ایران‌بوم

سرطان یکی از ارمغان‌های زندگی ماشینی و مدرن جامعه بشری است، که عواملی مانند کم‌تحرکی، تغذیه نامناسب و عوامل محیطی مانند آلاینده‌های صنعتی در ابتلا به آن، نقش دارند.

بررسی‌های انجام شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می‌دهد که سالانه بیش از 30 هزار ایرانی بر اثر سرطان، جان خود را از دست می‌دهند و این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود به دلیل افزایش امید به زندگی و سالمند شدن جمعیت و همچنین دور شدن از محیط‌زیست پاک و بدون آلاینده‌های صنعتی، موارد بروز سرطان در 2 دهه آینده 2 برابر شود که در چنین شرایطی، موضوع مهم، اطلاع‌رسانی در مورد راه‌های پیشگیری و شناساندن عوامل ابتلا به سرطان به افراد جامعه است.

براساس این بررسی‌ها 8/ 13 درصد ایرانیان در طول زندگی دچار سرطان پوست، 3/11درصد سرطان سینه، 13/10درصد سرطان معده، 8درصد سرطان روده بزرگ و راست روده، 25/6 درصد سرطان مثانه، 76/5 درصد سرطان خون، 15/5 درصد سرطان مری، 9/4 درصد سرطان پروستات، 4 درصد سرطان ریه و 6/2درصد مبتلا به سرطان مغز می‌شوند.

سرطان، متهم ردیف اول

دکترعباس‌پور نصاری رئیس کنگره ملی برنامه جامع سرطان در مصاحبه با خبرگزاری مهر اظهار داشته است: بیماری سرطان سومین عامل مرگ و میر ایرانیان است و سالانه 90 هزار مورد جدید ابتلا به سرطان، در کشور ثبت می‌شود.

وی با اشاره به این مطلب که دو سوم مرگ و میر‌ها در دنیا به علت بیماری‌های غیرواگیر است، می‌گوید: در ایران پس از مرگ و میر‌های ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی و حوادث رانندگی، ابتلا به سرطان سومین عامل مرگ و میر محسوب می‌شود.

پورنصاری می‌افزاید: طبق آخرین آماری که در سال 1390 به دست آمده است، سالانه 90 هزار ابتلای جدید به سرطان ثبت می‌شود که در مقیاس جمعیت کشور در هر هزار نفر 1/2درصد به سرطان مبتلا می‌شوند و 14 درصد کل مرگ و میرهای کشور نیز به دلیل ابتلا به سرطان است.

وی با بیان این مطلب که در حال حاضر حدود 500 هزار بیمار در کشور با بیماری سرطان زندگی می‌کنند، یادآوری می‌کند: پیش‌بینی می‌شود که این بیماری در آینده نزدیک رتبه دوم عامل مرگ و میر در ایران را به خود اختصاص دهد.

دبیر شورای بیماری‌های خاص صدا و سیما با اشاره به اینکه رشد سرطان در تمامی سنین وجود دارد، می‌گوید: تغییر در سبک زندگی، افزایش عوامل خطرساز مانند دخانیات، عدم تحرک بدنی، اضافه وزن، تغذیه نامناسب و‌ آلودگی‌های محیطی، ژنتیک، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، مصرف برخی داروها، افزایش سن و عفونت‌های مزمن، از دلایل ابتلا به سرطان است.

وی می‌افزاید: سرطان‌های معده، مثانه، پروستات، روده بزرگ، خون، ریه، مری، مغز و غدد لنفاوی 9 سرطان شایع در مردان ایرانی است و سرطان‌های پستان، روده بزرگ، معده، مری، خون، تیروئید، تخمدان، رحم و مغز نیز 9 سرطان شایع زنان در کشور است.

دکتر پورنصاری با بیان این مطلب که پیامدهای بیماری سرطان در کشورمان بسیار بالاست، یاد آوری می‌کند: طبق آخرین محاسبه انجام شده سرطان عامل 450 هزار سال عمر از دست رفته در کشوراست که اگر در درآمد ناخالص ملی ضرب شود، خسارت ناشی از عمرهای از دست رفته 8 هزار و 100 میلیارد تومان خواهد بودکه اگر هزینه درمان سرطان در یک سال را نیز محاسبه کنیم 2 هزار و 100 میلیارد تومان خواهد بو‌د که با سرجمع هزینه عمر از دست رفته 10 هزار و 200 میلیارد تومان سالانه بار این بیماری است که به کشور تحمیل می‌شود و در واقع هر نفر 95 میلیون تومان هزینه خسارت عمر از دست رفته و 25 میلیون تومان هزینه درمان در یک سال را می‌دهند.

