ایران‌بوم

صفحاتی از این شماره به ویژه نامه ای با عنوان «سینما و باستان شناسی» اختصاص دارد که در خلال آن علاوه بر چگونگی انعکاس باستان شناسی در سینمای عامه به برهم کنش سینما و تاریخ پرداخته شده است. همچنین مقالاتی دربارة فیلمی که در سال 2006 میلادی با نام «300» ساخته شد، انتشار یافته است.
در این شماره همچنین پرونده ای دربارة پیشینه و «روند تحول باستان شناسی ایران» در دهه 1350 منتشر شده و به بررسی نقش دکتر فیروز باقرزاده مدیر بلندآوازة آن سالهای تشکیلات میراث فرهنگی و باستان شناسی ایران که نخستین رییس کمیتة ثبت میراث جهانی یونسکو در بدو تشکیل این سازمان نیز بوده، پرداخته شده است. از دورة مدیریت فیروز باقرزاده که در خلال سال های 1350 تا 1356 مدیر تشکیلات باستان شناسی ایران بود، به «دوره طلایی باستان شناسی ایران» یاد شده است.
گفتگو با دکتر شهریار عدل، باستان شناس و پژوهشگر بین المللی، که به تازگی کاوش هایی را در نخستین مسجد افغانستان انجام داده از مطالب این شمارة «باستان پژوهی» است.
از دیگر مطالب مهم این شماره، مقاله ای است به قلم دکتر پدرام جم دربارة «شهر تاریخی هرمزد اردشیر» در اهواز که چندی پیش دوستداران میراث فرهنگی مدعی شده بودند با ساخت قطار شهری بخش هایی از آن تخریب می شود اما رییس سازمان میراث فرهنگی خوزستان وجود چنین شهری را بی اساس اعلام نموده بود. در مقالة منتشر شده در باستان پژوهی، با بررسی دقیق متون تاریخی، کتیبه ها و مهرواره های دورة ساسانی بر وجود شهر هرمزد اردشیر بر کرانة کارون در شهر کنونی اهواز تأکید شده است. همچنین در نوشتار دیگری به مکان یابی محوطه های باستانی شهر اهواز پرداخته شده و به نظر می رسد که بخش هایی از قطار شهری از محدوده های باستانی عبور کرده و منجر به تخریب آن شده است.
در این شماره همچنین دو مقاله به زبان انگلیسی توسط پروفسور باربارا کائیم و پروفسور دونالد ویتکامب دربارة شهر استخر در دوره های پیش از اسلام و اسلامی منتشر شده است.

«باستان پژوهی»، هر شش ماه یکبار و به صورت فارسی-انگلیسی با مدیر مسوولی و سردبیری شهرام زارع منتشر می شود. این مجله، از معدود نشریات حوزة میراث فرهنگی و باستان شناسی است که علاوه بر متخصصان، مورد توجه غیر متخصصان و عموم دوستداران میراث فرهنگی قرار دارد. مطالب شمارة اخیر این نشریه به شرح زیر است:

پروندة ویژه: تاریخ به روایت سینما
باستان شناسي در سينماي عامه / مارك هال، ترجمة وحيد عسگرپور
درآمدی بر سینمای تاریخی / شهرام زارع و حمید طاهری

درنگی بر فیلم “300”
فيلم 300 آبروي ما را نمي‌برد / پرويز رجبي
حقايقي در آن سوي فيلم “300” / كوروش كار
يوناني‌ها و ايراني‌ها در “300” زاك اسنايدر / احمد صدري، ترجمة فرناز خطيبي
به اسپارتي‌ها بگو: چگونه 300 برداشتي بد از ايران داد (1) / تورج دريايي، ترجمة سارا احمدي
ميكروفن‌ها، هواپيماها و کلیشه ها: پشت پرده‌هاي فيلمِ “300” (2) / تورج دريايي و وارن سوارد، ترجمة سارا احمدي
فيلمِ “300”؛ افسانه یا واقعيت / كاوه فرخ، ترجمة غزال خاكساري
سيصد‌ وحشي در ترموپيل: پاسخي به فيلمِ “300” / ثمر عباس، ترجمة عظيمه ستاري
هخامنشیان و مجسمة افلاطون / گفت وگو با شاهرخ رزمجو
خاستگاه های “300”: گزارش نشست نقدِ نمایشنامة “ایرانیان” / رضا داوری اردکانی، میرجلال الدین کزازی و حکمت اله ملاصالحی

پرونده
باقرزاده و تحول باستان شناسی ایران
یادی از طلایه دار دورة طلایی باستان شناسی ایران / محمود موسوی
انضباط و اعتماد / دکتر سیدمنصور سیدسجادی
فرق عظیم کار باقرزاده / دکتر شهریار عدل
قلبی که برای ایران می تپد... / دکتر کامیار عبدی
اقدامات و اثرات فیروز باقرزاده در باستان شناسی ایران / میرعابدین کابلی

گفت‌و‌گو، نقد و نظر
یک آذربایجانی در بلخ: گفت و گو با شهریار عدل دربارة کاوش در کهن ترین مسجد افغانستان
روزهای رفته بر باد (1): پیوند و گسست دانشگاه و میراث / شهرام زارع
روزهای رفته بر باد (2): پارادایم، باستان شناسی ایران و نقش بازیگران در آن / عمران گاراژیان

باستان شناسی، تاریخ و تاریخ هنر‌
480/479 پ‌م؛ چشم انداز ایراني / كايلر يانگ، ترجمة وحيد عسگرپور
خاستگاه ایرانی اورنای بودایی / کاتسومی تانابه، ترجمة آهنگ حقانی
هرمزد اردشیر در کتیبه ها، مُهرواره ها و متون تاریخی / دکتر پدرام جم

موزه و موزه‌داری‌
معرفی موزة ملی ورشو و اشیاء ایرانی در موزه های لهستان / مژگان سیدین

گزارش
ردپای ما در زمین پس از ما/ پیوندهای فرهنگی ایران و هند / خشکسالی در عراق و آشکار شدن یادمانهای باستانی / کشف اسنادی از بلخ باستان / معادن مس حضرت سلیمان / نقش انسان بال دار بر انگشتري مفرغی از لرستان / نگارة کشاورزان عصر آهن بر قطعه سفالی از رُباط کریم

مقالات غیرفارسی

The Temples of Estakhr / Barbara Kaim ...7
Istakhr in the Eyes of Muqaddasi and Modern Excavations / D. Whitcomb ...10