ایران‌بوم

چندی است که تلویزیون‌ها، فرار سیل آسای نیروهای انسانی را از منطقه‌ی خاورمیانه و شمال آفریقا به سوی اروپا و به ویژه کشورهای آلمان و سوئد به تصویر می‌کشند و خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها انباشته از خبر این کوچ بزرگ انسانی است که تا کنون جهان شاهد اینگونه از مهاجرت با این ابعاد نبوده است.

گفته می‌شود، محرک اولیه‌ی این کوچ میلیونی انسانها، یورش نظامی آمریکا - ناتو به لیبی، عراق، افغانستان و سوریه و نیز حضور نیروهای نظامی بدون اونیفورم آمریکا زیر نام القاعده، طالبان، داعش، النصره، جیش‌السلام، بوکو حرام و... در منطقه‌ی خاورمیانه و شمال آفریقاست. عملکرد سربازان بدون اونیفورم آمریکا در خاورمیانه و شمال افریقا، از هر جهت با عملکرد نیروهای نظامی رسمی آمریکا در ویتنام، لائوس و کامبوج قابل مقایسه و برابر نهادن است.

اما در کنار این پدیده، پدیده‌ی دیگری که بیشترین زیانها را به ویژه به کشور ایران وارد کرده است «فرار مغزها»ست. این پدیده، عبارت است با «سرمایه‌برداری» غیر قابل جبران برای کشور با پیآمدهای بسیار تلخ و ناگوار.

در سالهای پیش از انقلاب 1357، فرار مغزها به گونه‌ی رسوب بخشی از دانشجویانی بود که برای پیگیری تحصیل به اروپا و آمریکا می‌رفتند. رسوب دانش‌آموختگان در اروپا و به ویژه آمریکا، بیشتر در رشته‌ی پزشکی بود.

در این میان، پاره‌ای گام‌های دانسته از سوی «کل» یا بخشی از هیات حاکمه به این امر یاری می‌رساند. مهمترین آن خواهرخواندگی رشته‌ی پزشکی دانشگاه شیراز با چند دانشگاه آمریکا بود. بدینسان، بسیاری از دانش‌آموختگان رشته‌ی پزشکی دانشگاه شیراز، برای دیدن دوره‌های تخصصی به آمریکا می‌رفتند و پس از پایان کار به دلیل درآمدهای بالای پزشکان در آمریکا و کمبود پزشک در این کشور، برای همیشه در آنجا ماندگار می‌شدند؛ کوچ به گونه‌ای بود که به زحمت، پزشک دانش‌آموخته‌ی دانشگاه شیراز در کشور به چشم می‌خورد.

این امر که دانسته از سوی کل یا بخشی از هیات حاکمه انجام گرفته بود، با سلطه‌ی افکار جهان وطنی چپ و راست و نیز میهن‌پرستی و میهن دوستی، تشدید شده بود. از این رو می‌توان گفت مجموعه‌ی این عوامل، باعث رسوبِ بخشی از دانش‌آوختگان ایران در بیرون از کشور بود.

با وجود نتایج بررسی مهاجرت که از سوی سازمان ملل متحد در سال 1344 خورشیدی منتشر گردید، ایران در میان پنج کشور ته جدول قرارداشت. این آمار برای سال‌های بعد نشان میداد که مجموع مهاجرتهای انجام شده تا سال 1357 کمتر از 50 هزار بوده است.

اما مهاجرت یا کوچ با انقلاب 1357، شدت گرفت و ایران از زیر جدول کشورهای مهاجر فِرِست به بالای جدول رسید؛ به گونه‌ای که پیش از سیل اخیر آوارگان و پناهجویان از ایران به عنوان سومین کشور مهاجرت فِرِست یاد می‌شود.

از سال 1357 تا امروز، جمعیت کل کشور از 35 میلیون نفر به 80 میلیون تن افزایش یافته است؛ اما میزان مهاجرت به بیش از 5 میلیون تن رسیده است.

اما در این میان، کوچ دستجمعی دانش‌آموختگان از کشور بسیار تامل برانگیز می‌باشد. بر پایه‌ی آمار صندوق بین‌المللی پول، ایران از نظر فرار مغزها در میان 91 کشور جهان، در بالای جدول قرار دارد. برآورد می‌گردد که هر ساله بیش از 150 هزار تن با آموزش عالی، کشور را ترک می‌کنند. این امر چنان که گفته شده بسیار تامل برانگیز است و تباهی سیاست‌های فرهنگی کشور را نشان می‌دهد.

نخبگان کشور از همان سال‌های نخستین آموزش عالی، مورد صید بیگانگان قرار می‌گیرند و با دادن «بورس تحصیلی»، تسهیلات زندگی و رفاهی، آنان را شکار کرده و به خارج از کشور می‌برند.

