری‌که درحدود 150 تا 200 هزار سال پیش با خروج از آن منطقه در نقاط مختلف دنیا پراکنده می‌شود. یکی از این مسیرها به آسیای دور شمال شبه جزیره عربستان است که از طریق تنگه هرمز به سمت فلات ایران ادامه می‌یابد.
وحدتی نسب با بیان اینکه تنگه هرمز از حدود 2 میلیون سال پیش به‌طور مداوم براثر بالا و پایین رفتن سطح آب به خشکی وصل می‌شده می‌افزاید: این تنگه درواقع یکی از مسیرهای مهاجرت و تردد انسان در اعصار پارینه سنگی را سبب شده و نقطه اتصال به فلات ایران بوده است. شواهدی چون لادیز، مکران، جام، ریز، قشم و داده‌های امارات بر این ادعا که ناحیه و حواشی خلیج فارس مسکونی و مکان عبور و مرور بوده کاملا صحه می‌گذارد.
