نگاه روز
شرکتهای نیشکر خوزستان درآستانه ورشکستگی
- نگاه روز
- نمایش از دوشنبه, 31 خرداد 1389 07:00
- بازدید: 5133
به گزارش خبرنگار مهر در اهواز، بخش جلگه اى خوزستان که از آبرفتهاى رودخانه هاى کارون، دز، کرخه و جراحى تشکیل شده است به علت دارا بودن شرایط مناسب از جمله خاکهاى رسوبى ( با و جود املاح شور)، آب کافی، آفتاب درخشان و روزهاى طولانى منطقه اى بسیار مستعد براى کشت نیشکر به شمار مى رود.
بنا به گفته بسیارى مورخین، رواج کشت نیشکر در ایران از زمان اشکانیان شروع شده است به همین دلیل آغاز اهمیت دادن به کشت نیشکر در خوزستان را باید در دوره های قبل از اسلام و در دوره سلسله ساسانیان جست.
آبادانى مزارع نیشکر خوزستان از قرون اولیه تا قرن پنجم و ششم هجرى در شهرهاى شوشتر، شوش، جندى شاپور و اهواز باقى بوده، اما کم کم این رونق رو به زوال نهاد و به تولید محلى بسنده شد.
در همان زمان که خوزستان مهد نیشکر و انبار شکر ایران بود، در شمال کشور در ناحیه مازندران کشت نیشکر به طور محدود انجام مى گرفت و تهیه شکر به صورت ابتدایى صورت مى پذیرفت که به هیچ وجه قابل قیاس با صنعت قند و شکر سازى خوزستان نبود
تاریخچه تاسیس شرکت نیشکر و توسعه صنایع جانبی خوزستان
به سبب نیاز روز افزون کشور به شکر و جلوگیرى از واردات بی رویه این محصولات پر مصرف در سال 1362 شوراى شکر تشکیل شد و به دنبال مطالعاتى که از سال 1363 تا 1365 توسط صندوق مطالعات نیشکر صورت گرفت، ضرورت تاسیس شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبى در استان خوزستان به تصویب دولت رسید.
در نهایت این شرکت در سال 1369 تاسیس شد و اجراى طرح مطالعاتى مذکور را بر عهده گرفت که در آن ساخت هفت کارخانه شکر با تولید سالانه 700 هزار تن شکر، هفت کارخانه خوراک دام با تولید سالانه 700 هزار تن خوراک دام، چهار کارخانه کاغذ با تولید سالانه 350 هزار تن کاغذ چاپ و تحریر، یک کارخانه تخته صنعتى با تولید سالانه 100 هزار تن تخته نیمه سنگین(صنعتی)، یک کارخانه خمیرمایه با تولید سالانه 10 هزارتن خمیرمایه و یک کارخانه الکل با تولید سالانه 33 میلیون لیتر الکل پیش بینی شده بود.
طبق اهداف تاسیس شرکت توسعه نیشکر خوزستان اهداف اقتصادی فراوانی برای اجرای این طرح عنوان شده بود که می توان در این خصوص به تامین شکر مصرفى حدود 28 میلیون نفر با مصرف سرانه 25 کیلوگرم در سال، تامین کاغذ مصرفى حدود 27 میلیون نفر با مصرف سرانه 13 کیلوگرم در سال، تامین تخته صنعتى (MDF) مصرفى حدود 19 میلیون نفر با مصرف سرانه 2.5 کیلوگرم در سال، فراهم آوردن امکانات تولید 80 هزار تن گوشت قرمز با استفاده از خوراک دام تولیدى که با مصرف سرانه 15 کیلوگرم، گوشت مورد نیاز 4.5 میلیون نفر از جمعیت کشور فراهم مى شود، تولید محصولات بیوتکنولوژى (مانند خمیر مایه، الکل و ... ) که هم مصرف داخلى دارد و هم قابل صدور به خارج از کشور است و همچنین ایجاد بیش از 50 هزار شغل (حدود 25 هزار شغل مستقیم و بیش از 25 هزار شغل غیر مستقیم) اشاره کرد.
در همان زمان زمینهای فراوانی در بین شهرهای آبادان و اهواز از مردم خریداری شد تا این مناطق به کشت نیشکر و تولید صنایع جانبی آن اختصاص یابد و زمینهایی که اغلب بایر بودند به مزارع عظیم نیشکر تبدیل شود.
