یافته‌های باستان شناسی
پاسارگاد در برابر زمین‌لرزه‌های تا 7 ریشتر مقاوم است
- يافته‌هاي باستان شناسي
- نمایش از یکشنبه, 09 خرداد 1389 08:04
- بازدید: 4692
برگرفته از فر ایران
مهندسان هخامنشی دو هزار و 500 سال پیش برای جلوگیری از ریزش سازه‌های مجموعه‌ی پاسارگاد که در منطقه‌ی زلزله‌خیز ساخته شده‌اند، از روش ابتکاری در پی، به صورت «پی دو پوشه» یا ( Base isolation) استفاده کرده‌اند که امروز در ساخت پی نیروگاه‌های هسته‌ای و سازه‌های حساس به کار گرفته می‌شود.
روش پی «دو پوشه» شگردی (فنی) در مهندسی سازه و زلزله است که کارشناسان قبل از ساخت سازه، از دو پی‌ریزی روی هم استفاده می‌کنند. پی اول به صورت ثابت است و پی دوم روی پی اول ساخته شده است و دارای قابلیت ارتعاش است. بهره‌گیری از این روش، باعث می‌شود که مقاومت سازه‌ها برابر زمین‌لرزه، تا بیش از هفت ریشتر بالا برود و هنگام زلزله با حرکت سازه‌ها در قسمت پی، ضربه زلزله گرفته شود و سازه آسیب نبیند. از این روش هم‌اکنون در ساخت سازه‌های حساس در کشورهای زلزله‌خیز ازجمله ژاپن استفاده می‌شود.
«عبدالعظیم شاه‌کرمی»، متخصص سازه و ژئوتکنیک و مسئول بررسی‌های مهندسی پاسارگاد، در مورد استفاده از روش «دو پوشه» گفت: «بررسی‌ها روی سازه‌های پاسارگاد نشان می‌دهد که مهندسان هخامنشی، دو هزار و پانصد سال پیش در زیر سازه‌های این مجموعه، دو پی ساخته‌اند تا بتوابنند ضربه‌های ناشی از زلزله و لغزش را بگیرند و سازه‌ها هنگام زمین‌لرزه در این منطقه‌ی زلزله‌خیز، آسیب نبینند.»
وی با اشاره به این‌که استفاده از این روش ابتکاری که هم‌اکنون آخرین روش مقاوم‌سازی سازه‌ها است در دو هزار و پانصد سال پیش، نشان‌دهنده‌ی شناخت کامل مهندسی سازه و اقلیم است، افزود: «زیرِ سازه‌های مجموعه‌ی پاسارگاد، دو پی وجود دارد. پی اول، از جنس سنگ و ملات ساروج است و پی دوم که روی سطح کاملا صاف پی اول جای گرفته، تنها از جنس سنگ ساخته شده و می‌تواند روی پی ثابت اول ارتعاش پیدا کند.»
بررسی‌های انجام شده در سازه‌های پاسارگاد، به خصوص تل تخت و زندان سکندر یا آرامگاه کمبوجیه، نشان می‌دهد که مهندسان هخامنشی، افزون بر استفاده از پی دو پوش، با توجه به سست بودن خاک منطقه و سنگینی سازه‌ها، پی این مجموعه را در عمق زیاد و سطح گسترده‌تری ساخته‌اند.
شاه‌کرمی در مورد علت استفاده از این روش گفت: «ایجاد پی‌سازه‌های این مجموعه در عمق زیاد و گستردگی بیش‌تر نسبت به سطح سازه‌ها، مانع اختلاف نشست و جلوگیری از ترک‌خوردگی و فرسایش سازه‌ها می‌شود.»
به گفته شاه‌کرمی، با توجه به استفاده از روش پی دو پوشه، گسترده و پی عمیق در این مجموعه، مهندسان هخامنشی، دو مشکلِ،اختلاف نشست و زلزله را رد این منطقه حل کرده‌اند.
محوطه باستانی پاسارگاد نخستین پایتخت دولت هخامنشیان است که دو هزار و پانصد سال پیش به دستور کوروش هخامنشی ساخته شده است. در این مجموعه که در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است آثاری مانند آرامگاه کورش، کاخ بارعام، کاخ اختصاصی و مجموعه‌های دیگر وجود دارد. پاسارگاد در استان فارس جای گرفته است.