سرطان مری

دکتر علی رضا مغازه‌ای ـ فوق تخصص گوارش و کبد هم در مورد سرطان مری به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: سرطان مری یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها درکشور است و استعمال دخانیات مهمترین عامل ابتلا به آن محسوب می‌شود، به طوری که هرچه مصرف سیگار بیشتر باشد، خطر ابتلا به سرطان مری هم بیشتر می‌شود.مصرف تریاک و قرار داشتن در معرض دود آن، مصرف مشروبات الکلی و خوردن غذاهای مانده ابتلا به سرطان مری را افزایش می‌دهد. از دیگر عوامل ابتلا می‌توان به مصرف ترشی‌های مانده و غذاهای شور و دودی مانند انواع گوشت، ماهی یا سوسیس دودی اشاره کرد.

این متخصص گوارش و کبد با بیان این مطلب که، هر چه میزان دریافت ویتامین‌های مختلف از جمله ویتامین‌های A، E، C و ویتامین‌های گروه B در بدن کم ‌شود، کمبود آنها می‌تواند عاملی برای ابتلا به سرطان مری باشد، می‌افزاید: عوامل محیطی مانند قرار داشتن در معرض اشعه‌های رادیوتراپی که در اصطلاح به آن برق گذاشتن می‌گویند و برای درمان برخی بیماری‌ها مانند سرطان پستان یا غدد لنفاوی به کار می‌رود؛ هرچه دوز اشعه بالاتر رود، احتمال ابتلا به سرطان هم بیشتر می‌شود.

پیشگیری از سرطان مری

دکترمغازه‌ای در مورد پیشگیری از ابتلا به بیماری سرطان مری می‌گوید: با پرهیز از مصرف یا زیاده‌روی در مصرف غذاهای مانده، بسیار داغ، شور، دودی و ترش، پرهیز از استعمال سیگار و تریاک و مصرف نوشیدنی‌های الکلی از یک سو و مصرف فراوان میوه و سبزی‌های تازه و آسپیرین از سوی دیگر، می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد.

وی با بیان این مطلب که گیر‌کردن غذا در گلو می‌تواند از مهم‌ترین نشانه‌های ابتلا به سرطان مری باشد، می‌افزاید: معمولاً گیر‌کردن غذا در گلو ابتدا در مورد مصرف خوراکی‌های جامد اتفاق می‌افتد و با پیشرفت بیماری و تنگ‌تر‌شدن مری، حتی غذاهای مایع هم در گلو گیر می‌کند.

سرطان معده

دکتر مغازه‌ای می‌گوید: سرطان معده رتبه اول مرگ‌ومیر در میان سرطان‌های کشور را به خود اختصاص داده است و از این جهت توجه به این سرطان اهمیت زیادی دارد.وی می‌افزاید: عفونت‌های مزمن با هلیکوباکتر پیلوری؛ عوامل تغذیه‌ای؛ مصرف غذاهای مانده و نمک‌سود با افزایش خطر ایجاد برخی قارچ‌ها و برخی ترکیب‌های معدنی مانند نیتروزامین‌ها همراه است و به همین دلیل می‌تواند باعث بالا رفتن احتمال ابتلا به سرطان معده شود.

این متخصص گوارش و کبد با بیان این مطلب که سرطان معده در گروه‌هایی از مردم که وضعیت اقتصادی بدی دارند و مقدار مصرف پروتئین در برنامه غذایی‌شان اندک است، شایع‌تر است، یادآوری می‌کند: مصرف کم سبزی‌ها و میوه‌های تازه و سالم و دریافت نکردن کافی ویتامین‌ها و مواد احیاکننده از علل ابتلا به سرطان معده است.

پیشگیری از سرطان معده

وی می‌گوید: اثر عواملی مانند شیوع خانوادگی، بیماری‌های ژنتیکی و اختلال‌های خاص کروموزومی می‌تواند در افزایش ابتلا به سرطان معده تاثیر داشته باشد.

دکتر مغازه‌ای در مورد پیشگیری از این بیماری می‌افزاید: درمان هلیکوباکتر پیلوری در طولانی‌مدت، مصرف سبزی‌‌ها و میوه‌های تازه و فراوان، مصرف غذاهای تازه و پرهیز از خوردن غذاهای مانده، پرهیز از مصرف غذاهای شور و فرآوری‌شده وگنجاندن تمامی گروه‌های غذایی در برنامه غذایی روزانه، می‌تواند از ابتلا به سرطان معده پیشگیری کند.