این کار صورت گرفت و امیدواری فراوانی ایجاد شد که این شرکت با هفت کارخانه تولید شکر بتواند ضمن رساندن کشور به خودکفایی در زمینه تولید و قطع وابستگی به کشورهای بیگانه، باعث رونق منطقه و رشد اقتصادی کشور شود.
اما اکنون مدتهاست که شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی با مشکلات عدیده ای مواجه است که دست یافتن به چشم انداز ترسیم شده برای آینده آن را غیر ممکن جلوه می کند و این چشم انداز محقق نمی شود مگر با حمایت جدی و عملی دولت از این صنعت سود آور.
یکی از جدی ترین مشکلات این صنعت این است که شکر تولید شده کارخانجات آن توسط دولت خریداری نمی شود و به جای آن شکر از کشورهای خارجی وارد کشور می شود چرا که به گفته دولت هزینه واردات شکر بسیار کمتر از هزینه خرید آن از شرکتهای داخلی است به همین دلیل اکنون وضعیت به گونه ای است که طبق آخرین آمار 13 هزار تن شکر در انبارهای تولید شرکتهای تولید شکر در خوزستان بدون استفاده باقیمانده و این شرکتها در انتظار نگاه دولت برای خرید این شکرها هستند.
در دومین سفر هیئت دولت به استان خوزستان رئیس جمهور قول خرید این میزان شکر از کارخانجات تولید آن در استان خوزستان را داد اما ظاهرا این وعده تا به امروز محقق نشده یا اینکه تنها بخش اندکی از آن محقق شده است به همین دلیل مشکلات این کارخانجات همچنان به قوت خود باقی مانده است.
به خطر افتادن 23 هزار فرصت شغلی
نماینده مردم اهواز در مجلس که به شدت پیگیر حل مشکل کارخانجات تولید شکر خوزستان بوده است در این خصوص به خبرنگار مهر در اهواز گفت: اکنون 23 هزار نفر در این کارخانجات مشغول بکار هستند و اگر این صنایع به هر دلیلی نتوانند به حیات تولیدی و اقتصادی خود ادامه دهند وضعیتی فاجعه بار در استان خوزستان رخ می دهد به همین دلیل این نیاز به شدت احساس می شود که دولت در قبال این صنایع نیشکر خوزستان با احساس مسئولیت بیشتری وارد میدان شود.
سیدشریف حسینی افزود: در مدت اخیر به علت اینکه شکر تولیدی کارخانجات شکر خوزستان توسط دولت خریداری نشده است این واحدهای تولیدی با وضعیتی بحرانی و ترحم برانگیز مواجه شده اند به گونه ای که در اغلب موارد کارکنان این واحدها مدت شش ماه حقوق عقب افتاده دارند.
وی توضیح داد: هنگامی که قرار بود این صنایع راه اندازی شود، حمایت معقولانه ای از آنها صورت گرفت تا شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در خوزستان پا بگیرد و این امیدواری ایجاد شد که این واحدهای عظیم تولید شکر و صنایع جانبی نیشکر بتوانند بسیاری از مشکلات استان و کشور به خصوص در زمینه شکر را حل کنند ولی اکنون مدتهاست این شرکتهای تولید از نگاه رافت آمیز دولت بی بهره مانده اند.
کشت گندم به جای نیشکر
نماینده مردم اهواز در مجلس عنوان کرد: اکنون این شرکتها با داشتن چندین هزار هکتار مساحت کشت نیشکر به روزگاری مبتلا شده اند که برای تامین هزینه های جاری و به خصوص پرداخت مطالبات معوقه کارکنان خویش مجبور به کشت گندم در مزارع خود شده اند و این حالت با هیچ عقل و منطقی جور در نمی آید که زمینهایی که برای تولید محصولی مهم در عرصه داخلی و بین المللی آماده شده اند به کشت گندم اختصاص یابند.
لزوم راه اندازی صنایع جانبی نیشکر
حسینی با اشاره به اینکه باید برای کاهش بهای تمام شده تولید شکر در سریع ترین وقت ممکن صنایع جانبی شرکت توسعه نیشکر خوزستان راه اندازی شود، گفت: هدف از راه انداری شرکت توسعه در کنار تولید شکر، تولید محصولات جانبی همانند خوراک دام، کاغذ، تخته صنعتى، خمیرمایه و الکل از ضایعات نیشکر بود در حالیکه اکنون صنایع جانبی خاصی در این شرکت تولید نمی شود و راه اندازی آنها بدون حمایت و سرمایه گذاری آنها میسر نخواهد شد.