به گونهای که بر پایه‌ی آمار بنیاد ملی نخبگان کمابیش 380 تن از دارندگان نشان‌های المپیاد علمی و 350 تن از برترین‌های آزمون سراسری سال‌های 86 - 1382 کشور را ترک کرده‌اند. از سوی دیگر، صندوق بین‌المللی پول گزارش می‌دهد که بیش از 250 هزار پزشک و مهندس ایران در آمریکا به سر می‌برند.

همزمان با شتاب‌گیری فرار مغزها، مسئولان پژوهشکده رویان جهاد دانشگاهی نیز هشدار دادند که دانشمندان رشته‌ی یافته‌های بنیادی بیش از پیش از کشور کوچ می‌کنند.

[...]
از یاد نبریم که علت اصلی فرار مغزها تبلیغات جهان وطنی و ضد ملی گروهی از کار به دستان نقاب‌زده در بخش‌های فرهنگی و اجرایی کشور است. از سویی، شاهد جریانی هستیم که در دستگاه آموزشی کشور ( از مهدکودک تا دانشگاه)، با ستیز مداوم با ناسیونالیسم ایران و تخطئهٔ میهن‌پرستی و گسترش افکار جهان وطنی، انسان‌های گسیخته از پیوندهای ملی و میهنی تربیت می‌کند؛ انسان‌هایی که هیچگونه وابستگی با تاریخ و فرهنگ و تمدن دیر پا و پرافتخار ملت خود احساس نمی‌کنند، انسانهایی که دارای احساس همبستگی با ملت خود و دیگر مردمان میهن خود ندارند. این انسان‌ها، به هر کجا که وعدهٔ «نان و آب» باشد کوچ می‌کنند و امروزه می‌بینیم که حتا بسیاری از آنان در خدمت بیگانگان و بر ضد منافع ملی ملت و مردم خود نیز اقدام می‌کنند.

ستیز با ناسیونالیسم ایرانی و مبارزه با مبانی میهن‌پرستی و ترویج افکار جهانی وطنی می‌تواند در آینده کشور را در برابر مخاطرات عظیم‌تر از کوچ نیروهای انسانی و فرار مغزها قرار دهد.

ایران رتبه دوم صادرات دانشجو به آمریکار را دارد

معاون آموزشی وزارت بهداشت گفت: متأسفانه بیشتر دانشجویان ایرانی که به خارج می‌روند در 3 کشور فیلیپین، هندوستان و مجارستان تحصیل می‌کنند که این اصلاً وضعیت جالبی نیست. به گزارش فارس، لاریجانی در جریان دیدار سفرای جمهوری اسلامی ایران در دیگر کشورها با وزیر بهداشت و مسئولان این وزارتخانه گفت: آموزش پزشکی ما در حال بین‌المللی شدن است و ما برای آن سند چشم‌انداز مرجعیت علمی منطقه را دیده‌ایم. وی با بیان اینکه ایران بیشترین تعامل را در زمینه مقالات علمی در کشورهای آمریکا و انگلستان دارد، گفت: در نمایه اسکوپوس ایران رتبه اول تولید علم در خاورمیانه و هفدهم دنیا را داراست.لاریجانی در بخش دیگری از صحبتهای خود به تبادل دانشجو میان کشورهای مختلف اشاره کرد و گفت: در حالی که در سال 2000 تعداد 97 میلیون دانشجو میان کشورهای مختلف تبادل شده بود این عدد در سال 2015 به 263 میلیون نفر رسید و ما شاهد هستیم که استرالیا 71 درصد دانشجویان خود را از آسیا تأمین میکند و این عدد برای انگلستان 40 درصد است.امروز در آمریکا 800 هزار دانشجوی خارجی مشغول تحصیل هستند که ایران رتبه دوم را در صادرات دانشجو به این کشور داراست. وی با بیان این که بیشترین تعداد دانشجویان ایرانی که به خارج میروند، در 3 کشور فیلیپین، هندوستان و مجارستان تحصیل میکنند، گفت: این موضوع وضعیت جالبی را پیشروی ما قرار نمیدهد.لاریجانی در مورد پذیرش دانشجویان خارجی در ایران گفت: اکنون 1200 دانشجوی خارجی در ایران مشغول تحصیل هستند که این افراد از 41 ملیت در 30 دانشگاه تحصیل میکنند.معاون آموزشی وزارت بهداشت بیشترین تعداد دانشجویان خارجی در ایران را متعلق به افغانستان دانست و گفت: خوشبختانه در موضوع دانشجویان خارجی افغانستان به داد ما رسیده است.به گفته وی، 3 دانشگاه ملی استرالیا، توکیو و هنگ‌کنگ دانشگاههای برتر علوم پزشکی آسیا هستند و در میان 10 دانشگاه برتر نامی از دانشگاه‌های ایران دیده نمی‌شود.