ایران‌بوم

زمان و ساعات مشخص برای انجام کار از دیگر پیش نیازهای ضروری است. بعد از این شرایط به شروع کار پژوهش وحافظ شناسی می‌رسیم که تا هفته بعد درباره آن تحقیق کنید:

حافظ چه کسی بوده ؟چه زمانی بوده ؟ کجا بوده ؟ چه میکرده؟ چرا به این هنر روی آورده؟ چگونه به هنر روی آورده است؟»

***

اکنون ادامه متن با عنوان 12 گام در پژوهش

1 - شناسنامه تحقیق: که در آن موضوع، افراد، مکان، زمان، مدت و حدود کار مشخص می‌شود.

2 - طرح تحقیق: که این طرح شبیه اسکلت‌بندی یک ساختمان است و نقشه‌ای برای کار دارد.

3 - مرجع گزینی: برای انتخاب مراجع قابل مطالعه به مربی، معلم، کتابدار و کتاب‌شناس‌ها مراجعه کنید.

4 - یادداشت نویسی: پس از انتخاب مرجع، آنرا یکبار تندخوانی می‌کنید و در صورت نیاز از مطالب مهم یادداشت می‌نویسید.

5 - طبقه بندی یادداشت‌ها: یادداشت‌ها بر اساس نقشه و طرح پژوهش طبقه‌بندی می‌شود.

6 - ارزیابی یادداشت‌ها: یادداشت‌ها را مرور می‌کنید، مطالب ضعیف را کنار می‌زنید.

7 - تهیه پیش نویس: پس از طبقه‌بندی و نقد یادداشت‌ها، می‌توانید بر اساس متن اولیه آن را بنویسید.

8 - نقد و نظر نوشته: نوشته را اعضا گروه، معلم، مربی و کارشناس بخوانند.

9 - تنظیم متن نهایی: پس از آنکه همه اعضاء گروه، ناظر، مربی، معلم و کارشناس کار را خواندند، به پیشنهادها توجه می‌شود، کسری‌ها جبران و متن نهایی نوشته شود.

10 - سخن سنجی و تهیه نمایه‌ها: بعد از متن نهایی نوبت به تهیه نمایه‌ها می‌رسد که عبارتند: از اعلام اسامی اشخاص، اسامی کتاب جایها و…و باردیگرنظرسنجی.

11 - ویرایش متن: در آخرین مرحله کار یک نفر که با ویرایش آشنایی دارد، کار را قبول کرده و متن را ویرایش می‌کند تا برای خواندن بی‌عیب باشد.

12 - امور تکثیر و صحافی: پس از این مرحله، کار تایپ و نمونه خوانی و در نهایت تکثیر و صحافی صورت می‌گیرد که به هر یک از اعضا یک نسخه از آن را برای خود نگاه داشته و به تعداد مورد نیاز دیگر تکثیر می‌شود.

***

اجزاء یک پژوهشنامه

سامان دادن به یک پژوهشنامه در قدیم «تبویب» نامیده می‌شد، امروز شاید بتوان «ساختار بیرونی» به آن گفت ولی برای ما همان سامان‌دهی مناسب است.

برای سامان دادن پژوهشنامه به نکات عطار پژوهی و مطالب دیگری نیاز داریم که عبارتند از:

* صفحه جلد: که روی آن عنوان موقت یا عنوان نهایی (که کوتاه و شفاف باشد) نام اعضا گروه، عنوان مرکزی که در آن کار شده و سال پژوهش نوشته می‌شود.

* صفحه اول: طبق مقررات وزارت ارشاد، صفحه اول عنوان مبارک«بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم »و صفحه بعد تکرار صفحه جلد است.

* صفحه شناسنامه: عنوان کتاب، نویسندگان، مترجم، ویراستار، تصویرگر، تاریخ، تیراژ، قیمت و…نوشته می‌شود.

* صفحه‌های پیش گفتار: در دیباچه یا پیش‌گفتار و یا چکیده خلاصه‌ای از کلیات کار می‌آید.

* صفحه یا صفحه‌های فهرست مطالب: سرفصل‌های انتخاب شده نوشته می‌شود و شماره صفحه مربوطه در آن ذکر می‌شود.

* مقدمه: کلیاتی پیرامون شروع کار، روند کار، و مسایل مطرح شده در کار، ملاک و معیار و در نهایت دریچه‌ای است که روی متن باز می‌شود.

* پی‌نوشتها: هر نوشته نیازمند توضیحاتی‌ست که جای آن در متن اصلی نیست می‌توان آن را در انتهای متن با ذکر شماره سطر و صفحه آورد.

* نمایه‌ها: نمایه نویسی یعنی بیرون آوردن برخی کلمات یا اسامی که معمولاً خواننده به دنبال آن می‌گردد.

اینها را در پایان کتاب به صورت الفبایی با ذکر شماره صفحه بنویسید.

* فهرست منابع و مأخذ: هر نوشته مدیون نوشته و نویسندگان پیش از خود است، چه نیکو اگر به حقوق نویسندگان قبلی احترام بگذاریم و از آنان یاد کنیم. که می‌تواند براساس کتاب تنظیم شود یا بر اساس نویسنده و مولف تنظیم شود که به هر حال الفبایی‌ست.