خبر
هفت کلید آموزش‌انضباط
- خبر
- نمایش از شنبه, 10 تیر 1391 17:42
- بازدید: 2430
برگرفته از روزنامه اطلاعات
دکتر مهشید چایچی
همه والدین دوست دارند نظم و انضباط در خانه برقرار باشد و کودکان هم از قوانین منزل پیروی کنند.اما بعضی وقتها نمی‌دانند چگونه می‌توان کاری کرد که کودکان هم به این قوانین احترام گذاشته و نظم منزل را رعایت کنند.همه متخصصان درباره نظم دادن به کودکان بر یک نکته توافق دارند و آن هم ثبات در انضباط است.آنها معتقدند اگر می‌خواهید به کودکتان نظم بدهید لازم است در این باره ثبات داشته باشید.به طوری که کودک بتواند رفتار شما را در شرایط مختلف پیش بینی کند.لابد می‌پرسید چگونه؟ در این مقاله می‌خواهیم شما را با کلیدهای ثبات در نظم آشنا کنیم:
اگر شما در رعایت نظم و قوانین منزل ثابت قدم نباشید، کودک شما هم احساس نا امنی، شک و گیجی خواهد کرد زیرا نخواهد توانست پیش بینی کند که با هر رفتارش شما چه عکس العملی از خود نشان می‌دهید.مثلاً اگر شما همیشه در انضباط دادن به کودک یکسان رفتار کنید کودک می‌تواند پیش بینی کند که اگر سفره نهار را جمع نکند نخواهد توانست کارتون مورد علاقه‌اش را ببیند اما اگر شما گاهی شل بگیرید او با خودش می‌گوید که ممکن است بتواند با نق زدن و التماس بدون جمع کردن سفره هم به خواسته‌اش برسد.
البته او نخواهد توانست پیش بینی کند که بالاخره می‌تواند کارتون مورد علاقه‌اش را ببیند یا نه و با خودش فکر می‌کند که ممکن است شما هم آن رویتان بالا بیاید و نگذارید که او به خواسته‌اش برسد.اما اگر همیشه در رعایت قوانین ثبات داشته باشید فرزندتان خیالش راحت است که تنها با رعایت قوانین می‌تواند به خواسته‌هایش برسد و به همین علت بیشتر به رفتار وکارهایش فکر خواهد کرد.اما بی‌نظمی در پیاده کردن قوانین و تغییر پی در پی آن نه تنها موثر نیست بلکه حتی به کودک اجازه نمی‌دهد که قوانین را یاد بگیرد.
ممکن است گاهی شما از پی گیری اجرای قوانینی که خودتان در منزل وضع کرده‌اید خسته شوید و با کمی نق زدن و التماس و قشقرق به پا کردن فرزندتان کم بیاورید و از پی گیری دست بردارید.ممکن است شما فکر کنید که با کوتاه آمدن خلاص شده‌اید اما در دراز مدت با این کار زندگی را بر خودتان و فرزندتان سخت می‌کنید.
نکته‌های باریک‌تر از مو
برای اینکه بتوانید از پس ثبات در نظم و اجرای قوانین بر بیایید به این نکات توجه کنید:
1) قوانین را گزینش کنید: اگر کلی قانون و تبصره برای کودک بگذارید نه تنها او آنها را فراموش خواهد کرد بلکه خود شما هم حوصله پیگیری اجرای آن را نخواهید داشت بنابر این سعی کنید 2 تا 4 قانون که از هــمه مهم ترند را همزمان برای کودک توضیح داده و تنها همان‌ها را پیگیری کنید.وقتی تاکید شما بر تعداد محدودی از قوانین باشد می‌توانید با توجه و دقت بیشتری آنها را دنبال کنید و با نق زدن و قشقرهای کودک هم از آنهادست نکشید.این طوری احتمال خسته شدن و کوتاه آمدن شما هم کمتر خواهد شد.یادتان باشد مهم ثبات شما در همین چند قانون مهم است.بگذارید بقیه موارد کودکتان جولان بدهد اما در این چند مورد هرگز کوتاه نیایید.سعی کنید قوانینی را برگزینید که نقض آن خیلی گران تمام شود و هر چیز پیش پا افتاده‌ای را قانون نکنید.