علایم سرطان معده

دکتر مغازه‌ای با اشاره به این مطلب که بی‌علامت‌بودن، شایع‌ترین علامت ابتلا به سرطان معده است یادآوری می‌کند: متاسفانه زمانی این سرطان علایم خاصی از خود نشان می‌دهد که پیشرفت کرده و درمانش خیلی دشوار و گاهی غیرممکن شده است.

شایع‌ترین علایم سرطان معده که خود را نشان می‌دهد، عبارتند از: درد معده، بی‌اشتهایی، تهوع که گاهی همراه با استفراغ و کاهش وزن است و سن بالای 45 سال. همراه با علایم بیماری‌های گوارشی گاهی علایم سرطان معده شبیه علایم زخم‌های گوارشی است و با آن‌ها، اشتباه گرفته می‌شود.

به همین دلیل اگر فردی نشانه‌های خطر را در خود مشاهده کرد، باید به پزشک مراجعه کند تا اقدام‌های تشخیصی برایش انجام شود. انجام آزمایش‌های اولیه خون یا مدفوع جزو اقدام‌های اولیه تشخیصی است. تشخیص قطعی سرطان معده به نمونه‌برداری نیاز دارد که این کار با اندوسکوپی انجام می‌شود. معمولا سرطان معده در اندوسکوپی به شکل توده یا زخم قابل‌مشاهده است. در مرحله بعد باید با ارسال نمونه برای پاتولوژی، ابتلا به سرطان معده تایید شود. در صورت تشخیص سرطان، اقدام‌ درمانی متناسب با نوع و روند بیماری‌ انجام خواهدشد.

سرطان سینه

سرطان سینه یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در خانم‌هااست واین در حالی است که سازمان بهداشت جهانی پیش بینی می‌کنداین بیماری تا سال2015 میلادی حدود 15 میلیون قربانی بگیرد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که موارد ابتلا به سرطان سینه در کشور‌های پیشرفته 4 برابر کشور ما است، اما مرگ ومیر‌های ناشی از ابتلا به این بیماری در کشورهای جهان سوم بیشتر اتفاق می‌افتد، طبق آمار وزارت بهداشت و درمان 27 نفر از هر 100 هزار زن در کشورمان به سرطان سینه مبتلا می‌شوند.

دکتر صفا نجفی ـ فوق تخصص سرطان شناسی و خون شناسی در مورد سرطان سینه به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: وزارت بهداشت و درمان در ابتدای سال جاری اعلام کرد که اگر زنان ایرانی به طور متوسط 74 سال عمر کنند، به ازای هر 12 تا 13 نفر یک مورد سرطان سینه خواهیم داشت.

علت سرطان سینه

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی خاطر نشان می‌کند: در حال حاضر 2 عامل در به وجود آمدن سرطان‌ها موثرند که عبارتند از علل ژنتیکی و علل محیطی، ضمن آن که که بسیاری از عوامل ژنتیکی و محیطی ناشناخته‌اند.

امروزه ثابت شده است که 15 تا 20 درصد از سرطان‌های سینه مستقیماً بر اثر یک شاخص ژنتیکی به وجود می‌آیند و در حال حاضر حدود 5 ژن شناسایی شده‌اند که متاسیون (تغییر شکل در این ژن‌ها ) باعث ایجاد سرطان سینه در افرادی می‌شود که آن را به ارث می‌برند.وی با بیان این مطلب در خانواده‌هایی که سرطان سینه در سنین جوانی اتفاق می‌افتد معمولاتعداد زیادی از افراددرجه یک آن خانواده در معرض خطر هستند، یاد‌آوری می‌کند: بررسی‌ها نشان می‌دهد که شماری از افراد این خانواده‌ها به سرطان سینه و تخمدان مبتلا بوده‌اند و حتی درآن خانواده‌ها مردان هم مبتلا به سرطان سینه شده‌اند. از این رو ما این افراد را در مورد این 2 ژن خاص که به «براک وان» و «براک‌تو» معروف هستند، بررسی می‌کنیم که خوشبختانه در کشور ما روش «سیکون سینگ» برای اندازه‌گیری این ژن‌ها وجود دارد.

