کتاب
دربارهٔ فرهنگ بزرگ سخن
- كتاب
- نمایش از چهارشنبه, 29 آذر 1391 15:03
- بازدید: 5983
برگرفته از تارنگار زبان و ادب فارسی نوشته‌ی سعید لیان
سرانجام پس از حدود هشت سال تلاش بی‌وقفه‌ی گروهی از پژوهشگران، «فرهنگ بزرگ سخن» به سرپرستی دکتر حسن انوری و توسط انتشارات سخن ،در هشت جلد منتشر شد.
انتشار این این فرهنگ را به عموم دوست‌داران زبان فارسی تبریک می‌گویم، به‌ویژه خدمت دو تن از مؤلّفان و ویراستاران این فرهنگ، دوستان عزیز، آقایان بهروز صفرزاده و حمید حسنی.
مراسم رونمایی این کتاب ارزشمند روز آدینه ۲۵ بهمن،با حضور جمعی از پژوهشگران و فرهیختگان در هتل لاله‌ی تهران برگزار گردید.
مراسم در ساعت ۱۰:۱۵ صبح پس از تلاوت چند آیه‌ای از قرآن ، با خیر مقدم مجری خوش‌سخن برنامه، آقای علی هاشمی، آغاز شد.سپس افراد زیر سخن گفتند:
- آقای حسین علمی (به نیابت از خانواده‌ی فرهنگ‌دوست علمی)
- آقای علی اصغر علمی (مدیر انتشارات سخن)
- آقای حسن انوری (سرویراستار فرهنگ بزرگ سخن)
- آقای غلامعلی حدّاد عادل (رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی)
- آقای عبدالرّحیم جعفری (مدیر سابق انتشارات امیرکبیر)
- آقای ایرج افشار (محقّق)
- آقای علی اشرف صادقی (زبان‌شناس و عضو پیوسته‌ی فرهنگستان)
- آقای رحیم مسلمان قبادیانی (محقّق،از تاجیکستان)
ـ آقای عبدالغفور آزاد (شاعر و وابسته‌ی فرهنگی سفارت افغانستان)*
- آقای کمال اجتماعی جندقی (شاعر)
یکی از نکات قابل تحسین این برنامه،حضور دو تن از هم‌زبانان تاجیک و افغان ما بود که باید از این دقّت نظر و حسن نیّت برگزارکنندگان این برنامه سپاس‌گزاری نمود.
این نشست در حدود ساعت ۱۲:۱۵ با پذیرایی از مهمانان به پایان رسید.
***
از زمان چاپ «فرهنگ فارسی» ، تألیف مرحوم دکتر محمّد معین، فرهنگی با این گستردگی و دقّت منتشر نشده بود.به همین جهت این روی‌داد ،واقعه‌ی بسیار خجسته‌ای در تاریخ نشر ایران خواهد بود و بنده هم برای معرّفی این فرهنگ ، سنگ تمام خواهم گذاشت.
این هم ویژگی‌ها و مشخّصات این فرهنگ چنان که در دفترک [/بروشور] آن آمده است:
¤ فرهنگ بزرگ سخن با هم‌کاری بیش از یک‌صد تن (مشاور، مؤلّف، ویراستار، نقّاش، مترجم، و جز آن‌ها) در طول هشت سال با تلاش شبانه‌روزی فراهم گردیده است.
¤ فرهنگ بزرگ سخن حاوی بیش از ۷۵۰۰۰ سرواژه‌ی اصلی (مدخل اصلی)،۴۵۰۰۰ سرواژه‌ی فرعی (مدخل فرعی)،۱۶۰۰۰۰ هزار شاهد مستند،۱۰۰۰ مثال،و ۱۵۰۰ تصویر است.
¤ فرهنگ بزرگ سخن شامل همه‌ی واژه‌های به کار رفته در زبان فارسی قدیم و جدید است که از ۴۵۰ اثر و از آثار هشت‌صد نویسنده و شاعر استخراج شده است، از آن میان ۲۷۰ اثر مکتوب از قدما و ۱۸۳ اثر از معاصران مبنای کار بوده است.
¤ در این فرهنگ برای همه‌ی واژه‌ها و تعبیرات (در حوزه‌ی واژگان عمومی،از قدیم و جدید)شاهد مستند نقل شده و نخستین بار در تاریخ فرهنگ‌نویسی فارسی ، آثار نویسندگان و شاعران قدیم در کنار نویسندگان دوره‌ی قاجار و قرن حاضر قرار گرفته است، از این رو فرهنگ بزرگ سخن سیر تحوّل واژه‌ها را از قرن سوم و چهارم هجری تا امروز نشان می‌دهد.
¤ در آثار مربوط به زمان حاضر سعی شده است از کسانی شاهد نقل شود که زبان فارسی ،زبان مادری آنان بوده و به ویژه به زبان فارسی متداول در مرکز ایران داستان نوشته‌اند چنان که بر این مبنا ، در آغاز کار یک‌صد و سی و پنج اثر از نویسندگان معاصر فیش شده است.
¤ فرهنگ بزرگ سخن، نخستین فرهنگ بزرگی است که به وسیله‌ی متخصّصان رشته‌های گوناگون علمی نوشته شده و اصطلاحات هر رشته را،متخصّص آن رشته نوشته است.
مشاوران:
دکتر محمّدرضا شفیعی‌کدکنی ـ جعفر شهری ـ دکتر علی‌اشرف صادقی ـ شهلا ایلبیگی .