2) برای زمانی طولانی خودتان را آماده کنید: انتظار نداشته باشید با یکی دوبار تاکید و پیگیری فرزندتان از قانون پیروی کند.معمولاً 3 هفته طول می‌کشد تا کودک رفتار نادرستش را کنار بگذارد و تن به قانون شما بدهد البته اگر شما ثبات قدم داشته باشید! خودتان را جای کودک قرار دهید.
اگر شما هر بار که کودک قانون را زیر پا می‌گذارد عصبانی شوید و داد بزنید، او با خودش می‌گوید مامان تا زمانی که داد نزده واقعا نمی‌خواهد که من این کار را انجام بدهم.او فقط وقتی جدی است که تن صدایش را بالا می‌برد.حالا دیگر خودتان حدس بزنید که چه خانه‌ای می‌شود، تا داد نزنید هیچ قانونی رعایت نمی‌شود.بنابر این اگر می‌خواهید با آرامش قوانین در خانه حکمفرما شود، خودتان را برای مدتی طولانی کنترل کنید و ثبات را در آرامش حفظ کنید.
3) یادداشت بنویسید: برای اینکه فراموش نکنید و خستگی شما را از پا نیندازد می‌توانید برای خودتان یادداشت بنویسید و روی یخچال یا هر جا که در دید شما باشد نصب کنید.در یادداشت تان بنویسید: بحث ممنوع! کوتاه نیا به دنبال همراهی باش! - آرامش و ثبات کلید موفقیت توست ـ مشاهده این جملات در طول روز به شما کمک می‌کند که بتوانید دستورالعملهای روانشناسان را بهتر اجرا کنید و در برابر قشقرقها و نق زدن‌های فرزندتان کم نیاورید.
4) زمان درست را برگزینید: اگر می‌خواهید به تازگی قانونی را در منزل به اجرا در آورید و اگر تصمیم گرفته‌اید که ثبات را در نظم خانه برقرار کنید بهترین زمان وقتی است که همه چیز روبه راه و در آرامش باشد.مثلاً اگر قرار است به مهمانی بروید و یا اسباب کشی کنید و یا اگر به تازگی پرستار جدیدی برای کودکتان گرفته‌اید یا او را در مدرسه جدیدی ثبت نام کرده‌اید؛ بهتر است دست نگه دارید تا استرسها فرو کش کند و شرایط شما و فرزندتان متعادل شود و سپس ثبات در قوانین را به معرض نمایش بگذارید.در شرایط ثبات روحی شما و فرزندتان احتمال موفقیت شما در این کار بیشتر خواهد بود.
5) انتظار مقاومت را داشته باشید: خیلی از ما والدین فکر می‌کنیم فرزندان باید همه حرفهای ما را اطاعت کنند و برایمان عادی نیست که در برابر قوانین ما قد علم کنند و مقاومت نشان دهند.اما باید بدانیم که این مساله یک واکنش طبیعی است.فرزند شما در برابر قوانین مقاومت خواهد کرد.
شما را امتحان می‌کند تا ببیند چقدر خودتان سر حرف خودتان هستید.گاهی از شما پیروی می‌کند و گاهی به عادت قدیم بر می‌گردد.نا امید نشوید.چنین آزمایش دوره‌ای طبیعی است.و اگر شما انتظار چنین پسرفتی را داشته باشید زیاد ناامید نشده و بهتر می‌توانید در حفظ ثبات موفق شوید.
6) بی‌ثباتی هم تصادفی نیست: اگربه علت قرار گرفتن در شرایطی خاص می‌خواهید شل بگیرید و به کودک اجازه دهید که از قانون خاصی عدول کند این را هم به او اعلام کنید.مثلاً به او بگویید که به علت اینکه این هفته می‌خواهد با پدر بزرگ و مادر بزرگش به سفر برود می‌تواند تمیز کردن اتاقش را تا هفته بعد به تعویق بیندازد.در چنین شرایطی چون شما به کودک نشان داده‌اید که استثنائی برای او قائل شده‌اید اشکالی ندارد چون بی ثباتی شما هم اختیاری بوده است و نه به اجبار!