نشانه‌های سرطان سینه

دکتر نجفی با اشاره به این مطلب که متاسفانه وقتی علایم و نشانه‌های سرطان سینه ظاهر می‌شود، معمولاً خیلی دیر شده است، می‌افزاید: وقتی خانمی غده دو سانتی‌متری در سینه اش لمس می‌کند، این توده احتمالاً به غدد لنفاوی زیر بغل حمله کرده است. از این رو به خانم‌ها پیشنهاد می‌کنیم که مواظب سینه‌هایشان باشند و بعد از ازدواج در سنین 30 تا 35 سالگی به متخصص زنان مراجعه کنند و معاینه سینه شوند، چرا که معاینه توسط یک متخصص، بهترین روش برای تشخیص بیماری سرطان سینه است.

وی یاد آوری می‌کند: هرگونه تغییر رنگ، تغییر اندازه، فرو رفتگی، احساس سفتی و احساس توده در سینه باید به دقت پیگیری شود و به خانم‌های بالای 40 سال توصیه می‌کنیم که هر سال حتما ماموگرافی انجام دهند وخودشان سینه‌هایشان را معاینه و با دیدن هرگونه علایم غیر طبیعی، به پزشک مراجعه کنند.

درمان سرطان سینه

دکتر نجفی در مورد درمان سرطان سینه می‌افزاید: وقتی سرطان سینه ایجاد شد، مهم‌ترین جزء درمان این است که بافت سرطانی باید از سینه خارج شود.

در گذشته‌های دور، کل بافت سینه را برمی داشتند و این مساله از نظر روحی آشفتگی خیلی بدی در بیمار ایجاد می‌کرد. ولی خوشبختانه طی سال‌های اخیر تغییرات زیادی در جراحی سرطان ایجاد و وسعت جراحی کوچک شده است، به طوری که 90 درصد از خانم‌هایی که مبتلا به سرطان سینه هستند، نیاز به انجام دادن اعمال بزرگ ندارند. امروزه سعی تمامی جراحان این است که سینه خانم‌های بیمار حفظ شود.

وی با بیان این مطلب که اولین قدم برای درمان سرطان سینه جراحی است، یاد‌آوری می‌کند: متاسفانه سلول‌های سرطان سینه خیلی زودبه غدد لنفاوی و نقاط دیگری از بدن پخش می‌شوند. این سلول‌ها بعد‌ها می‌توانند منشا یک سرطان مجدد باشند و زمانی که سرطان در کل بدن پخش می‌شود بسیار کشنده می‌شود و پزشکان برای مداوای بیمار 2 کار انجام می‌دهند که عبارتند از سینه عمل شده راتحت تشعشعات اشعه ایکس قرار می‌دهند تا اگر سلول سرطانی کوچکی هم به جا مانده باشد، از بین برود.

دومین کار که از همه جا گیر شدن سرطان سینه جلوگیری می‌کند استفاده از دارو درمانی است که در سرطان سینه به 2صورت استفاده می‌شود. روش اول همان شیمی درمانی است که در سرطان‌های دیگر هم انجام می‌گیرد ودوره آن 6 ماه است و روش دیگر، هورمون درمانی است که در مدت 5 تا 8 سال صورت می‌پذیرد.

شکست سرطان با سلاح آگاهی - تغذیه سالم؛ پیشگیری از ابتلا به سرطان

در سالیان گذشته ابتلا به سرطان معادل مرگ و نیستی بود و از اینرو همه آن را بیماری لاعلاج می‌دانستند، اما امروز به کمک پیشرفت‌های علم پزشکی می‌توان این بیماری را درمان کرد و فرد را به زندگی معمولی‌اش برگرداند. از این روآگاهی دادن در مورد این بیماری و توضیح در مورد راه حل‌های درمانی، مهم‌ترین گام در درمان سرطان محسوب می‌شود.‏

پیش بینی‌های سازمان جهانی بهداشت حاکی از آن است که موارد مرگ‌های ناشی از ابتلا به سرطان در جهان از 6/7 میلیون نفر در سال 2008 به 1/13 میلیون نفر در سال 2030 میلادی خواهدرسید. متاسفانه آمار ابتلا به سرطان طی دهه آینده در کشور ماهم افزایش می‌یابد و این در حالی است که حدود یک سوم موارد سرطان‌ها با بهبود شیوه‌های زندگی، قابل پیشگیری و یک سوم دیگر با تشخیص به موقع، بالقوه قابل‌درمان است. ‏

کارشناسان معتقدند، با توجه به پیش بینی افزایش بروز سرطان‌ در سال‌های آتی، با اقدامات پیشگیرانه به عنوان موثرترین راه برخورد با این بیماری‌ها، می‌توان از بروز آن‌ها پیشگیری کرد.‏

‏ آنان همچنین می‌گویند، متاسفانه تاکنون نسبت به موضوع پیشگیری از سرطان توجه لازم نشده است و برنامه جامع ملی کنترل سرطان که مسئولیت اجرای آن با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است، بر اجرای برنامه‌های پیشگیری از سرطان تاکید دارد.