ویراستاران:
دکتر حسن انوری (سرویراستار)
کمال اجتماعی‌جندقی ـ دکتر حسن احمدی‌گیوی ـ مرجان انصاری ـ مقصود پرهیز‌جوان ـ صفدر تقی‌زاده ـ عبّاس جاهدجاه ـ فرشته حاجی‌فتّاحی ـ حمید حسنی ـ محمّدعلی رضوی ـ دکتر محمّد شادروی‌منش ـ دکتر رسول شایسته ـ بهروز صفرزاده ـ یوسف عالی‌عبّاس‌آباد ـ سکینه فاضلی ـ فاطمه کلاه‌چیان ـ دکتر حسین ولی‌زاده ـ مرتضا یداللّهی.
ویراستاران گروه تخصّصی:
مجید ملکان (ویراستار ارشد)
محمّدرضا افضلی ـ دکتر امیرحسین حاجی‌فتّاحی ـ شهناز خانلو .
مؤلّفان بخش عمومی:
دکتر جمیله اخیانی ـ هاله امیر‌فیض ـ مرجان انصاری ـ رزیتا پیامی ـ زهره ثناگو ـ جعفر جوان‌بخت‌اوّل ـ فرشته حاجی‌فتّاحی ـ حمید حسنی ـ عبدالکریم حسین آبادی ـ پری‌دخت خاوری ـ شروین خمسه ـ قدسیه رضوانیان ـ زهرا رضوی ـ محمّدعلی رضوی ـ فاطمه سپهری ـ دکتر محمّد شادروی‌منش ـ بهروز صفرزاده ـ نصرت‌الله ضیایی ـ سکینه فاضلی ـ شهرزاد فتوحی ـ حیدر قمری ـ دکتر اکرم گلشنی ـ مریم میرشمسی ـ فاطمه مینوکده ـ بهناز وفامنصوری ـ سروش یوسفی .
مؤلّفان بخش تخصّصی:
دکتر نعمت‌الله ارشدی (شیمی) ـ محمّدرضا افضلی (مواد) ـ دکتر علی‌محمّد امیرتاش (ورزش) ـ شهریار بهرامی‌اقدم (مکانیک) ـ دکتر امیرحسین حاجی‌فتّاحی (ورزش) ـ عبدالرّحیم حسن‌خان‌مکری (موسیقی) ـ شهناز خانلو (ورزش) ـ حسین دانش‌فر (زمین‌شناسی) ـ محمّدرضا داهی (کشاورزی) ـ آرزو شاه‌شرقی (کامپیوتر) ـ دکتر محیی‌الدّین غفرانی (پزشکی) ـ فضل‌الله فروتن (فیزیک) ـ دکتر منوچهر فرهنگ (اقتصاد) ـ مظفّر قاسمی (ساختمان) ـ دکتر محمّد کرام‌الدّینی (گیاه‌شناسی) ـ رضا محمّدی (حقوق) ـ مجید ملکان (ریاضیات) ـ دکتر محمّدتقی میرترابی (نجوم) ـ هاله واحدی (برق) ـ سیمین یزدان‌فر (جانوری) .
نمونه‌خوانان:
ناهید اسم‌خانی ـ ماریا حسنی ـ زهره زعیم‌زاده ـ مریم صادقیان ـ مرجان صفرزاده .
مسئولان بازبینی نمونه‌ها:
مرتضا اسدی ـ شهاب صالحی ـ مرتضا یداللّهی .
مسئولان بازبینی شواهد:
آزاده امیدمهر ـ فراز حاجی‌فتّاحی ـ زهرا رضوی ـ سولماز شرکت‌افتخار ـ مهناز شفیعی ـ ساناز علمی .
مسئولان امور فنّی:
امیده صدارت (صفحه‌آرایی،تنظیم تصاویر، و امور کامپیوتری) ـ کمال اجتماعی جندقی (هم‌آهنگی تصاویر) ـ منصوره بوستان‌پور (مواد تصاویر) ـ جمشید جعفرزاده (طرّاحی و گرافیک) ـ افشان کتاب‌چی (گرافیک) ـ مهناز مسیّبی (حروف‌چینی) .
هم‌کاران مقطعی:
پریسا آل‌یاسین ـ آرزو احمدی ـ راحله استادی ـ سارا افضلی ـ بابک انوری ـ دکتر احمد پاکت‌چی ـ مژگان پرندیان ـ الهام پورنظری ـ سمر حائری ـ مهین حسین‌زادگان بوشهری ـ نسیم خانلو ـ دکتر پریسا داهیم ـ علی دقّت‌پور ـ هنگامه راستی ـ روشنک ری‌بد ـ سیمین زینالی ـ بابک سراجی ـ علی صنایعی‌کرمانی ـ شهلا طهماسبی ـ زهرا فاضلی ـ مجتبا قاسملو ـ سعید قانعی ـ علی محمّدی‌برنجه ـ فرنگیس مزداپور ـ ایرج مهرکی ـ لاله میرزایی ـ ندا نادردل .
*)من نام و سمت این هم‌زبان افغان را فراموش کرده بودم.بعداْ آن را از سایت بی‌بی‌سی افزودم.
نیز نام آقای مسلمان‌قبادیانی را از این طریق اصلاح کردم.من خیلی دوست دارم که مآخذ مطالبم را دقیق بدهم اما متأسفانه همیشه برایم مقدور نیست تا تمام واسطه‌هایی را که مرا به مرجع اصلی و نهایی رهنمون شده‌اند نام ببرم.