وی عنوان کرد: محصولات پیش گفته که از ضایعات نیشکر تولید می شود بسیار مهم و حیاتی هستند و کاربردهای فراوانی برای کشور دارند که علاوه بر تولید اشتغال، بسیاری از نیازهای کشور که اغلب آنها از خارج از کشور وارد می شود را تامین می کنند و می توانند در حد قابل ملاحظه ای هزینه تولید شکر در این شرکتها را به علت احیای ضایعات تولید شده آن کاهش داد.
نماینده مردم اهواز اضافه کرد: واقعیت این است که خود دولت باید برای راه اندازی این صنایع جانبی بیش از هر کس دیگری پیشقدم باشد نه اینگونه جواب درخواستهای ملتمسانه مدیران شرکت توسعه نیشکر برای خرید شکر را با واردات آن جواب دهد.
کوتاه شدن دست مافیای شکر از منافع غیرمشروع
عضو کمیسون صنایع مجلس تاکید کرد: اگر شکر تولیدی کارخانجات نیشکر خوزستان از سوی دولت خریداری شود، کشور تا حدی فراوانی از واردات این محصول بی نیاز می شود و این موضوع باعث می شود دست مافیای شکر از دستیابی به منافع سرشار و بی حساب و کتاب ناشی از واردات بی رویه آن به کشور قطع شود.
وی افزود: بی شک یکی از عواملی که اجاره نمی دهد کارخانجات داخلی به تولید شکر بپردازند مافیای شکر هستند که با اقدامات خود اجازه نفس کشیدن به صنایع داخلی را نمی دهند و ما در خوزستان انتظار داریم دولت با حمایت قاطع خود از شکر داخلی دست این افراد سود جو را از این درآمدهای نامشروع کوتاه کند.
حسینی ادامه داد: دولت به جای اینکه پول خرید شکر را به جیب کشورهای بریزد، با هزینه ای هر چند بیشتر و به صورت چند ساله شکر داخلی را خریداری کند تا کارخانجات تولیدی سرپا شوند و در آینده علاوه بر عرضه شکری با قیمت پایین تر، محصولات جانبی آن را نیز روانه باز کنند.
راه حل نجات شرکتهای تولید شکر
نماینده اهواز در خصوص راه حل هایی که برای نجات کارخانجات تولیدی می تواند از سوی دولت اجرا شود چنین عنوان می کند: اولین قدم مثبت این است که دولت به طور قاطع از شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی تا رسیدن به هدف نهایی یعنی تولید محصولات جانبی پیش گفته حمایت کند و در وسط راه اسیر حرفهای نا امید کننده نشود.
وی افزود: دومین راه حل هم خرید تضمینی محصول کارخانجات تولیدی شکر به خصوص شکری که هم اکنون در انبارهای این شرکتها مانده و خریداری ندارد، است تا این شرکتها با احیای توان از دست رفته خود بتوانند برای راه اندازی صنایع جانبی با همت بیشتری وارد عمل شوند.
عدم حمایت دولت یعنی ورشکستگی
نماینده مردم اهواز عنوان کرد: در صورتی که دولت همچنان از کارخانجات تولید شکر در خوزستان حمایت نکند این کارخانجات بی شک با خطر ورشکستگی مواجه خواهند شد که به نظر نمی رسد دولت علاقه ای به ثبت چنین عملکرد نامطلوبی در کارنامه خود دارد.
وعده معاون اول رئیس جمهور
معاون اول رئیس جمهور در پانزدهم بهمن ماه سال گذشته هنگام بازید از شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان هنگامی که با توانایی این شرکت آشنا شد به مدیرعامل و استاندار خوستان گفت: در صورتی که شرکت نیشکر خوزستان و صنایع جانبی قادر به رساندن کشور به خودکفایی در زمینه مصرف شکر است، دولت به شدت از این طرح حمایت می کند.
محمدرضا رحیمی در بازدید از کارخانه نیشکر دعبل خزایی از مدیر عامل شرکت توسعه نیشکر خوزستان خواست طرحی را برای رساندن کشور به خودکفایی در بخش شکر ارائه کند و در صورتیکه اجرای طرح عملی بود دولت هیچ محدویتی در پرداخت و اختصاص اعتبار در این خصوص نخواهد داشت و به شدت و با تمام وجود از طرح خودکفایی کشور در زمینه شکر حمایت خواهد کرد.
حالا زمان آن رسیده که هرچه سریعتر چاره ای اساسی برای شاغلان این عرصه و صنعت نیشکر کشور اندیشیده شود.
.....................................................
گزارش از علی نواصر