هزینه درمان سرطان‌های شایع ‏

‏ به گفته دکتر امامی رضوی، معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در صورت عدم مدیریت صحیح، سالانه حدود 1000 میلیارد تومان، هزینه درمان بیماران سرطانی خواهد شد همچنین 6 تا 16 میلیون تومان هزینه جراحی 10 سرطان شایع کشوردر بیمارستان‌های خصوصی است.‏

‏1300میلیون تومان هزینه شیمی‌درمانی به ازای هرجلسه درمان (که با توجه به نوع سرطان که بین 6 تا 12 جلسه شیمی‌درمانی لازم است)،20 تا 40 میلیون تومان متوسط هزینه درمان 10 سرطان شایع کشور با درنظر گرفتن هزینه‌های جانبی است، 6 میلیون تومان هزینه کل دوره پ‍رتودرمانی (در همه سرطان‌ها بین 25 تا 30 جلسه بر اساس پروتکل‌ درمانی، پرتودرمانی انجام می‌شود)،40 تا50 هزار تومان هزینه تزریق و هزینه‌های پ‍رستاری شیمی‌درمانی در بیمارستان‌های دولتی (که در صورت بستری‌شدن 90 درصد آن را بیمه متقبل می‌شود) و 8 تا10 برابرتفاوت هزینه اعمال جراحی سرطان‌ها در بیمارستان‌های خصوصی نسبت به بیمارستان‌های دولتی است و این نسبت بدون در نظر گرفتن زیرمیزی‌های دریافتی احتمالی است. ‏

روش‌های درمان سرطان

‏ دکتر ناصر رستگاری ـ متخصص انکولوژی در مورد روش‌های درمان سرطان به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: برنامه درمانی عمدتا بستگی به نوع و مرحله سرطان دارد. معمولا در مورد درمان‌ها، سن و سلامت عمومی‌ بیماران در نظر گرفته می‌شود که هدف نهایی بهبود کامل سرطان است، اما در صورتی که سرطان در بدن پخش شده باشد، هدف کنترل بیماری تا حد امکان و کاهش علائم آن است.‏

‏ وی با بیان این مطلب که بیشتر برنامه‌های درمانی شامل جراحی، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی است می‌افزاید: درمان‌های دیگر هورمون‌درمانی یا درمان زیست‌شناختی است که خوشبختانه امروزه پیوند سلول‌های بنیادی برای درمان بیماران سرطانی هم به‌کار گرفته می‌شود که البته در مراحل اولیه است.‏

این متخصص انکولوژی در مورد درمان موضعی و سیستمیک سرطان هم یاد آوری می‌کند: در درمان موضعی تومور سرطانی را تنها در یک قسمت بدن از بین می‌برند و یا برمی‌دارند و سپس پرتودرمانی به ‌منظور کاهش اندازه تومور یا از بین بردن آن، انجام می‌شود.‏

در درمان سیستمیک، داروها یا مواد خاصی را وارد جریان خون می‌کنند تا سلول‌های سرطانی را در تمامی بدن از بین ببرند. این کار باعث از بین رفتن یا کاهش سرعت رشد سلول‌های سرطانی می‌شود که به بافت‌ها و اندام‌های دورتر از تومور اصلی منتشر شده‌اند. شیمی‌درمانی، هورمون‌درمانی و درمان زیست‌شناختی جزو درمان‌های سیستمیک محسوب می‌شوند.

وی همچنین می‌گوید‌: در هر مرحله از درمان سرطان، می‌توان از مراقبت‌های حمایتی برای کاهش عوارض جانبی درمان، مهار درد و دیگر علائم و رفع مشکلات عاطفی و جسمی بیماران، بهره برد.

