ایران‌بوم

سرویس فرهنگی، هنری: به پاس شصت سال مطالعات و تحقیقات ایران‌شناس نامدار، استاد احمد اقتداری دیروز در شرکت تعاونی ناشران و کتابفروشان تهران از کتاب مروارید خلیج‌فارس رونمایی شد.

به گزارش خبرنگار ما در این مراسم کتاب گفتارهای ایران‌شناسی ترجمه استاد کیکاووس جهانداری هم رونمایی شد.

استاد محمد ابراهیم باستانی پاریزی در پیامی به این مراسم نوشته است: «بسیار آرزومند بودم در مجلسی که برای بزرگداشت استاد عزیز و مؤلف گرانقدر، حضرت آقای دکتر احمد اقتداری فراهم آمده است به قدم خود حضور یابم و به زبان خود تشکر کنم. اما چه توان کرد:

فرشته‌ای است بر این بام لاجورداندود
که پیش آرزوی عاشقان کشد دیوار

یک سفر کوتاه ناگزیر مرا از حضور در این مجلس نورانی بازداشت و اینک ناچارم مراتب سپاس خود را اگر نه به زبان خویش ـ بل با زبان قلم ـ که گاهی از زبان سرخ نیز گویاتر است ـ به استاد بزرگ دکتر اقتداری مؤلف کتاب‌های گرانقدر خلیج‌فارس و بحر عمان تقدیم کنم و هم زبان با حاضران در مجلس، توفیق بیشتر او را از خداوند درخواست دارم.

دکتر منوچهر ستوده نیز در پیامی به این مراسم آورده است:

«جناب آقای احمدخان اقتداری باقی‌مانده خانان و حکمرانان قدیم‌تر، امام‌قلی‌خان که مسئولیت جزایر و بنادر ایران را در دوران صفویه داشت از اجداد ایشانند و اینان نسل بعد نسل امور بنادر و جزایر جنوب ایران را اداره می‌‌کردند. در بالای یکی از کوه‌های گراش، خرابه‌های قلعه قدیمی این خاندان تا امروز به جای است. پدرش را از این کار کنار گذاشتند و مرکز به اداره امور جنوب ایران پرداخت.

آقای احمد اقتداری که محل را برای اقامت خود تنگ دید، روی به طهران آورد و در دانشکده حقوق به ادامه تحصیل پرداخت. در این وقت است که بنده با ایشان آشنا شدم و تا امروز نزدیک به 60 سال است که بار این دوستی را به سرمنزل مقصود خالصاً می‌برم و امیدوارم که به همین وضع ادامه یابد.

سال‌های اولیه که به گردش روزهای جمعه می‌پرداختیم، حدود گشت ما از دامنه‌های کوههای توچال تجاوز نمی‌کرد. کم‌کم از این حد تجاوز کردیم و به دره‌های پشت آن رفتیم و پای از حدود سابق بیرون گذاشتیم و به سراسر خاک وطن سری زدیم. شرح تعدادی از این سفرها در کتاب گلگشت مرحوم ایرج افشار آمده است.

آقای اقتداری با اقتدای بر ما در جاده چالوس زمینی خرید و خانه‌ای ساخت که بعدها آن خانه را به مرحوم مهدی کمالیان فروخت و با پول فروش آن در چهارراه اسلامبول دارالوکاله‌ای تهیه کرد و چندی در این دارالوکاله مشغول کار شد و بیشتر به امور اقتصادی بنادر و جزایر جنوب می‌پرداخت. بازماندگان آقای کمالیان این خانه را تا به امروز در اختیار دارند.

آقای اقتداری کتب و آثار نوشته خود را وقف بر دائره المعارف بزرگ اسلامی کرد و تا امروز در این مؤسسه آمد و رفتی دارد.»

در این مراسم کرمی که هردو کتاب،به کوشش و خواستاری و اشراف او به چاپ رسیده است، گفت:من بیش از یک دهه سابقه شاگردی جناب اقتداری را دارم.سال 1385 وظیفه مند شدم که مجموعه ای از پژوهش های ایران شناسی را برای چاپ آماده کنم،که امروز به ایشان تقدیم خواهد شد.وی افزود:من برای ایجاد این کتاب، شیوه تدوین جشنواره را به کار بردم.دو منظور از این کار داشتم،یکی برای سپاس از جناب اقتداری و دیگر برای خدمت به فرهنگ ایران.

در بخش دیگری از مراسم،دکتر مهدی محقق درباره سابقه برگزاری مراسم بزرگداشت گفت:برگزاری مجالس تکریم جدید است و پنجاه سال پیش چنین نبود.همیشه عکس این بود.اهل علم مورد حسادت جاهلان قرار می گرفتند..ملاصدرا صاحب کتاب اسرار عقلیه در آغاز کتابش می نویسد انگار هرکس در دریای جهالت باشد او را عالم می دانند و افرادی که علم ندارند دشمن علم و عالمان هستند.حاج ملاهادی سبزواری می گوید زمانه قحطی حکمت است وکمبود باران یقین از ابرهای رحمت و افراد جاهل مجالی به افراد عالم نمی دهند.نظایر آن در دوران ما هم هست.

می‌گویند میرزا طاهر تنکابنی را به مدرسه اش راه ندادند.در دوره دیگر وزیر مملکت در شورای دانشگاه گفته بود:دبیران بروند بیرون که منظورش استاد همایی بود.ماباید کاری بکنیم تا احترام به اهل علم نهادینه شود.به گونه ای نباشد که افراد چاپلوس به عنوان عالم شناخته شوند و کسی مانند اقتداری در منزل بنشیند و کتاب‌های ارزنده ای را به فرهنگ عرضه کند.خود من از پیشگامان جلسات تکریم بودم که در سال 1355 در دانشکده ادبیات برای استاد همایی مراسم بزرگداشت گرفتم.ما تکریم از بزرگان را بعدها در انجمن مفاخر فرهنگی به تعداد 106 بزرگداشت نامه برگزار کردیم.

علی اشرف صادقی نیز گفت:زمانی در دانشکده ادبیات محمد تقی مدرس رصوی همایی، بدیع الزمان فروزانفرو دکتر خانلری و دکتر معین درس می‌دادند و من افتخار تلمذ داشتم.سید حسن تقی زاده و علامه مینوی هم در دانشکده الهیات بودند.زمانه دگرگون شد و آنها رفتند و بعدها افرادی آمدند که از انها فروترند.

ناصر تکمیل همایون هم گفت:خداوند در کشور ما وضعی بوجود آورد که عده ای چون ایرج افشار و زریاب خویی و دانش پژوه واقتداری و ستوده جمع شدند و کارهایی کردند که به قول احسان نراقی فقط ایرج افشار به اندازه یک وزارتخانه ارزش داشته است.

من اگر کتاب های اقتداری نبود کتاب خلیج فارس را نمی توانستم بنویسم.