7) تنها نباشید: اگر تصمیم دارید ثبات خود را به فرزندتان نشان دهید لازم است که در این راه تنها نباشید.یک گروه ثابت قدم تشکیل دهید و از همسر، پدر و مادر بزرگ فرزندتان، معلم و پرستار کودک هم بخواهید که با شما در اجرای این قوانین و پیگیری آنها همراهی کنند.اگر همه با هم یک حرف را بزنید و اجرای قانون را پیگیری کنید رفتار کودک بهتر اصلاح خواهد شد.
قانون را باور کنید
کودک به راحتی می‌تواند تفاوت والدینش را در پیگیری قوانین حس کند و مثلاً می‌داند که مادرش بلافاصله به فحش دادن او عکس‌العمل نشان می‌دهد اما پدر گاهی حرف او را نشنیده می‌گیرد و چیزی نمی‌گوید.بنابر این او هر بار که بتواند قانون را زیر پا می‌گذارد.محققان متوجه شده‌اند اگر روش تربیتی والدین با هم تفاوت فاحشی داشته باشد مثلاً یکی سخت گیر و دیگری دل رحم باشد، احتمال اینکه کودک مشکل رفتاری پیدا کند بیشتر است.
البته اینکه والدین دقیقا مانند هم رفتار کنند هم یک انتظار غیرواقع‌بینانه است اما می‌توانید کاری کنید که دست‌کم با همسرتان جنگ قدرت راه نیندازید.برای این منظور باید عادات گذشته را کنار بگذارید و با صحبت با همسرتان روشهایی را انتخاب کنید که هر دو از پس آن بر بیایید.
درباره روش خود با همسرتان گفتگو کنید.اگر به همسرتان چیزی نگویید و انتظار داشته باشید او هم شمارا تایید کند، انتظار بیهوده‌ای است.لازم است او بداند که شما چه قوانینی را به فرزندتان توضیح داده‌اید و چگونه می‌خواهید آنها را پیگیری کنید.از همسر تان هم بخواهید که روش خود را توضیح دهد و بدون حرف زدن فقط گوش کنید.سپس درباره تردیدهایی که همسرتان نسبت به روش شما دارد از او بپرسید و سپس از بین آنچه شما و همسرتان مطرح کرده‌اید، قوانین و عواقبی را که هر دو با آن موافقید انتخاب کنید و مهلتی برای اجرای آن تعیین کنید.
آماده باشید که بعد از دو سه هفته اجرای مشترک اثرات آن را بررسی کرده و در صورت لزوم روش را تغییر دهید.یادتان باشد اختلافات خود را در روش و قوانین در حضور کودک حل نکنید و جلوی کودک از همسرتان ایراد نگیرید.هر وقت مشکلی با روش اجرای یکدیگر داشتید در یک اتاق خصوصی و دور از گوش‌های کوچک آن را با همدیگر مطرح کنید.وقتی کودک ببیند که شما و همسرتان توافق دارید و با هم همدست هستید کمتر از قبل از خط قرمز‌ها عبور خواهد کرد.اگر احساس کردید کودک، شما را در برابر یکدیگر قرار می‌دهد تا به خواسته و هدفش برسد، مثلاً می‌گوید بابا به من اجازه داده که بعد از دیدن کارتون اتاقم را مرتب کنم.به او بگویید که بعد از پرسیدن از پدرش به او جواب خواهید داد که چه باید بکند و اگر پدرش حرف او را تایید کرد بهتر است به او اجازه بدهید.
می توانید به او بگویید تنها در شرایطی اجازه انجام کاری را دارد که 2 پاسخ مثبت از والدین داشته باشد.مثلاً اگر او می‌خواهد برای بازی بیرون برود و یکی از والدین اجازه نمی‌دهد او نباید برود ولی اگر هر دو موافق بودند او می‌تواند برود.
اگر همسرتان حاضر نبود درباره قوانین منزل و اجرا و نحوه پیگیری آن با شما صحبت کرده و همکاری کند، اگر معتقد بود که هر وقت او بخواهد و دستور بدهد فرزندان باید اجرا کنند و اعتراضی نکنند، سعی کنید منطق او را درک کنید و اگر تلاشهایتان نتیجه نداد با یک مشاور در این باره مشورت کنید.