هورمون‌درمانی ‏

دکتر رستگاری با اشاره به این مطلب که برخی ازانواع سرطان‌ برای رشد به هورمون‌های خاصی احتیاج دارند، می‌گوید:در هورمون‌درمانی از رسیدن این هورمون‌ها به سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌شود و نیز از دارو یا جراحی استفاده به عمل نمی‌آید. پزشک دارویی را تجویز می‌کند که مانع از ساخت برخی هورمون‌های خاص یا مانع از فعالیت آن‌ها می‌شود.‏

در روش جراحی هم در بیشتر موارد، جراح، تومور را با مقداری از بافت‌های مجاور آن برمی‌دارد. برداشتن بافت‌های مجاور می‌تواند به پیشگیری از رشد مجدد تومور کمک کند. جراح ممکن است برخی از غدد لنفاوی مجاور تومور را نیز بردارد. عوارض جانبی جراحی معمولا به اندازه تومور، محل آن و نوع جراحی بستگی دارد. بهبودی پس از جراحی به زمان نیاز دارد و زمان لازم برای آن‌هم با توجه به نوع جراحی و همچنین در افراد مختلف، متفاوت است و احساس خستگی یا ضعف تا مدتی طبیعی است.‏

وی با بیان این مطلب که بیشتر بیماران تا چند هفته‌ پس از جراحی احساس ناراحتی می‌کنند، ولی با مصرف بعضی داروها می‌توان تا اندازه‌ای درد را مهار کرد، می‌گوید: بیشتر افراد نگرانند که جراحی (یا حتی نمونه‌برداری) موجب گسترش بیماری شود. حال آن که این امر به ندرت اتفاق می‌افتد و جراحان اغلب با استفاده از روش‌هایی خاص و انجام مراحل گوناگون، سعی دارند از گسترش سلول‌های سرطانی پیشگیری کنند.

پیوند سلول‌های بنیادی

دکتر رستگاری درمورد پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز می‌افزاید: پیوند این سلول‌ها به بیمار کمک می‌کند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی با میزان بالای دارو یا پرتو را تحمل کند. این روش میزان بالای دارو یا پرتو سلول‌های سرطانی و سلول‌های سالم را در مغز استخوان، به صورت همزمان از بین می‌برد. پس از درمان، به ‌وسیله یک لوله پلاستیکی انعطاف‌پذیر که درون یک ورید اصلی قرار می‌گیرد، سلول‌های بنیادی و سالم خون‌ساز به بیمار تزریق می‌شود که این سلول‌های بنیادی پیوندی، سلول‌های خونی جدیدی تولید می‌کنند و می‌توان آنها را از فردی دیگر یا خود بیمار (پیش از شروع درمان) دریافت کرد. ‏

وی با بیان این مطلب که بیماران برای درمان به روش پیوند سلول‌های بنیادی باید در بیمارستان بستری ‌شوند، یاد آوری می‌کند: عفونت و خونریزی از عوارض جانبی درمان به‌وسیله پیوند سلول‌های بنیادی است. علاوه بر این، بیمارانی که سلول‌های بنیادی را از یک اهدا‌کننده دریافت می‌کنند، ممکن است به عارضه بیماری پیوند علیه میزبان دچار شوند.‏

‏ دکتر رستگاری می‌گوید: در این روش درمانی، سلول‌های بنیادی پیوندی به بافت‌های بیمار حمله می‌کنند که در بیشتر موارد، مربوط به کبد، پوست یا دستگاه گوارش است. چنین عارضه‌ای ممکن است خطرناک یا حتی کشنده باشد و احتمال دارد در هر زمان، حتی چند سال پس از پیوند، نیز اتفاق بیفتد.

پرتودرمانی

وی در مورد پرتو درمانی می‌افزاید: دراین روش درمانی از پرتو‌های پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شودکه به دو دسته خارجی و داخلی قابل تقسیم است. درپرتودرمانی خارجی، تشعشعات از دستگاه بزرگی می‌تابد که در خارج از بدن قرار دارد. بیشتر افرادی که از این روش درمان استفاده می‌کنند، باید به‌مدت چند هفته، هفته‌ای 5 روز، برای درمان به بیمارستان یا کلینیک مراجعه ‌کنند.‏

در پرتودرمانی داخلی منشأ تشعشعات، مواد رادیواکتیوی است که درون محفظه‌های ریز، سوزن‌ها یا لوله‌های نازک پلاستیکی قرار داده شده و داخل بافت یا اطراف آن کار گذاشته می‌شوند. معمولا بیمار طی درمان در بیمارستان، بستری می‌شود و محفظه رادیو اکتیو اغلب چند روز در بدن بیمار باقی می‌ماند.

شیمی‌درمانی

این استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد شیمی درمانی یادآوری می‌کند: در شیمی درمانی از داروهایی خاص برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در اکثربیماران، شیمی‌درمانی از طریق دهان یا ورید انجام می‌گیرد و در هر 2 صورت دارو وارد جریان خون می‌شود و می‌تواند به سلول‌های سرطانی در تمامی بدن حمله کند.

معمولا شیمی‌درمانی به‌صورت دوره‌ای انجام می‌شودو بیماران یک روز یا بیشتر تحت درمان قرار می‌گیرند و سپس پیش از آغاز دوره جدید درمان، یک دوره استراحت را به ‌مدت چند روز یا چند هفته، به‌عنوان دوره بازتوانی می‌گذرانند.بیشتر بیماران، داروی خود را در بخش بیماران سرپایی بیمارستان، در مطب پزشک و یا در خانه مصرف می‌کنند و برخی هم ممکن است در بیمارستان بستری ‌شوند.‏

عوارض جانبی شیمی درمانی ‏

وی با اشاره به این مطلب که عوارض جانبی روش شیمی‌درمانی به نوع دارو و میزان مصرف آن بستگی دارد، می‌گوید: این داروها بر سلول‌های سرطانی و دیگر سلول‌هایی که به سرعت تقسیم می‌شوند تأثیر می‌گذارد و باعث این عوارض می‌شود: عوارض در سلولهای خونی هنگامی است ‌که دارو به سلول‌های خونی سالم آسیب می‌رساند، خطر عفونت، کبودی یا خونریزی بیشتر می‌شود و بیمار احتمالاً احساس ضعف و خستگی شدید می‌کند.‏

از عوارض دیگر می‌توان به ریزش مو اشاره کرد. با این که شیمی‌درمانی موجب ریزش مو می‌شود، موهای بیمار دوباره رشد خواهد کرد، اما اغلب رنگ و جنس‌شان با موهای قبل متفاوت است این روش درمانی همچنین باعث کم‌اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا دردهایی در دهان و لب‌ها می‌شود.

برخی ازدارو‌های شیمی درمانی بر کاهش باروری هم تأثیر می‌گذارد. به طوری که خانم‌ها ممکن است دیگر نتوانند بچه‌‌دار شوند و مردان هم شاید قدرت باروری خود را ازدست بدهند.

با وجود اینکه عوارض جانبی شیمی‌درمانی گاه دردناک و نگران‌کننده است، اما معمولا موقتی است و پزشک می‌تواند آنها را درمان یا مهار کند.‏

تغذیه و سرطان ‏

دکتر محمدرضا خدایی ـ متخصص تغذیه و رژیم درمانی در مورد نوع تغذیه در پیشگیری از بروز سرطان به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: افرادی که به دلیل ژنتیک در معرض خطر بیشتر ابتلا به سرطان هستند، می‌توانند با رعایت نکته‌های تغذیه‌ای و تغییر شیوه زندگی، در راه پیشگیری یا کنترل این بیماری گام بردارند.‏

وی با اشاره به این مطلب که آنان باید با تغذیه مناسب سعی کنند ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بدن خود را در حد ایده‌آل نگه‌دارند و مصرف خوراکی‌هایی را که ممکن است باعث تشدید بیماری شود، به حداقل ممکن برسانند، می‌افزاید: انواع سبزی و میوه‌های تازه به‌دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌های فراوان، این خاصیت را دارند.

خوراکی‌های شور یا بسیار شیرین، پرپروتئین و چربی‌های اشباع، پتانسیل اکسیداسیونی بدن را افزایش می‌دهند بنابراین افراد در معرض خطر باید مصرف آنها را کاهش دهند و به نیمه‌گیاه‌خواری و نه تمام‌گیاه‌خواری بپردازند. زیرا با گیاه‌ خواری صرف، تمامی مواد مغذی موردنیاز بدن تامین نخواهدشد. ‏

ایـن متـخصص تغــذیه یاد آوری می‌کند:اگر تغذیه بر پایه خوراکی‌های تازه و غیرفرآوری شده باشد، به سلامت انسان کمک‌ خواهد کرد.

اگر فردی به سرطان مبتلا باشد، با تغییر در نوع تغذیه خود می‏تواند گام مثبتی در بهبود روند بیماری‌اش بردارد. بر اساس بررسی‌های سازمان بهداشت جهانی، ابتلا به 80 درصد سرطان‌ها مستقیماً به سبک زندگی بستگی دارد. به طوری که اگر خورد و خوراک و سبک زندگی‌مان را اصلاح نکنیم، به‌طور حتم در سال‌های آینده، سرطان به جای بیماری‌های قلبی در صدر دلایل مرگ و میر انسان‌ها قرار خواهدگرفت.

وی همچنین می‌گوید: غذا و خوراکی‌های سرطان زا عبارتند از انواع خوراکی‌های دودی مانند ماهی، برنج، گوشت، سوسیس،‌ کالباس، سس و پنیرهای دودی که حاوی موادشیمیایی مختلف ساطع‌شده از دود مانند هیدروکربن‌ها هستند و می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.

- ترکیب‌های شیمیایی که در قسمت‌های سوخته خوراکی‌های کبابی یا سرخ‌شده مانند ته‌دیگ، بلال، جوجه کباب و سیب‌زمینی سرخ‌شده وجود دارد، حاوی مواد سرطان‌زاست و احتمال ابتلا به انواع سرطان را در مصرف‌کننده افزایش می‌دهد.

- برخی شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند اسپارتام، حاوی ترکیب‌های سرطان‌زا است و مصرف آنها نه تنها برای بیماران دیابتی مفید نیست، بلکه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را هم در آن‌ها افزایش دهد.

-عادت به خوردن غذاهای چرب، سرخ‌کردنی و پرکالری می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان رحم را در خانم‌ها بالا ببرد.

- سدیم، نیتریت، نیترات و نیتروزامین موجود در گوشت‌های فرآوری‌شده مانند سوسیس و کالباس، آنها را به موادغذایی سرطان‌زا تبدیل کرده است.

اگر در مصرف این خوراکی‌ها افراط شود، احتمال ابتلا به سرطان‌هایی مانند پستان در مصرف‌کننده بالا می‌رود.

- حتی اگر خوراکی‌های مفیدی مانند ماهی و میگو هم درون روغن بسیار داغ و با حرارت بسیار بالا سرخ شود، ترکیب‌های سرطان‌زایی در آنها آزاد می‌شود که خطر ابتلا به انواع سرطان را بالا می‌برد.

- بیشتر افرادی که در مصرف چربی‌های حیوانی و گوشت قرمز افراط می‌کنند و رژیم غذایی‌شان از نظر میوه‌ها و سبزی‌ها فقیر است، در معرض ابتلا به سرطان روده قرار دارند.

- هرچه میزان مصرف گوشت‌های کبابی و نیم‌پز در برنامه‌های غذایی‌ بیشتر باشد، احتمال ابتلا به سرطان‌ پروستات و پستان بیشتر خواهدشد.

- افرادی که میوه، سبزی و موادغذایی تازه و سالم در برنامه‌های غذایی خود ندارند و اهل الکل و دخانیات هم هستند، به اندازه کافی ویتامین و مواد معدنی دریافت نمی‌کنند و بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مری قرار می‌گیرند.

- احتمال ابتلا به سرطان پروستات با مصرف فراوان غذاهای چرب و پرکالری تا حد قابل‌توجهی بالا می‌رود.

- احتمال افزایش ماده سمی و سرطان‌زای «آکریلامید» بر اثر سرخ کردن شدید و با حرارت بالا در سیب‌زمینی وجود دارد. ‏

‏- ارتباط مستقیمی بین مصرف نوشیدنی‌های الکلی و ابتلا به سرطان حنجره وجود دارد.

- احتمال ابتلا به سرطان کبد در افرادی که نوشیدنی‌های الکلی مصرف می‌کنند، بیشتر از دیگران است.

- مصرف روغن‌های جامد و هیدروژنه خطر ابتلا به سرطان را برای مصرف‌کننده، در پی دارد.

- ماهی و گوشت‌های خشک و دودی حاوی نیتروزامین است و مصرف مداوم آن‌ها، خطر ابتلا به سرطان‌های گوارشی مانند سرطان معده و روده را افزایش می‌دهد.

- مصرف بیش از حد چربی‌های حیوانی، احتمال ابتلا به سرطان پستان را در خانم‌ها و آقایان بیشتر می کند.

- مصرف فراوان انواع خوراکی‌های حاوی چربی ترانس مانند چیپس،‌ پفک یا اسنک‌های دیگر می‌تواند خطر ابتلا به انواع سرطان را تا حد چشمگیری بالا ببرد.

- مصرف غذاهای تند، ترش و شور می‌تواند باعث از بین رفتن تدریجی دیواره داخلی معده و افزایش خطر ابتلا به سرطان معده شود.

ـ احتمال ابتلا به سرطان معده در افرادی که کمتر میوه و سبزی می‌خورند و در خوردن غذاهای سوخاری، دودی، کبابی، کنسروی و سرشار از نمک افراط می‌کنند، بیشتر از دیگران است.

- دود حاصل از زغال که بر روی کباب‌های زغالی می‌نشیند، حاوی مواد سرطان‌زایی مانند ترکیب‌های معطر هیدروکربنی است و خطر ابتلا به سرطان، به‌خصوص سرطان‌های دستگاه گوارش را بالا می‌برد.